Thái Thịnh (VNTB) Trung Quốc sẽ tiếp tục xây dựng đảo nhân tạo ở vùng tranh chấp ở Biển Đông nhưng một cuộc xung đột lớn trong khu vực là không, theo một báo cáo mật của Bộ Ngoại giao Mỹ, Freebeacon ngày 9/10.
“Bắc Kinh sẽ tiếp tục phát triển vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông”, báo cáo nội bộ của Hội đồng tư vấn an ninh ở nước ngoài (OSAC) nói. “Không giống như các thuyền đánh cá hoặc tàu tuần tra, đầu tư cơ sở hạ tầng, như cải tạo đất và xây dựng đường băng, đèn biển, báo hiệu một sự hiện diện lâu dài hơn.”
Kết luận của báo cáo rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục đảo xây dựng và quân sự ở biển trái ngược với thông điệp tuần trước Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter.
 |
| Báo cáo nội bộ của Hội đồng tư vấn an ninh ở nước ngoài (OSAC) đánh giá rủi ro chiến tranh và các vấn đề liên quan đến Biển Đông. Ảnh: reebeacon |
Trong một số bài phát biểu và ý kiến trong chuyến thăm châu Á, Carter kêu gọi Trung Quốc ngừng việc xây dựng lại, mà cho đến nay đã bồi đắp được 2.000 hecta đất trên các bãi đá ở quần đảo Trường Sa, cũng như xây dựng các cơ sở quân sự và triển khai các hệ thống vũ khí trên quần đảo.
Carter nói với các phóng viên tại Việt Nam ngày 1/6 rằng, Hoa Kỳ muốn “tạm dừng vĩnh viễn việc khai hoang, quân sự hóa” ở Biển Đông.
“Hoa Kỳ phản đối quân sự hóa và tạo ra các căng thẳng ở Biển Đông”, Carter nói trong chuyến thăm Hà Nội.
Carter cũng nói rằng Hoa Kỳ với tàu quân sự và máy bay sẽ không bị Trung Quốc ép phải ngừng thực hiện chuyến bay giám sát hoặc khi quá cảnh tàu trên vùng biển Đông.
“Không có bất kỳ hành động của bên nào sẽ làm thay đổi hành vi của Hoa Kỳ,” ông nói.
“Chúng tôi sẽ bay và di chuyển hàng hải, hoạt động bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép và điều đó sẽ không thay đổi.”
Máy bay giám sát, săn ngầm của Hải quân Mỹ P-8 từng va chạm với quân đội Trung Quốc thời gian qua.
Tháng 12/2013, USS Cowpens khi đang hoạt động tại vùng biển quốc tế ở Biển Đông, gần tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc. Một chiến hạm khác của hải quân Trung Quốc cắt ngang và dừng trước tàu Mỹ chỉ 500 m, buộc USS Cowpens phải chuyển hướng khẩn cấp để tránh va chạm. Chuyên gia an ninh Carl Thayer tại Học viện Quốc phòng Australia thời điểm đó nhận định vụ suýt va chạm là sự cố hàng hải Mỹ – Trung nghiêm trọng nhất tại Biển Đông từ năm 2009.
Báo cáo OSAC cho rằng, chiến tranh giữa Trung Quốc và các bên tranh chấp là rất khó xảy ra nhưng vẫn cảnh báo về mối nguy hiểm cấp thấp khác có thể dẫn đến xung đột hay sự cố quân sự.
Việc đánh giá tình trạng căng thẳng ở Biển Đông nằm trong báo cáo nội bộ của Văn phòng Nhà nước về an ninh ngoại giao nhằm hỗ trợ các công ty Mỹ hoạt động trong khu vực, để giúp các doanh nghiệp này có thể chủ động đối phó nếu như tranh chấp leo thang.
Cần phải nhắc lại, tranh chấp biển Đông leo thang khi Trung Quốc tuyên bố 90% biển Đông thuộc chủ quyền nước này, bất chấp sự phản đối từ Việt Nam, Philippines và Malaysia.
Các nguy hiểm chính được nêu trong báo cáo này là sự “tình cờ tham gia” hoặc tính toán sai lầm quân sự có thể đưa biển Đông trở thành “điểm nóng tiềm tàng, dẫn đến leo thang căng thẳng hay xung đột.”
“Một cuộc chiến trên biển là rất khó, vì không ai trong số các bên tranh chấp hoặc các đồng minh của họ sẽ được hưởng lợi từ một cuộc xung đột kéo dài”, báo cáo cho biết.
Nhưng tình trạng bất ổn dân sự sẽ xảy ra, và đây cũng là một mối quan tâm trong tranh chấp ở Biển Đông.
“Như tiền lệ gần đây đã chứng minh, hành động của các bên tranh chấp có thể làm trầm trọng thêm xu hướng dân tộc chủ nghĩa và kích hoạt sự gián đoạn ngắn hạn về kinh tế [giao thương], nổ ra các cuộc biểu tình quy mô lớn, và bạo loạn”, báo cáo cho biết.
“Như tiền lệ gần đây đã chứng minh, hành động của các bên tranh chấp có thể làm trầm trọng thêm xu hướng dân tộc chủ nghĩa và kích hoạt sự gián đoạn ngắn hạn về kinh tế [giao thương], nổ ra các cuộc biểu tình quy mô lớn, và bạo loạn”, báo cáo cho biết.
Sau khi Trung Quốc triển khai giàn khoan HD-981 tại quần đảo Hoàng Sa, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, hàng ngàn công nhân Việt Nam đã bị kích động và tiến hành cuộc biểu tình đầy bạo lực, trong đó các đập phá các tài sản nước ngoài có yếu tố Trung Quốc để phản đối các hành động của Trung Quốc.
Cuộc tấn công mạng của các hacker cũng có thể diễn ra khi tranh chấp gia tăng.
Kịch bản khả thi nhất trong các tranh chấp trên biển là chạy đua quân sự và đấu tranh ngoại giao gay gắt, mặc dù nó “không nhất thiết báo hiệu một cuộc xung đột không thể tránh khỏi,” báo cáo cho hay.
Báo cáo lưu ý nhu cầu quân sự của Trung Quốc khi nước này thiết lập được cơ sở hạ tầng quân sự trên đảo Đá Chữ Thập một đài kiểm soát không lưu với radar cảnh báo sớm, và một đường băng đủ dài cho mọi máy bay của quân đội Trung Quốc sử dụng. Ngoài ra nước này cũng triển khai pháo trên một số hòn đảo mới được tạo ra.
Các tranh chấp ở Biển Đông đã tồn tại ít nhất sáu năm, nhưng chỉ gần đây, nó mới thu hút được sự chú ý của chính quyền Obama.
David Shear, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về vấn đề châu Á và đề Thái Bình Dương, phát biểu tại một buổi điều trần Thượng viện 13/5 rằng, quân đội Mỹ sẽ bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ ở Biển Đông.
Để chống lại Trung Quốc, Mỹ đang tìm cách nâng cấp liên minh với các quốc gia trong khu vực. Các quan chức Lầu Năm Góc cũng cho biết các lực lượng Mỹ lên kế hoạch quá cảnh tàu và máy bay trinh sát trong phạm vi 12 dặm của đảo mới (do Trung Quốc bồi đắp), các hoạt động đó có thể sẽ khiến máy bay của Mĩ bị chặn bởi máy bay quân sự Trung Quốc và sự cố tàu chiến Mĩ.
John Tkacik, một cựu quan chức thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ tên là John Tkacik, đồng thời là chuyên gia về vấn đề Trung Quốc, cho biết ông nghiêng về khả năng Trung Quốc sử dụng lực lượng bảo vệ bờ biển và lực lượng hải quân để ngăn chặn các nước khác trong khu vực xây dựng, khai thác dầu khí ở Biển Đông.
“Tôi không tin rằng ngoại giao có thể khiến Việt Nam ngăn sự mở rộng và củng cố quyền kiểm soát trên biển của Trung Quốc,” Tkacik nói.
“Chúng tôi đã nhận thấy lời cảnh báo được truyền tới máy bay trinh sát của Mỹ bằng trạm mặt đất của Trung Quốc, đáy biển của Trung Quốc là lãnh thổ của Trung Quốc, các tuyến đường biển là vùng biển Trung Quốc, và vùng trời trên toàn bộ biển Đông là không phận của Trung Quốc.”
Tkacik nói, rất có khả năng lực lượng PLA (quân đội Trung Quốc) sẽ tiếp tục chính sách sách nhiễu trên không và trên biển.
Quân đội Trung Quốc và các cuộc diễn tập hải quân sẽ được tiến hành để quấy rối và đe dọa máy bay và tàu chiến Mỹ, và Bộ Ngoại giao Trung Quốc sẽ tham gia trong việc phản đối ngoại giao.
“Chiến lược của PLA là đẩy Mỹ phải lên đến điểm nguy kịch, sau đó ôn hòa trở lại, và Mỹ có thể mất một thời gian để làm quen với nó,” Tkacik nói.
“Quân đội Trung Quốc do thắm qua mạng để đánh giá quân đội Mỹ, ông nói.
Như vậy, tất cả các cam kết của Trung Quốc sẽ được tính toán hoàn toàn có chủ ý.