VNTB – Đất đai là tài sản riêng của người dân?
Trần Dzạ Dzũng
(VNTB) – Sử dụng cụm từ “người dân hiến đất” dễ đưa đến ngộ nhận rằng ở Việt Nam, đất đai là tài sản tư hữu được bảo hộ.
Theo tường thuật của báo chí, sáng 14/7, Ban Dân vận, Thành ủy TP.HCM tổng kết công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân hiến đất mở rộng hẻm trên địa bàn thành phố từ năm 2000 đến nay.
Tham dự buổi tổng kết, Chủ tịch UBND TP.HCM bày tỏ sự xúc động, trân trọng trước tấm lòng của người dân tham gia hiến đất, mở rộng hẻm vì lợi ích và sự phát triển chung của TP.HCM. Trong cảm xúc đó, ông Phan Văn Mãi có câu phát biểu rằng, “Việc người dân hiến đất là nét đặc trưng văn hóa người Sài Gòn – TP.HCM”.
Về mặt pháp lý thì việc sử dụng cụm từ “người dân hiến đất” cho thấy dễ đưa đến ngộ nhận rằng ở Việt Nam, đất đai là tài sản tư hữu được bảo hộ.
Điều 53 Hiến pháp năm 2013 quy định: Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do Nhà nước đầu tư, quản lý tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.
Điều 54 quy định: Tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất được chuyển quyền sử dụng đất, thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định của luật. Quyền sử dụng đất được pháp luật bảo hộ, Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Như vậy rõ ràng trên thực tế không hề có chuyện “hiến đất”, mà là “tặng quyền sử dụng đất”.
Theo quy định tại khoản 4 và khoản 6 Điều 95 của Luật Đất đai đối với trường hợp đã được cấp Giấy chứng nhận, mà thực hiện quyền tặng cho quyền sử dụng đất thì thuộc trường hợp đăng ký biến động đất đai, và trong thời hạn không quá 30 ngày, kể từ ngày có biến động thông tin đất đai, người sử dụng đất phải thực hiện thủ tục đăng ký biến động.
Trình tự, thủ tục thực hiện tặng cho quyền sử dụng đất thực hiện theo quy định tại Điều 79 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai.
Theo đó, “Trường hợp người sử dụng đất tặng cho quyền sử dụng đất để xây dựng công trình công cộng thì phải lập văn bản tặng cho quyền sử dụng đất theo quy định.
Sau khi hoàn thành xây dựng công trình công cộng trên đất được tặng cho, Văn phòng đăng ký đất đai căn cứ vào văn bản tặng cho quyền sử dụng đất đã được Ủy ban nhân dân cấp xã/ phường xác nhận và hiện trạng sử dụng đất để đo đạc, chỉnh lý biến động vào hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai và thông báo cho người sử dụng đất nộp Giấy chứng nhận đã cấp để xác nhận thay đổi.
Trường hợp người sử dụng đất tặng cho toàn bộ diện tích đất đã cấp Giấy chứng nhận thì thu hồi Giấy chứng nhận để quản lý”.
Như vậy, pháp luật về đất đai đã có quy định cụ thể đối với trường hợp người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân khi thực hiện quyền tặng cho quyền sử dụng đất để xây dựng công trình công cộng thì trên cơ sở văn bản tặng cho quyền sử dụng đất đã được Ủy ban nhân dân cấp xã/ phường xác nhận và hiện trạng sử dụng đất, Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện đo đạc, chỉnh lý biến động vào hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai và thông báo cho người sử dụng đất nộp Giấy chứng nhận đã cấp để xác nhận thay đổi.
Trường hợp người sử dụng đất đã tặng cho một phần diện tích của thửa đất để làm phục vụ xây dựng các công cộng nhưng chưa thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai thì cần căn cứ vào hồ sơ cụ thể, thời điểm thực hiện việc tặng cho (nhưng chưa thực hiện đúng thủ tục theo quy định) để giải quyết tiếp việc chỉnh lý biến động trong hồ sơ địa chính và xác nhận thay đổi trên Giấy chứng nhận đã cấp.
Nhắc lại, ở đây là “tặng quyền sử dụng đất”, chứ không hề có việc “hiến đất”, vì người dân làm gì có quyền tư hữu phần đất đai đó để có thể mang đi… hiến như lời ông chủ tịch Phan Văn Mãi nói trong cơn xúc động: “Việc người dân hiến đất là nét đặc trưng văn hóa người Sài Gòn – TP.HCM” (?!).