Khánh Hòa
(VNTB) – Đồng lương công nhân không đủ sống, phải chăng đó là lỗi của chủ doanh nghiệp?
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội vừa có thông báo gửi đến báo chí về việc sẽ khảo sát về tiền lương trong doanh nghiệp, mức sống tối thiểu của lao động tại 18 tỉnh thành, trong đó có nhiều khu kinh tế trọng điểm, từ ngày 1-4-2022.
Theo kế hoạch dự kiến, 2.000 doanh nghiệp được chọn điều tra sẽ thuộc nhiều nhóm ngành nghề sản xuất, kinh doanh, như: Nông, lâm, ngư nghiệp; công nghiệp, xây dựng; thương mại, dịch vụ.
Về quy mô lao động, doanh nghiệp được điều tra thuộc nhiều loại: Dưới 100 lao động, từ 100-300 lao động và trên 300 lao động. Dự kiến, 18 địa bàn sẽ được đồng loạt điều tra đợt này gồm: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Long An, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, Cần Thơ.
Về tình hình thực hiện quy định về lương tối thiểu vùng, cuộc điều tra nhằm tìm hiểu việc doanh nghiệp đã điều chỉnh lương ra sao trong quý I-2022, khi tiền lương tối thiểu vùng trong năm 2021 không thay đổi. Cơ quan quản lý sẽ thống kê mức lương thấp nhất thực trả cho người lao động tại 4 vùng lương trong cả nước; quỹ tiền lương theo công việc hoặc chức danh, tiền lương làm thêm giờ; số giờ làm việc trung bình của người lao động; lương, thưởng, các khoản phúc lợi, chi tiêu, nhà ở, tiền ăn ca, quỹ đào tạo, quỹ công đoàn…
Do tác động của đại dịch Covid-19, lương tối thiểu vùng có hai năm liên tiếp không tăng. Từ 1-1-2020 đến nay, lương tối thiểu vùng I là 4,42 triệu đồng, vùng II là 3,92 triệu, vùng III là 3,42 triệu và vùng IV là 3,07 triệu đồng. Đầu năm 2021, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam từng đề xuất tăng lương tối thiểu vùng thay vì hoãn cả năm, song chưa thể thông qua do đại dịch kéo dài, cần thời gian cho doanh nghiệp phục hồi.
Bên cạnh đó, cơ quan khảo sát cũng “đo đếm” mức tiền lương của một số chức danh, công việc của các chức danh quản lý tổng giám đốc, phó tổng giám đốc, kế toán trưởng, trưởng phó phòng ban, lao động chuyên môn nghiệp vụ. Qua hoạt động khảo sát, cơ quan chức năng đồng thời tiếp thu những kiến nghị, góp ý của doanh nghiệp về chính sách tiền lương tối thiểu có cần điều chỉnh trong năm 2023 hay không.
Về phương diện thống kê, theo “Thông cáo báo chí về tình hình kinh tế – xã hội quý iv và năm 2021”, thì, “năng suất lao động của toàn nền kinh tế theo giá hiện hành năm 2021 ước tính đạt 171,3 triệu đồng/ lao động (tương đương 7.398 USD/lao động, tăng 538 USD so với năm 2020). Theo giá so sánh, năng suất lao động năm 2021 tăng 4,71% do trình độ của người lao động được cải thiện (tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ năm 2021 đạt 26,1%, cao hơn mức 25,3% của năm 2020)”.
CPI (Consumer Price Index, chỉ số giá tiêu dùng) tháng 12-2021 giảm 0,18% so với tháng trước, trong đó: 4 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá giảm và 7 nhóm có chỉ số giá tăng, trong đó nhóm giao thông có mức giảm nhiều nhất với 1,71%; nhóm may mặc, mũ nón, giày dép có mức tăng cao nhất với 0,22%.
Quý IV-2021, CPI giảm 0,38% so với quý trước và tăng 1,89% so với cùng kỳ năm 2020. Bình quân năm 2021 CPI tăng 1,84% so với bình quân năm 2020, mức tăng bình quân năm thấp nhất kể từ năm 2016. Lạm phát cơ bản bình quân năm 2021 tăng 0,81% so với bình quân năm 2020.
Theo kết quả sơ bộ từ “Khảo sát mức sống dân cư năm 2021” của Tổng cục Thống kê cho hay ước tính thu nhập bình quân 1 người 1 tháng năm 2021 theo giá hiện hành đạt khoảng 4,2 triệu đồng, giảm 73 ngàn đồng so với năm 2020; tỷ lệ nghèo tiếp cận đa chiều ước khoảng 4,4%, giảm 0,4 điểm phần trăm so với năm 2020.
Cập nhật số liệu thống kê cho biết, CPI tháng 02-2022 tăng 1% so với tháng trước; tăng 1,2% so với tháng 12-/2021 và tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước; CPI bình quân 2 tháng đầu năm 2022 tăng 1,68% so với bình quân cùng kỳ năm 2021.
Lạm phát cơ bản tháng 02-2022 tăng 0,49% so với tháng trước, tăng 0,68% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát cơ bản bình quân 2 tháng năm nay tăng 0,67% so với cùng kỳ năm 2021.
Với số liệu như trên cho thấy cần thiết phải đặt câu hỏi rằng Ai chịu trách nhiệm của việc lương công nhân không đủ sống? Phải chăng sắp tới đây chỉ cần điều chỉnh quy định chung về mức lương tối thiểu là công nhân sẽ có thể gọi là “đủ sống”?