Trần Thế Kỷ
1. New York Times có một bài báo khiến người đọc phải cay đắng về sự nghiệt ngã của chiến tranh.
Bài này viết : “ ở những vùng vừa tái chiếm từ tay quân Nga, binh sĩ Ukraine lo thu hồi hài cốt của những người lính Ukraine đã hy sinh trong những tháng đầu tiên của cuộc chiến. Họ chỉ còn là những bộ xương.
Một người lính tên Maksim chỉ vào một túi trà do Nga sản xuất, nói : “Tên lính Nga này không có thời gian để uống trà”!
Người lính Nga này có thể đã chết trận. Và anh ta sẽ không bao giờ còn có thời gian để uống trà, cái thú vui nho nhỏ mà anh ta hàng ngày vẫn được hưởng khi còn sống ở quê nhà. Hàng vạn người lính Nga, hàng vạn người lính Ukraine cũng thế. Họ cũng sẽ không bao giờ còn được hưởng cái thú uống trà, ngắm bình minh lên hay hoàng hôn xuống khi mà linh hồn họ đã lìa xa cõi thế vì cuộc chiến này, một cuộc chiến mà ông Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã rất đúng khi cho rằng là “cuộc chiến phi lý nhất thế kỷ 21”. Chạnh nhớ bài hát “Người Lính Trẻ” của Phạm Duy :
Người lính trẻ chết trận chiều qua
Nên trăng sao vụt tắt chẳng ngờ
Người lính trẻ chết trận hồi mơi
Nên hôm nay chẳng có mặt trời…
2. Cuộc chiến Nga – Ukraine đã kéo dài gần một năm rưỡi.
Hàng vạn binh sĩ hai bên đã bỏ thây nơi chiến địa. Đây là cuộc chiến mà hoàn toàn có thể không xảy ra nếu nước Nga không bị cai trị bởi một kẻ độc tài hoang tưởng như Putin. Cuộc chiến Việt Nam cũng thế, hoàn toàn có thể đã không xảy ra nếu ngày đó miền Băc không bị cai trị bởi những kẻ độc tài thích giết chóc : “Giết, giết nữa, bàn tay không phút nghỉ” ( Tố Hữu ).
Cái chết nào cũng đều mang lại nỗi đau cho gia đình, bè bạn. Máu xương nào cũng đều là máu xương con người, bất kể là máu xương người Ukraine hay người Nga, bất kể là máu xương người miến Nam hay người miền Bắc VN.
Càng nghĩ càng thấm thía mấy vần thơ của Trần Mộng Tú :
Anh tặng em màu máu
Trên áo trận sa trường
Máu anh và máu địch
Xin em cùng xót thương
3. Trong những ngày này khi Ukraine đang chìm trong khói lửa, chợt muốn đọc lại “Mặt Trận Miền Tây Vẫn Yên Tĩnh” của Erich Maria Remarque.
Đây là một tiểu thuyết xuất sắc viết về đề tài phản chiến. Tác phẩm này được viết dưới dạng hồi ký của một người lính Đức tên Paul Baumer kể về cuộc chiến đấu và những nỗi kinh hoàng mà anh ta và đồng đội đã trải qua trong các chiến hào tại Mặt trận phía Tây của Thế chiến thứ Nhất.
Có một lần quân Đức đánh tan một cuộc tấn công của đối phương. Paul đâm chết một người lính Pháp và chứng kiến cảnh hấp hối đau đớn của anh ta. Paul cảm thấy đau xót và xin cái xác ấy tha lỗi cho mình : “Này anh bạn, tớ có muốn giết cậu đâu…”.
Rốt cuộc, chỉ những kẻ đầu sỏ gây nên chiến tranh chính là những kẻ đáng chết, chứ không phải những chàng lính trẻ !