Nguyễn Nam
(VNTB) – Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên đặt ra yêu cầu báo chí phải có tính độc lập, nghĩa là đối kháng với 4 đặc điểm: bầy đàn, khuôn mẫu, ỷ lại và đổ lỗi.
Thành ủy TP HCM đã tổ chức họp mặt báo chí, xuất bản Mừng Xuân – Mừng Đảng năm 2022. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên chủ trì buổi họp mặt. Dự buổi họp mặt còn có Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi; Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ; Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM Phan Nguyễn Như Khuê.
Bí thư Thành ủy TP.HCM gửi lời cám ơn các cơ quan thông tấn, báo chí, xuất bản nói chung, các báo, đài tác nghiệp trên địa bàn thành phố thời gian qua nói riêng, đã làm rất tốt sứ mệnh của mình, định hình một không gian thông tin chủ đạo, phong phú, toàn diện về đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của thành phố.
“Chính các đồng chí đã góp công rất lớn trên mặt trận truyền thông an dân, giúp lan tỏa thông tin chính thống, tích cực, góp phần vào kết quả các mặt của thành phố, nhất là trong công tác phòng chống dịch Covid-19 và bảo vệ sức khỏe nhân dân” – Bí thư Thành ủy TP.HCM nhấn mạnh.
Bí thư Thành ủy TP.HCM đặt ra yêu cầu báo chí phải có tính độc lập, nghĩa là đối kháng với 4 đặc điểm: bầy đàn, khuôn mẫu, ỷ lại và đổ lỗi.
Theo ông Nguyễn Văn Nên, báo chí, xuất bản tiếp tục dấn thân, thực hiện tốt sứ mệnh truyền thông, đồng hành và phản biện, chuyển tải cho được tinh thần khát khao vươn lên của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố.
Bên cạnh đó, bằng cách tiếp cận đại chúng của mình, báo chí cần tham gia sâu hơn vào việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách cho thành phố. Tiếp tục đi đầu và đi trước trên mặt trận truyền thông an dân, nâng cao hơn nữa nhận thức của doanh nghiệp và người dân về phòng, chống dịch theo phương châm: “Thích ứng, an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”.
Như vậy, cách định nghĩa “báo chí độc lập” của ông Nguyễn Văn Nên là báo chí không bầy đàn, báo chí không rập khuôn mẫu, báo chí không ỷ lại và báo chí không nên đổ lỗi.
Với cách định nghĩa đó, có thể hiểu là báo chí chỉ “không bầy đàn” – “không rập khuôn mẫu” khi báo chí không phải chịu sự lệ thuộc vào “chỉ đạo định hướng” ở giao ban hàng tuần của Ban Tuyên giáo trung ương.
Xin được góp thêm ý kiến ở đây với Bí thư Thành ủy TP.HCM, rằng một khi ông đã đề cập đến “báo chí độc lập” mà không e ngại về nhạy cảm chính trị như cách hiểu cố hữu, thì thiết nghĩ ông cần tham khảo nội dung sau đây để có thể đưa ra những quyết sách tương ứng trong việc TP.HCM sẽ là địa phương khởi động cho những dự án “báo chí độc lập”, theo đúng yêu cầu mà ông Nguyễn Văn Nên đặt ra, đó là các nội dung nằm trong “Tuyên bố của Liên minh Tự do Báo chí nhân Ngày Quốc tế Bảo vệ Quyền Nhà báo” với các quốc gia đã cùng ký cam kết:
“Argentina, Úc, Áo, Belize, Botswana, Bulgaria, Canada, Chile, Costa Rica, Croatia, Cyprus, Cộng hòa Séc, Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Pháp, Đức, Ghana, Hy Lạp, Guyana, Honduras, Iceland, Ý, Nhật Bản , Kosovo, Latvia, Lebanon, Lithuania, Luxembourg, Maldives, Montenegro, Hà Lan, New Zealand, Bắc Macedonia, Bồ Đào Nha, Hàn Quốc, Serbia, Seychelles, Sierra Leone, Slovakia, Slovenia, Tây Ban Nha, Sudan, Thụy Sĩ, Ukraine, Vương quốc Anh, Uruguay, Hoa Kỳ”.
Tuyên bố có nội dung như sau (chuyển Việt ngữ):
“Hàng năm, nhiều nhà báo và người làm truyền thông bị sát hại chỉ vì đưa tin và chia sẻ thông tin tới đông đảo độc giả.
Hôm nay, nhân Ngày Quốc tế Bảo vệ Quyền Nhà báo, Liên minh Tự do Báo chí bày tỏ sự kính trọng tới các phóng viên và người làm truyền thông bị quấy rối, đánh đập, bắt giữ tùy tiện, hoặc sát hại trong khi tác nghiệp.
Tự do báo chí là nền tảng của xã hội dân chủ và tôn trọng nhân quyền. Mọi người đều cần được tiếp cận thông tin từ nguồn đáng tin cậy và độc lập, điều chúng ta thấy rất rõ qua đại dịch Covid-19.
Phóng viên, những người đóng vai trò không thể thay thế cho quá trình này, hiện đang chịu sức ép ở khắp mọi nơi trên thế giới, do nhà cầm quyền trong từng giai đoạn nhất định tìm cách khiến các nhà báo, những người giám sát hành động của chính quyền một cách sát sao, phải im lặng. Phóng viên có thể bị đe dọa, tấn công bằng bạo lực thể xác hoặc ngôn từ, bị buộc tội, giam giữ tùy tiện, thậm chí mất tích hoặc sát hại.
Phóng viên nữ dễ trở thành mục tiêu quấy rối, đe dọa, phát biểu thù hận phận biệt giới tính và chơi xấu trực tuyến hơn so với các đồng nghiệp của họ. Nhiều phóng viên nữ còn phải đối mặt với nhiều hình thức hoặc sự kết hợp các hình thức bạo lực và phân biệt giới tính do những yếu tố như định hướng giới tính, dân tộc, tôn giáo, gốc gác thiểu số, hoặc nhận dạng giới tính.
Điều này dẫn đến việc tự kiểm duyệt, khiến nữ giới lựa chọn việc rút khỏi vị trí xã hội. Đó là một nguy cơ cho truyền thông đa dạng và dân chủ về tổng thể.
Trung bình, kẻ thủ ác trong 90% các vụ tấn công nhà báo không hề bị trừng phạt. Xu hướng miễn trừ này đã tạo nên vòng tuần hoàn bạo lực nhằm vào phóng viên và giới truyền thông. Đe dọa nhằm vào một nhà báo gây hiệu ứng đáng lo ngại làm cho nhiều người khác không dám lên tiếng.
Thành viên của Liên minh Tự do Báo chí quan ngại các loại miễn trừ này hủy hoại xã hội bằng cách dung dưỡng cho những vi phạm quyền con người, tội phạm, lạm dụng quyền lực và tham nhũng, một môi trường phá nát những gì tạo nên nền dân chủ.
Chúng tôi dành những lời chúc mừng trân trọng nhất tới Maria Ressa và Dmitry Muratov, hai người được tặng giải Nobel Hòa bình năm 2021. Giải thưởng của họ tôn vinh tự do báo chí và những người làm báo độc lập.
Chúng ta cần các phóng viên đưa tin chính xác, giúp công chúng được thông tin, và buộc những người có quyền lực phải nâng cao trách nhiệm giải trình. Nếu bạo lực nhằm vào các nhà báo chiến thắng, truyền thông sẽ mất tự do, và nền dân chủ sẽ tê liệt”.