Việt Nam Thời Báo

VNTB – Cầu thủ bóng rổ Mỹ trải qua 8 tháng giam giữ bí mật ở Trung Quốc

Anh Khoa dịch

 

(VNTB) – Một nhóm nhân quyền cho biết hình thức giam giữ hợp pháp của Trung Quốc khiến người bị giam giữ mất liên lạc với gia đình và luật sư được sử dụng ở ‘mức độ phổ biến’

 

 

Tác giả: James T. Areddy

Ngày 22 tháng 6 năm 2021

Khi cnh sát Trung Quc bt gi cu th bóng r chuyên nghip người M Jeff Harper Thâm Quyến vào năm ngoái, anh nói h đã không chính thc bt anh mà thay vào đó nht anh vào mt căn phòng chỉ có mt cái nm hôi hám và mt chiếc ghế nha trong 8 tháng.

Hình thc giam gi “giám sát dân cư  mt đa đim được ch đnh”này của Trung Quốc được chính quyn s dng đ giữ và thm vn nghi phạm ti mt đa đim bí mt trước khi bt gi hoc buc ti. Các nhóm nhân quyn gọi đây là mt tình hung đáng s, đôi khi có bo lc và khiến đi tượng b ct đt liên lc vi lut sư và gia đình. Anh Harper nói rng anh không b đánh đập nhưng b dày vò bi không biết chc chn chính quyền định làm nhng gì với anh.

Là mt cu th bóng r chuyên nghip t do, tng chơi 12 quc gia, anh Harper đã Thâm Quyến 5 ngày cho mt gii đu khi anh b tm gi sau mt cuc cãi vã mà anh nói rng sau đó người ta bo là đã khiến mt người đàn ông thiệt mạng. Cui cùng anh ta đã được th và được phép ri khi Trung Quc vào tháng 9 năm 2020 mà không b buc bt kỳ ti danh nào hoc phi ra hu tòa.

Người đàn ông 33 tui ở Whiteville, Tiu bang Tennessee cho biết: “H thc hin mt h thng tư pháp hoàn toàn khác vi h thng ca chúng ta.

H thng giám sát khu dân cư đã nhn được s chú ý ca quc tế vì mt s trường hp ni tiếng liên quan đến các đi th chính tr ca gii lãnh đo Bc Kinh và đôi khi là người nước ngoài như anh Harper.

Thut ng nghe có v vô hi “giám sát dân cư” biu th ngun gc ca h thng là mt loi qun thúc ti gia. Nhưng li k ca nhng người b giam gi và phát hin ca các nhóm nhân quyn cho thy đó có th là mt quy trình được h thng hóa hơn, có th có các cơ s ging như nhà tù được xây dng có mc đích vi đi ngũ nhân viên tn tâm, đôi khi được gi là nhà tù đen. Anh Harper nói rng anh đã b giam gi ti nơi có v như là mt tòa nhà dành cho các sĩ quan cnh sát.

Theo nghiên cu ca mt nhóm nhân quyn do T chc Safe Guards Defenders có tr s ti Madrid đng đu, mt t chc phi li nhun tp trung vào nhân quyn Trung Quc, khong 5.810 trường hp giám sát dân cư đã được ghi li trong mt ngun m v các h sơ tòa án ca Trung Quc cho năm 2020, tăng 91% so vi năm trước. Nhóm này đã theo dõi các đ cp ngày càng tăng v phương pháp này trong h sơ tòa án trong khong 9 năm và ước tính vic s dng giám sát  dân cư đã tăng gn gp đôi hoc hơn.

Peter Dahlin, giám đc ca Safeguard Defenders, trước đây điu hành mt t chc phi li nhun tr giúp pháp lý Trung Quc, cho biết: “Việc giám sát này được s dng cp đ đi chúng.” Truyn thông nhà nước vào thi đim đó cáo buc ông gây nguy him cho an ninh quc gia bng cách tài tr cho các lut sư nhân quyn Trung Quc. Safeguard Defenders, được thành lp sau khi ông Dahlin ri Trung Quc, đã đ trình các phát hin ca họ lên các cơ quan nhân quyn ti Liên hp quc đã ch trích các hot đng giám sát dân cư ca Trung Quc.

Báo cáo được công b hôm th Ba sau khi Tng thng Biden và các nhà lãnh đo Nhóm G7 gần đây lên án v vic giam gi tùy tin, trong bi cnh toàn cu gia tăng giám sát h sơ nhân quyn ca Trung Quc. Hu hết nhng người b giám sát dân cư là công dân Trung Quc.

Tr li các câu hi, mt phát ngôn viên ca B Ngoi giao Trung Quc đã bác b trong mt tuyên b rng bt kỳ cáo buc nào v vic ngược đãi nhng người b giam gi là vô căn c và cho biết các quy tc nghiêm ngt chi phi vic s dng giám sát dân cư theo lut. Bản tuyên bố không bình lun v bt kỳ trường hp c th nào trong h thng.

Giám sát dân cư là hp pháp nhưng hot đng bên ngoài h thng tư pháp chính thc ca Trung Quc; lut cho phép nhà chc trách gi mt cá nhân ti đa trong sáu tháng, thường là theo tiêu chun điu tra. Nếu mt đi tượng b buc ti chính thc, người đó có th b đưa vào mt nhà tù thông thường ch xét x.

Safeguard Defenders, t chc đã s dng cơ s d liu pháp lý công khai Trung Quc đ kim đếm các đ cp đến hot đng này trong các phán quyết ca tòa án, cho biết mt s th tc liên quan đến giám sát dân cư không bao gi được công khai, ngay c khi đi tượng b buc ti, chng hn như nhng v liên quan đến nghi ng tham nhũng, bí mt quc gia và các vn đ an ninh quc gia. Vic kim đếm cũng b sót nhng người được th mà không bao gi b buc ti hoc xét xử  như Harper.

Anh Harper nói rng anh đã b giam gi sau khi xy ra mt cuc u đ d di gia mt cp v chng và anh đã đy người đàn ông đ bo v người ph n. Vài tháng sau khi b giam gi, anh Harper được thông báo rng người đàn ông đã hôn mê và chết.

Mt s đi tượng b giam gi theo hình thức giám sát dân cư được th ra mà không b buc ti, như anh Harper, nhưng đi vi nhiu người b giam gi, giám sát dân cư đi trước mt quy trình pháp lý có th din ra trong nhiu năm. Gn như tt c các phiên tòa ca Trung Quc đu kết thúc bng mt bn án.

Mt h thng giam gi riêng bit đ giam gi và thm vn các đng viên Đng Cng sn cũng hot đng theo cùng mt cách thức. Trong mt hình thc giam gi khác, người Duy Ngô Nhĩ và các dân tc thiu s khác Trung Quc đã b giam gi trong các tri ci to mà chính ph Trung Quc gọi là trường dy ngh.

Thông thường, điều duy nht v hoàn cnh ca mt đi tượng được thế gii bên ngoài biết đến là mt thông báo của cơ quan chức năng cho mt thành viên gia đình biết người đó liên quan đến mt cuc điu tra mt đa đim không được tiết l.

Anh Harper cho biết anh không biết mình đang đâu hoc thm chí đi dch đang hoành hành nhưng thnh thong được phép gi đin thoi v Hoa Kỳ cũng như gặp lut sư và các quan chc lãnh s Hoa Kỳ sau khi bn gái ca anh tìm được v trí đin thoi ca anh. Anh đi phó bng cách tp th dc, cu nguyn và hy vng mt ngày nào đó anh có th được ngi trên mt trong nhng chiếc máy bay phn lc mà anh nhìn thy bay ngang qua. Anh nói: “b cô lp là mt trong nhng điu khó khăn nht cho tâm trí con người.”

Bc Kinh tham gia ký kết các công ước nhân quyn ca Liên hp quc — vi mt s bo lưu. “Chính ph Trung Quc tin rng nguyên tc ph biến ca quyn con người phi được tôn trng, nhưng các điu kin c th ca mi quc gia cũng phi được xem xét khi tuân th nguyên tc này”, theo mt tuyên b lp trường trên trang web ca B Ngoi giao.

Năm 2016, Trung Quc đt ra cái mà h gi là “kế hoch hành đng nhân quyn” cam kết các gii hn đi vi bin pháp giám sát dân cư, bao gm các bin pháp kim soát v điu kin và thi hn.

Mt s tù nhân cao cp nht ca Trung Quc đã phi chu đng s giám sát dân cư như giáo sư văn hc Lưu Hiu Ba; Ông Lưu, người được trao gii Nobel Hòa bình năm 2010 khi đang trong nhà tù Trung Quc, chết khi b giam gi vào năm 2017 tui 61. Ngh sĩ Ngải Vị VỊ cũng b giám sát dân cư trong 81 ngày và sau khi được tr t do, đã sáng tác các tác phm ngh thut mô phng việc ông b đi x trong thi gian đó.

Hai người Canada hin đang ch phán quyết xét x sau khi b buc ti gây nguy him cho an ninh quc gia Trung Quc, Michael Kovrig và Michael Spavor, cũng đã tng tri qua thi gian giám sát dân cư.

Hu hết nhng người b bt gi đu không ni tiếng như các lut sư thách thc chính sách ca chính ph, các thành viên Pháp Luân Công và các Cơ đc nhân b nghi ng điu hành các nhà th ngm, cũng như nhiu nghi phm ti phm khác.

Safeguard Defenders đã đưa ra nhng hình nh minh ha v loi cơ s mà nhng người b giam gi cho rng đã b giam gi ti đó. Nhóm này cho biết các nghi phm đôi khi b đá hoc b ngược đãi và có th b thm vn trong nhng chiếc “ghế h” b cùm tay và chân. anh Harper cao 2m1 cho biết anh đã sút 20 kg trong thi gian b giam gi sau khi được cho ăn nhng ba cơm đm bc đôi khi có ln côn trùng.

Các tài liu được cung cp cho nhng người tng b giam gi mà h cung cp cho Safeguard Defenders bao gm mt tp sách nh bng tiếng Anh v các quy tc dành cho người b giám sát ti dân cư. Sách hướng dẫn: “hãy nm nga khi ng và luôn đ c hai cánh tay trên mm” . Điu khon phóng thích được nêu trong mt tài liu khác, trong đó yêu cu ch th cam kết không tiết l bt kỳ chi tiết nào v tri nghim giám sát dân cư cho bt kỳ ai, đc bit là gii truyn thông và các cơ quan đi din nước ngoài.

Các nhóm nhân quyn như Amnesty International và Human Rights Watch trong nhiu năm đã ghi nhn các trường hp giám sát dân cư. Mt báo cáo ca Human Rights Watch năm 2009 đã tìm thy bng chng v các nhà tù đen trong các tòa nhà ca chính ph, khách sn, ký túc xá, vin dưỡng lão, bnh vin tâm thn, trung tâm cai nghin ma túy và các toà chung cư.

Mt cnh báo du lch ca B Ngoi giao Hoa Kỳ v Trung Quc cho biết, “Công dân Hoa Kỳ có th b thm vn và giam gi trong thi gian dài mà không qua th tc đúng pháp lut.”

Sau khi G-7 lên án vic giam gi tùy tin, mà không nói rõ liên quan đến quc gia nào, Đi s quán Trung Quc ti Canada đã công b mt tuyên b ch trích tuyên b này là vô nghĩa và cáo buc Th tướng Canada Justin Trudeau, mt thành viên G-7, bt chp s tht, bng cách s dng hi ngh thượng đnh đ làm nêu lên trường hp ca Kovrig và Spavor.

Liên Hp Quc gi “biến mt cưỡng bc” là ti phm nhân quyn và cho biết bin pháp ngoài pháp lut đã được s dng 85 quc gia, k c trong thi chiến, thường là “chiến lược gieo rc ni kinh hoàng trong xã hi”.

Vào tháng Giêng, mt Nhóm Công tác v Bt gi Tùy tin ca Liên hp quc đã công b mt báo cáo dài kết lun rng Kai Li, người M, người được đ cp trong báo cáo ca Safeguard Defenders, đã b t chi các quyn theo th tc sau khi b giam gi Trung Quc.

Ông Li b bt ngay sau khi bay đến Thượng Hi vào năm 2016 và tri qua 10 tun b giám sát dân cư trước khi b buc ti cung cp bí mt quc gia cho chính ph Hoa Kỳ. Năm 2018, ông b kết án 10 năm tù. Gia đình ông nói rng ông Li, 58 tui, vô ti.

Nguồn: WSJ


 

 

Tin bài liên quan:

VNTB – Trung Quốc: kẻ hủy diệt biển Tây Phi

Phan Thanh Hung

VNTB – Hoàng Chi Phong đối mặt với án tù giam sau khi thừa nhận kích động biểu tình

Phan Thanh Hung

VNTB – Biển Đông sẽ dậy sóng trong năm 2020?

Phan Thanh Hung

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.