Thới Bình
(VNTB) – Nền dân chủ Mỹ có thật không khi cơ cấu bầu cử – một cơ cấu từng giúp bầu ra 46 đời tổng thống – bị tấn công, bị gieo nghi ngờ, bị phá nát bởi các lời phỉ báng và mất đi thanh danh?
Trà dư tửu hậu dịp đón mừng ‘Tết Tây’, ông bạn của tôi nói rằng với thế hệ của chúng tôi, những người vốn luôn kinh ngạc về viễn kiến của những người lập quốc Hoa Kỳ, vốn đã minh triết tạo ra một nền dân chủ cân phân các lực lượng, kiểm soát lẫn nhau và dùng yếu tố tôn trọng nhau lẫn tôn trọng sự thật để duy trì nó, thật đau lòng khi phải tự hỏi: Nền dân chủ Mỹ có thật không khi cơ cấu bầu cử – một cơ cấu từng giúp bầu ra 46 đời tổng thống – bị tấn công, bị gieo nghi ngờ, bị phá nát bởi các lời phỉ báng và mất đi thanh danh?
Không lạm bàn chuyện dân chủ bên tận trời Tây, một ông bạn khác cũng ở bữa trà dư tửu hậu này cho rằng ngày làm việc hành chánh 4-1-2021, chắc ông sẽ vận động những người trong công ty của mình xúc tiến thành lập một công đoàn cơ sở độc lập theo như những gì mà người ta kỳ vọng ở Bộ Luật lao động phiên bản 2019. Công ty của ông bạn tôi là một Văn phòng Luật.
Một vài người bạn cũng trong nghề ‘thầy cãi’ hiểu quyền tự do công đoàn đề cập ở trên, chỉ là cách ‘chọt cù lét’ thôi, chứ trên thật tế vẫn còn là câu chuyện ‘chờ dài cổ’.
Bộ Luật lao động 2019 có một chương riêng về “Tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở” bên cạnh tổ chức Công đoàn (chương 13). Chương này thay cho chương quy định về Công đoàn cơ sở trong Bộ Luật lao động năm 2012. Tuy nhiên, Luật mới chỉ quy định khung về tổ chức đại diện người lao động tại doanh nghiệp, thay vì quy định chi tiết như tại Dự thảo Luật đưa ra lấy ý kiến trước đó. Quy định chi tiết sẽ do Chính phủ ban hành.
Cụ thể, theo Điều 170 của Bộ Luật thì người lao động có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn, hoặc có quyền thành lập, gia nhập và tham gia hoạt động của tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp theo quy định của Luật này.
Các tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở và Công đoàn bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong việc đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động trong quan hệ lao động.
Tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp được thành lập và hoạt động hợp pháp sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp đăng ký (Điều 172). Hoạt động đảm bảo nguyên tắc tuân thủ Hiến pháp, pháp luật và điều lệ; tự nguyện, tự quản, dân chủ, minh bạch.
Nếu tổ chức này vi phạm các quy định, hoặc doanh nghiệp chia tách, dừng hoạt động, giải thể, phá sản… sẽ bị thu hồi đăng ký. Tổ chức này cũng có quyền thành lập và sau đó gia nhập Công đoàn Việt Nam. Chính phủ quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký; thẩm quyền, thủ tục cấp đăng ký, thu hồi đăng ký; quản lý nhà nước đối với vấn đề tài chính, tài sản của tổ chức này; chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, quyền liên kết của tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp.
Tại thời điểm đăng ký, tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp phải có số lượng tối thiểu thành viên là người lao động làm việc tại doanh nghiệp theo quy định của Chính phủ (Điều 173).
“Người miền Nam vẫn hay nhắc cảnh báo của vị tổng thống nền Đệ nhị Cộng hòa, về chuyện khác biệt rất xa trong nói – làm của những người cộng sản. Tiếc thay, 43 năm đi qua, tưởng chừng những đổ vỡ niềm tin trong công chúng được dựng lại…” – ông bạn luật sư bỏ ngỏ câu nói.