Khúc Thừa Sơn
(VNTB) – “Tất nhiên không cần phải đoán thì Tòa (PCA) sẽ tuyên Philippines thắng kiện. Bởi đã có quá nhiều thông tin và dư luận thế giới nói chung đều phản đối cái Đường lưỡi bò 9 đoạn vô lý mà Trung Quốc vạch ra và tự cho mình có chủ quyền.”
Ngày 12/7/2016, dự kiến tòa Trọng tài thường trực (PCA) trụ sở tại The Hague, Hà Lan sẽ ra phán quyết vụ Philipines kiện “Đường lưỡi bò 9 đoạn” của Trung Quốc tự vẽ trên biển Đông. Dư luận khắp nơi đặc biệt quan tâm đến sự kiện mang tính lịch sử của nhân loại, kết quả phán quyết của Tòa PCA như thế nào cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến vận mệnh đất nước và người dân ở Philippines và Trung Quốc thậm chí còn ảnh hưởng đến các nước có vùng biển sát “Đường lưỡi bò 9 đoạn” trong việc tranh chấp chủ quyền lãnh hải với Trung Quốc trong đó có Việt Nam. Người dân Việt Nam nói gì trước phán quyết vụ kiện?…
Dự đoán phán quyết của Tòa PCA
Không chấp nhận sự bá quyền, bành trướng của Trung Quốc trên biển Đông khi nước này ngang nhiên vẽ “Đường lưỡi bò 9 đoạn” ôm trọn gần 80% diện tích biển Đông, đi sát bờ biển của các nước láng giềng như Philippines, Việt Nam, Brunei và Malaysia….và coi đây là chủ quyền lãnh hải hợp pháp mình gọi là vùng biển Nam Trung Hoa, tức Nam Hải. Bất chấp sự lên tiếng và chỉ trích gây gắt từ các nước trong khu vực Đông Nam Á và quốc tế, Trung Quốc đã không ít lần đâm vỡ và bắn chìm tàu thuyền của các nước nếu phía Trung Quốc cho là tàu thuyền ấy đã xâm phạm bất hợp pháp vào vùng biển họ tuyên bố chủ quyền. Tháng 1/2013, Philippines đệ đơn kiện lên tòa Trọng tài thường trực Liên Hợp Quốc gọi tắt là Tòa PCA nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền “Đường lưỡi bò 9 đoạn” của Trung Quốc tự vẽ trên biển Đông là vô giá trị và trái với luật pháp quốc tế. Phía Trung Quốc, ngay từ những ngày đầu đã từ chối tham gia vụ kiện và đòi giải quyết tranh chấp theo hướng song phương.
Bất chấp áp lực ngoại giao của Trung Quốc từ bên ngoài, Tòa PCA vẫn thụ lý vụ kiện. Trải qua mấy phiên điều trần, ngày 12/7/2016, Tòa PCA đưa ra thông cáo báo chí là ngày dự kiến ra phán quyết vụ kiện. Biển Đông đang nóng bỏng hơn bao giờ hết, là tâm điểm theo dõi của quốc tế, trông chờ một phán quyết công bằng, khách quan, tôn trọng pháp lý về Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS) từ tòa PCA. Tại Việt Nam, người dân Việt Nam cũng đặc biệt quan tâm đến vụ kiện đã đưa ra những dự đoán về phán quyết của Tòa PCA.
Tại Sài Gòn, kỹ sư cơ khí Nguyễn Khắc Bình đưa dự đoán;
“Tôi nghĩ Tòa (PCA) sẽ tuyên vô hiệu hóa Đường lưỡi bò 9 đoạn của Trung Quốc vẽ. Các đảo ở Trường Sa dù của Việt Nam hay Trung Quốc, Philippines… cũng chỉ có vùng ảnh hưởng 12 hải lý quanh nó. Sẽ khó có một phán quyết toàn diện”
“Chắc chắn bị bác bỏ (Đường lưỡi bò 9 đoạn), quốc tế không công nhận.”, dự đoán của luật sư Đông, một người có quan tâm, theo dõi vụ kiện hiện đang sinh sống tại Sài Gòn. Luật sư Đông còn chia sẻ thêm:
“Người ta chỉ tuyên bố Đường lưỡi bò 9 đoạn đó có phù hợp với luật pháp quốc tế hay không mà thôi. Ngoài ra chẳng giải quyết được gì đâu vì quốc tế không bao giờ can thiệp quân sự trong trường hợp này.”
Song ngay từ khi Philippines đệ đơn kiện lên Tòa PCA và đặc biệt trong những ngày gần kề phán quyết, hàng loạt hoạt động quân sự chủ yếu là Trung Quốc, Hoa Kỳ và đồng minh diễn ra trên biển Đông, tình hình có thời điểm rất ngột ngạt tưởng chừng chiến tranh sẽ bùng nổ bất cứ lúc nào. Hoa Kỳ thực thi quyền tự do hàng hải trong khi Trung Quốc không muốn công sức xâm chiếm bấy lâu của mình trở nên vô hiệu trước một phán quyết từ Tòa PCA nên một mặt bác bỏ vụ kiện nhưng mặc khác lại ra sức đi “vận động hành lang” để tìm kiếm sự ủng hộ. Một câu hỏi đặt ra là vậy thì phán quyết của Tòa PCA có ảnh hưởng gì dến cục diện biển Đông đặc biệt là đối với Việt Nam vì Việt Nam cũng nằm trong vùng tranh chấp “Đường lưỡi bò 9 đoạn”?
Theo kỹ sư Nguyễn Khắc Bình thì:
“Tôi cũng không rành về luật quốc tế nhưng Việt Nam là quốc gia được lợi nếu xét trong bối cảnh hiện tại. Đường lười bò 9 đoạn vô hiệu thì Việt Nam cần mạnh mẽ khẳng định 200 hải lý là vùng đặc quyền, không có chồng lấn.”
Còn theo luật sư Đông thì Việt Nam dù cho phán quyết của Tòa PCA có như thế nào vẫn gặp đầy khó khăn bởi:
“Tóm lại Trung Quốc vẫn bành trướng. Việt Nam vẫn khổ. Quốc tế không giải quyết triệt để được.”
Trong khi đó, từ Thanh Hóa, nhà thơ Thạch tỏ lo lắng trước một phán quyết thua thiệt cho Trung Quốc dễ dẫn đến việc Trung Quốc cay cú nổ ra chiến tranh, trong hoàn cảnh này đòi hỏi sự lãnh đạo của chính quyền Việt Nam. Ông Thạch nói:
“Việt Nam sẽ có thuận lợn hơn trong việc bảo vệ chủ quyền lãnh hải. Có tin Tòa đã mời Việt Nam đến tòa dự khán. Tuy có ảnh hưởng lớn tới Việt Nam. Nhưng nó tùy thuộc vào thái độ của cầm quyền Việt Nam hành xử thế nào? Có thể sau phán quyết, Trung Quốc cay cú sẽ tấn công Việt Nam. Điểm đầu tiên có lẽ là Trường sa…”
Chắc chắn Philippines thắng kiện
Đó là dự đoán của nhiều người dân Việt Nam mà Việt Nam Thời Báo (VNTB) hỏi về kết quả phán quyết của Tòa PCA về vụ kiện.
Nhà thơ Thạch đưa ra dự đoán: “Tất nhiên không cần phải đoán thì Tòa (PCA) sẽ tuyên Philippines thắng kiện. Bởi đã có quá nhiều thông tin và dư luận thế giới nói chung đều phản đối cái Đường lưỡi bò 9 đoạn vô lý mà Trung Quốc vạch ra và tự cho mình có chủ quyền.”
“Tôi mong vụ kiện kia Philipines sẽ thắng vì sự công bằng và lẽ phải phải thực thi.”, lời dự đoán của anh Sơn ở Đà Nẵng.
“Phán quyết sẽ bất lợi cho Trung Quốc” đó là dự đoán của anh Túc tại Hà Nội vì một lẽ: “Vì Trung Quốc làm điều phi lý đi ngược luật pháp quốc tế vả lại yêu sách Đường lưỡi bò của Trung Quốc không có bằng chứng minh nên luôn phản đối Toà.”
Cũng có dự đoán thận trọng. Tuy đây là vụ kiện giữa Phippines và Trung Quốc nhưng Việt Nam và các nước Đông Nam Á cần thận trọng cân nhắc những biện pháp trước kết quả phán quyết vì nó ảnh hưởng đến công cuộc đối nội lẫn đối ngoại của Việt Nam như quan điểm của bạn trẻ Trần Hoàng Phúc từ Sài Gòn.“Chúng ta sẽ rất khó suy đoán là xu hướng Tòa án sẽ phán xử và đưa ra kết luận thế nào về vấn đề này. Và tôi cũng cho rằng không khách quan khi chúng ta là người bị ảnh hưởng bởi quyết định suy đoán về kết quả. Thay vào đó, nếu kết quả được phán quyết có lợi cho Việt Nam thì chúng ta phải cân nhắc những biện pháp để phán quyết đó được thực thi, đây cũng là cơ hội để các nước ASEAN ngồi lại và chia sẻ những bất đồng, thắt chặt quan hệ với nhau. Về mặt đối ngoại, cũng là một cơ hội nhằm liên minh và đón nhận sự hợp tác quốc tế nhiều hơn để phá bỏ sự bành trướng và chủ nghĩa thực dân mới.”
Giờ đây, phán quyết PCA tại vụ kiện hoặc Tòa PCA về mặt ý nghĩa nó trở thành vũ khí của những nước yếu tìm sức mạnh trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền, đối đầu với các nước lớn bằng pháp lý, những nước lớn như Trung Quốc trở nên vô hiệu khi tự xưng quyền thống trị. Trong vụ kiện này, giả sử phán quyết PCA bác bỏ tính pháp lý hoặc công nhận “Đường lưỡi bò 9 đoạn” của Trung Quốc thì cũng là cơ sở để các nước tìm hướng đi lợi hại của mình trên bình diện quốc tế. Và thêm một giả sử nữa là đặt trường hợp Tòa PCA ra phán quyết bác bỏ tính pháp lý “Đường lưỡi bò 9 đoạn” thì liệu Trung Quốc có chấp phán quyết này vì cũng cần phải biết là từ trước giờ Trung Quốc luôn tuyên bố không chấp nhận vụ kiện. Vậy tính pháp lý của Tòa PCA hay của những Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS) sẽ như thế nào? Các nước lớn như Hoa Kỳ, Châu Âu …sẽ phản ứng như thế nào?Theo kỹ sư Nguyễn Khắc Bình thì:
“Mỹ, và Châu Âu họ cũng đã lên tiếng rồi đấy. Trung Quốc lồng lộn nhưng cũng rất khó, được và mất là rất lớn. Biển Đông gần như là con đường duy nhất để họ vươn ra đại dương. Họ (Trung Quốc) khó chấp nhận. Họ còn muốn chia đôi Thái Bình Dương với Mỹ cơ mà.”
Và có nói như thế nào thì với Việt Nam, việc giữ và bảo vệ chủ quyền vẫn hoàn toàn phụ thuộc vào chính người Việt Nam.