Anh Khoa dịch
(VNTB) – Đợt tăng nhanh các ca nhiễm COVID do biến thể Delta đang ảnh hưởng nặng nề đến Indonesia và các quốc gia đang phát triển chưa được tiêm chủng
Tác giả: Jon Emont và Ismira Lutfia Tisnadibrata
JAKARTA, Indonesia — Vào một buổi chiều gần đây, 11 máy xúc đào huyệt tại một nghĩa trang ở thủ đô Jakarta của Indonesia. Xe cứu thương xếp hàng dài để dỡ quan tài, khi thân nhân đau buồn và cầu nguyện quanh các bia mộ.
Tại nghĩa trang dành riêng cho bệnh nhân COVID-19, anh Sadam Saifullah, cho biết anh và các đồng nghiệp thường chôn cất hơn 100 thi thể mỗi ngày, tăng lên từ khoảng 5 thi thể mà họ xử lý hàng ngày vào tháng 3. “Chúng tôi làm việc cả đêm cho đến khi sếp tôi nói rằng chúng tôi đã xong việc.”
Các ca bệnh và số tử vong đã tăng nhanh chóng ở Indonesia trong những tuần gần đây. Biến thể Delta khiến số ca lây nhiễm gia tăng với tốc độ kinh hoàng giống như ở Ấn Độ vào mùa xuân vừa qua khi cả gia đình bị nhiễm virus, bệnh viện quá tải và người dân xếp hàng mua oxy. Theo Bộ Y tế, sốca nhiễm hàng ngày đạt kỷ lục vào thứ Năm với 56.757 ca nhiễm mới được báo cáo, cùng với 982 ca tử vong.
Mức độ tiêm chủng không đồng đều trên toàn cầu đã tạo ra sự khác biệt. Loại virus này đang đạt đến đỉnh cao mới ở hầu hết các nước đang phát triển vốn đang gặp khó khăn trong việc nhập khẩu đủ vắc xin. Trong khi đó, cuộc sống đang bắt đầu trở lại bình thường ở những nơi như Hoa Kỳ và Anh với tỷ lệ tiêm chủng cao hơn khiến số ca nhập viện giảm đi mặc dù các ca nhiễm liên quan đến biến thể Delta đang tăng lên.
Ở Hoa Kỳ, mọi người đang có những kỳ nghỉ hè bị trì hoãn từ lâu và văn phòng đang mở cửa trở lại. Tại Vương quốc Anh, các sự kiện thể thao lớn gần đây, như giải quần vợt Wimbledon và các trận đấu bóng đá ở Giải vô địch châu Âu đều được tổ chức trong các sân vận động với sự cổ vũ của những người hâm mộ không đeo khẩu trang.
Trong khi đó, các quốc gia như Nam Phi, Bangladesh và Indonesia đã phong tỏa và có các biện pháp hạn chế khác để hạn chế biến thể Delta lây lan. Biến thể Delta được đánh giá là có khả năng lây nhiễm cao gấp đôi so với virus phiên bản gốc. Ở Indonesia, biến thể Delta đã được phát hiện trên cả bốn hòn đảo đông dân nhất — Java, Sumatra, Sulawesi và Kalimantan. “Chúng tôi đang đối mặt với một kẻ thù khác”, Luhut Pandjaitan, bộ trưởng cấp cao của chính phủ, cho biết hôm thứ Năm khi nói về khả năng lây lan lớn hơn của biến thể Delta. “Chúng ta đang đối mặt với kẻ thù khác biệt này với tất cả các nguồn lực hiện có nhưng không phải là dễ dàng.”
Trong 10 ngày đầu tháng 7, số ca tử vong trung bình hàng ngày được ghi nhận ở Bangladesh là 169 ca, tăng khoảng 75% so với 10 ngày trước đó, dữ liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy. Trong cùng thời gian đó, số ca tử vong trung bình hàng ngày tăng hơn gấp đôi lên 361 ở Nam Phi, và tăng 82%, lên khoảng 700 ở Indonesia.
Theo Our World in Data, một dự án tại Đại học Oxford, cả ba quốc gia này đã tiêm chủng đầy đủ cho chưa đến 6% dân số.
Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết: “Thế giới đang ở thời điểm nguy hiểm trong đại dịch này.”
Tại Indonesia, quốc gia đông dân thứ tư trên thế giới, với 270 triệu người, hầu hết giường bệnh điều trị COVID-19 đã được sử dụng trên cả nước. Bệnh viện đã dựng lều bên ngoài để cung cấp dịch vụ chăm sóc cơ bản cho bệnh nhân, và những phòng khám từ chối không chữa trị một số người bị bệnh nặng. Các bác sĩ cho biết, hệ thống cực kỳ căng thẳng, bệnh nhân phải đợi đến khi nguy kịch mới được chăm sóc y tế, khi đó thường đã quá muộn.
Bác sĩ Tri Maharani ở Jakarta cho biết ba trong số 14 bệnh nhân mà cô đến điều trị tại khu chăm sóc đặc biệt COVID-19 đã chết trong ca trực kéo dài 16 giờ vào đầu tuần này, cho thấy nhiều người đã đến viện trong tình trạng tồi tệ. “Họ ở nhà lâu quá,” Tiến sĩ Maharani nói về các bệnh nhân. “Rất khó gọi xe cấp cứu. Bệnh viện và phòng khám y tế công chật kín và cực kỳ hỗn loạn. “
Không thể trông chờ vào bệnh viện, các gia đình đang mua những bình oxy khan hiếm để chăm sóc người thân ở nhà. Vào thứ Sáu, Denny Suwito, 58 tuổi, lo lắng xếp hàng chờ mua cho người bạn hiện có nồng độ oxy trong máu giảm xuống mức thấp nguy hiểm. Ông Suwito cho biết bạn ông đang cách ly tại nhà sau khi bị hai bệnh viện từ chối. “Ông bạn tôi ho liên tục,” ông Suwito nói.
Trong tuần qua, trung bình mỗi ngày có khoảng 45.000 ca nhiễm COVID-19 mới được báo cáo, nhiều hơn gấp ba lần con số trong đỉnh điểm trước đó hồi đầu năm. Tỷ lệ người có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 khoảng 27% —có thể khẳng định Indonesia không thực hiện đủ xét nghiệm và số người nhiễm thực tế có thể cao hơn nhiều. So với California có tỷ lệ dương tính trong đợt bùng phát mùa đông vừa qua là khoảng 17%.
Chính phủ đã cam kết đẩy nhanh tiêm vắc xin nhưng không thể thực hiện do nguồn cung hạn chế. Phần lớn nguồn vắc xin hiện tại của Indonesia là mua từ Công ty Sinovac, Trung Quốc và hôm thứ Hai đã đượcnhận thêm 10 triệu liều. Indonesia cũng đã đặt hàng vắc xin do các công ty phương Tây Pfizer Inc. và BioNTech SE và Novavax Inc. sản xuất nhưng không nhận được hàng cho đến tháng 8 và tháng 9. Cho đến nay, cả nước này có khoảng 5,5% dân số được tiêm chủng đầy đủ.
Vào đầu tháng 7, chính phủ Indonesia đã công bố những hạn chế mới tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề trên các đảo Java và Bali đông dân cư. Hầu hết nhân viên văn phòng phải làm việc tại nhà, và các trung tâm mua sắm, công viên và nơi thờ tự đều đóng cửa. Để củng cố hệ thống y tế, chính phủ đã bắt đầu nhập khẩu máy tạo oxy từ nước ngoài, và đang mở rộng các khu bệnh viện COVID-19 trên cả nước.
Mặc dù vậy, bệnh nhân rất vất vả để tìm được nơi thăm khám.
Yunita Kariman, 32 tuổi, một nhà phân phối quần áo sống ở Jakarta, mất cha vì COVID-19 vào tuần trước, cô ngược xuôi tìm giường bệnh cho cha sau khi lượng oxy trong máu của ông giảm xuống. Vào cuối tháng 6, cô và những người khác đã liên hệ với hơn 20 bệnh viện trong khu vực Jakarta, nhưng không bệnh viện nào đồng ý nhận ông.
Cuối cùng, cô Yunita quyết định thử đưa cha đến một khu chăm sóc COVID-19 lớn trong thành phố, nhưng cũng được báo là không còn chỗ trống. Trong khoảng năm giờ cha cô nằm thở hổn hển thở oxy trên ghế sau xe hơi của gia đình.
Cuối cùng ông cũng được đưa vào khu cấp cứu lúc khoảng 9 giờ tối, nhưng phòng chăm sóc đặc biệt đã kín chỗ. Nửa giờ sau, một người thân gọi điện nói rằng có một bệnh viện khác gần đó đang mở cửa. Họ đặt cha của cô lên cáng và đưa ông đến bệnh viện cách đó 15 phút và ở đó ông được cho thở máy.
Trong vòng vài ngày, ông hôn mê, và bác sĩ đã đề nghị gia đình gọi cho ông lần cuối. Vào lúc bắt đầu gọi điện cha cô đã chết. Nhân viên y tế giơ điện thoại lên trước mặt ông, khi cô Yunita khóc, nhìn vào màn hình. “Cha ơi, cha đã hạnh phúc ở trên thiên đường,” cô nói.
“Đại dịch có lẽ sẽ không kết thúc sớm nếu bạn nhớ rằng COVID-19 luôn đột biến,” cô Yunita nói trong một cuộc phỏng vấn. “Vì vậy, tôi phải mạnh mẽ đối mặt với điều này hơn.”
Nguồn: WSJ