Alliance for Vietnam’s Democracy
(VNTB) – Kêu gọi khẩn cấp Ủy ban Châu Âu thực hiện ngay lập tức các hành động sau đây để giải quyết các Vi phạm Nhân quyền tại Việt Nam: Tiến hành điều tra độc lập, Tăng cường áp lực quốc tế, Hỗ trợ xã hội dân sự.
Kêu Gọi Khẩn Cấp Về Việc Giải Quyết Các Vi Phạm Nhân Quyền Tại Việt Nam
Kính gửi Các Thành Viên của Ủy ban Châu Âu,
Chúng tôi xin chúc quý ngài được bình an. Chúng tôi viết thư này để xin sự chú ý của quý ngài đối với những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và dai dẳng tại Việt Nam, điều đang cần sự can thiệp và hỗ trợ khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế.
Đàn áp chính trị tại Việt Nam
– Trấn áp bất đồng chính kiến: Nhà cầm quyền Việt Nam tiếp tục đàn áp những tiếng nói bất đồng, bao gồm việc bắt giữ các nhà hoạt động, các blogger và bất kỳ ai chỉ trích Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN). Trong năm 2023, ít nhất 28 nhà hoạt động đã bị kết án và nhận các bản án tù dài hạn.
– Bắt giữ và giam cầm: Những nhân vật nổi tiếng như nhà môi trường Hoàng Thị Minh Hồng và các nhà hoạt động như Bùi Tuấn Lâm và Nguyễn Lân Thắng đã bị giam cầm với các cáo buộc thường bị coi là mang động cơ chính trị. Tính đến cuối năm 2023, hơn 200 người đã bị giam giữ chỉ vì thực thi quyền dân sự và chính trị một cách ôn hòa.
– Tự do ngôn luận: Nhà cầm quyền kiểm soát chặt chẽ quyền tự do ngôn luận. Truyền thông độc lập hầu như không tồn tại, các nhà báo thường bị quấy rối và bắt giam. Nhà cầm quyền cũng giám sát và kiểm duyệt các hoạt động trực tuyến, chặn quyền truy cập vào các trang web và mạng xã hội chỉ trích nhà cầm quyền.
– Tự do hội họp: Các cuộc biểu tình và tụ tập ôn hòa bị hạn chế nghiêm ngặt. Nhà cầm quyền thường sử dụng vũ lực để giải tán biểu tình và bắt giữ những người tổ chức và tham gia.
– Hệ thống tư pháp: Hệ thống tư pháp thiếu tính độc lập, và công lý không có trong các phiên tòa dành cho tù nhân chính trị. Các bị cáo trong các vụ án chính trị thường nhận các bản án nặng nề mà không được xét xử công bằng.
– Chỉ trích từ quốc tế: Dù có áp lực từ quốc tế, Việt Nam chưa có cải thiện đáng kể trong hồ sơ nhân quyền. Các tổ chức như Human Rights Watch và Freedom House tiếp tục lên án sự đàn áp nghiêm trọng các quyền dân sự và chính trị cơ bản ở Việt Nam.
Tự do báo chí tại Việt Nam
– Kiểm soát bởi nhà cầm quyền: Nhà cầm quyền Việt Nam duy trì kiểm soát nghiêm ngặt đối với tất cả các cơ quan truyền thông. Báo chí độc lập hoặc thuộc sở hữu tư nhân bị cấm, và nhà cầm quyền kiểm soát các đài phát thanh, truyền hình và các ấn phẩm.
– Kiểm duyệt và các hạn chế pháp lý: Nhà cầm quyền sử dụng nhiều đạo luật để hạn chế tự do báo chí. Luật Báo chí 2016 và Luật An ninh mạng 2018 là những công cụ chủ yếu để kiểm duyệt và kiểm soát nội dung báo chí. Các đạo luật này áp dụng các tiền phạt cao và hình phạt nặng đối với việc đăng tải nội dung bị cho là có hại hoặc chỉ trích nhà cầm quyền.
– Bắt giữ và quấy rối các nhà báo: Các nhà báo và blogger chỉ trích nhà cầm quyền hoặc báo cáo về các vấn đề nhạy cảm thường bị quấy rối, bắt giữ và giam cầm. Trong năm 2023, một số nhà báo đã bị giam giữ vì công việc của họ, cho thấy cuộc đàn áp tự do ngôn luận vẫn đang tiếp diễn.
– Kiểm duyệt trên internet: Nhà cầm quyền cũng kiểm duyệt nội dung trực tuyến, chặn quyền truy cập vào các trang web và mạng xã hội chỉ trích nhà cầm quyền. Các công ty cung cấp dịch vụ internet phải xóa nội dung hoặc đóng tài khoản mà nhà cầm quyền cho là không chấp nhận được về mặt chính trị.
– Truyền thông nhà nước là công cụ tuyên truyền: Các cơ quan truyền thông nhà nước thường xuyên được sử dụng như công cụ tuyên truyền để phát tán các thông điệp đã được nhà cầm quyền phê duyệt. Các báo cáo cho thấy các phương tiện truyền thông nhà nước vận hành theo các chỉ đạo nghiêm ngặt từ Đảng Cộng sản, bảo đảm mọi thông tin đều ủng hộ các nghị quyết của Đảng.
– Xếp hạng quốc tế: Việt Nam luôn xếp hạng gần chót trong các chỉ số tự do báo chí toàn cầu. Ví dụ, trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới năm 2024, Việt Nam đứng thứ 174 trong số 180 quốc gia, phản ánh những hạn chế nghiêm trọng đối với tự do báo chí.
Việc nhà cầm quyền kiểm soát chặt chẽ báo chí và các hình phạt nghiêm khắc đối với những tiếng nói phản đối khiến không thể có báo chí tự do và độc lập.
Tự do internet tại Việt Nam
– Kiểm soát và kiểm duyệt: Nhà cầm quyền Việt Nam duy trì kiểm soát chặt chẽ đối với internet. Nhà cầm quyền gây áp lực mạnh mẽ đối với các công ty internet toàn cầu yêu cầu họ tuân thủ các yêu cầu về kiểm duyệt nội dung và cung cấp dữ liệu người dùng. Điều này bao gồm việc xóa các bài đăng thể hiện sự bất đồng chính kiến và chặn quyền truy cập vào các trang web và mạng xã hội bị coi là nhạy cảm về chính trị.
– Hạn chế pháp lý: Luật An ninh mạng 2018 là công cụ chủ yếu được sử dụng để kiểm soát nội dung trực tuyến. Luật này yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ internet phải lưu trữ dữ liệu người dùng trong nước và cung cấp cho nhà cầm quyền khi có yêu cầu. Hơn nữa, một dự luật sẽ được thông qua trong tháng 12 năm 2024 yêu cầu các mạng xã hội phải xác minh danh tính người dùng và có thể chặn những tài khoản chưa được xác minh.
– Giám sát và theo dõi: Nhà cầm quyền theo dõi các hoạt động trực tuyến một cách rộng rãi. Điều này bao gồm việc giám sát các nền tảng mạng xã hội và các kênh giao tiếp trực tuyến khác để xác định và đàn áp bất đồng chính kiến. Các nhà hoạt động và người sử dụng internet thường xuyên phải trực diện với các biện pháp trừng phạt vì các hoạt động trực tuyến của họ, bao gồm phạt tiền và giam cầm.
– Biện pháp trừng phạt: Nhà cầm quyền áp dụng các hình phạt nghiêm khắc đối với những người chỉ trích nhà cầm quyền trên mạng. Ví dụ, trong năm 2023, người quản lý trang Facebook Nguyễn Văn Lâm đã bị kết án 8 năm tù vì các hoạt động trực tuyến của mình. Các phương tiện truyền thông cũng phải đối diện với các khoản phạt vì đưa tin vượt quá phạm vi quyền hạn của họ.
– Truy cập internet và cơ sở hạ tầng: Mặc dù tỷ lệ thâm nhập internet ở Việt Nam khá cao, với tỷ lệ thâm nhập 79,1% tính đến đầu năm 2024, nhưng các hạn chế về cơ sở hạ tầng vẫn ảnh hưởng đến quyền truy cập và chất lượng kết nối.
– Xếp hạng quốc tế: Việt Nam luôn xếp hạng gần chót trong các chỉ số tự do internet toàn cầu. Theo báo cáo 2024 Freedom on the Net của Freedom House, Việt Nam đạt 22/100 điểm, cho thấy môi trường trực tuyến bị kiểm soát chặt chẽ.
Tại Việt Nam, sự kiểm soát và kiểm duyệt của nhà cầm quyền đã hạn chế nghiêm trọng khả năng của công dân trong việc tự do truy cập và chia sẻ thông tin trực tuyến.
Tự do tôn giáo tại Việt Nam
– Khung pháp lý: Hiến pháp Việt Nam bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo. Tuy nhiên, Luật Tín ngưỡng và Tôn giáo (LTTG) lại áp đặt sự kiểm soát nghiêm ngặt của nhà cầm quyền đối với các hoạt động tôn giáo. Luật này bao gồm các điều khoản mơ hồ cho phép hạn chế tự do tôn giáo nhân danh an ninh quốc gia và đoàn kết xã hội.
– Yêu cầu đăng ký: Các tổ chức tôn giáo phải trải qua một quy trình đăng ký và công nhận gồm nhiều giai đoạn. Quy trình này thường được sử dụng để kiểm soát và giám sát các hoạt động tôn giáo. Các tổ chức tôn giáo không đăng ký thường xuyên phải đối diện với sự quấy rối và áp lực phải tuân thủ yêu cầu của nhà cầm quyền.
– Bức hại các cộng đồng tôn giáo thiểu số: Các cộng đồng dân tộc thiểu số, đặc biệt là ở Tây Nguyên và Bắc Tây Nguyên, phải chịu sự bức hại nghiêm trọng. Các báo cáo cho thấy các quan chức cầm quyền đã hành hung những cá nhân thuộc các cộng đồng này trong các cuộc thẩm vấn về tín ngưỡng của họ.
– Bắt giữ và giam cầm: Các thành viên của các tổ chức tôn giáo không đăng ký thường xuyên bị bắt giữ và bị cáo buộc các tội danh như “xâm hại chính sách đoàn kết” và “lạm dụng tự do dân chủ”. Ví dụ, vào năm 2023, nhà cầm quyền tỉnh Đắk Lắk đã bắt giữ Y Krec Bya, một thành viên của Hội Thánh Tin Lành không đăng ký, với các cáo buộc tương tự.
– Can thiệp của nhà cầm quyền: Nhà cầm quyền thường xuyên gây áp lực đối với các tổ chức tôn giáo đã đăng ký để họ can thiệp vào công việc nội bộ của các tổ chức tôn giáo không đăng ký. Điều này bao gồm việc triệu tập đại diện của các tổ chức tôn giáo không đăng ký, đe dọa họ, hoặc áp dụng các khoản phạt hành chính để bảo đảm các tổ chức này tuân thủ yêu cầu của nhà cầm quyền.
– Chỉ trích từ quốc tế: Hồ sơ tự do tôn giáo của Việt Nam đã nhận được sự chỉ trích mạnh mẽ từ quốc tế. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tiếp tục đưa Việt Nam vào Danh sách Giám sát Đặc biệt vì những vi phạm nghiêm trọng quyền tự do tôn giáo. Tình hình chung vẫn rất đáng lo ngại.
Những điểm này phản ánh những trở ngại mà các tổ chức tôn giáo tại Việt Nam đang trực diện, nơi sự kiểm soát và bức hại của nhà cầm quyền đã hạn chế nghiêm trọng quyền tự do tôn giáo.
Quyền lao động tại Việt Nam
– Khung pháp lý: Các luật lao động của Việt Nam chủ yếu được kiểm soát bởi Bộ luật Lao động, đã được sửa đổi lần cuối vào năm 2019 và có hiệu lực từ năm 2021. Bộ luật này quy định quyền lợi và nghĩa vụ của nhân công và người thuê, bao gồm các điều khoản về thời gian làm việc, lương bổng và an toàn lao động.
– Liên đoàn lao động độc lập: Mặc dù có các quy định pháp lý, các công đoàn độc lập không được phép tồn tại tại Việt Nam. Tất cả các công đoàn phải trực thuộc Liên đoàn Lao động Việt Nam (VGCL), một tổ chức do Đảng Cộng sản Việt Nam kiểm soát. Sự vắng bóng các đại diện độc lập làm hạn chế khả năng của nhân công trong việc bảo vệ quyền lợi của mình.
– Bóc lột người lao động: Các báo cáo cho thấy người lao động trong các ngành sản xuất và nông nghiệp phải trực diện với tình trạng bóc lột. Các vấn đề như lương thấp, giờ làm việc dài và điều kiện làm việc kém là những vấn đề phổ biến. Việc thực thi các luật lao động vẫn là một chuyện khó khăn.
– Hoạt động lao động: Các nhà hoạt động lao động và những người cố gắng thành lập các công đoàn độc lập thường xuyên phải đối diện với sự quấy rối, bắt giữ và giam cầm. Ví dụ, vào năm 2023, một số nhà hoạt động lao động đã bị bắt giữ vì tổ chức các cuộc đình công và đòi hỏi cải thiện điều kiện làm việc.
– Chỉ trích từ quốc tế: Hồ sơ quyền lao động của Việt Nam đã nhận được sự chỉ trích mạnh mẽ từ quốc tế. Human Rights Watch đã chỉ trích nhà cầm quyền Việt Nam về các tuyên bố sai lệch về việc cải thiện quyền lao động để giành được các ưu đãi thương mại. Liên minh Châu Âu và Hoa Kỳ đều bày tỏ sự lo ngại về việc Việt Nam tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế.
– Kiểm soát: Nhà cầm quyền Việt Nam thực hiện sự kiểm soát chặt chẽ đối với các tổ chức và hoạt động lao động. Vào tháng 3 năm 2024, Đảng Cộng sản đã phát hành các chỉ thị nhằm hạn chế hoạt động của xã hội dân sự, bao gồm các công đoàn và hoạt động lao động, mặc dù đã cam kết bảo vệ nhân quyền tại Liên Hiệp Quốc.
Sự vắng bóng của các công đoàn độc lập, sự kiểm soát của nhà cầm quyền và việc bóc lột người lao động là những trở ngại lớn trong việc đạt được các thực hành lao động công bằng.
Hoạt động bảo vệ môi trường tại Việt Nam
– Đàn áp bởi nhà cầm quyền: Nhà cầm quyền Việt Nam đã tăng cường đàn áp các nhà hoạt động bảo vệ môi trường. Trong hai năm qua, ít nhất sáu nhà bảo vệ môi trường nổi tiếng đã bị giam cầm. Những vụ bắt giữ này thường dựa trên các cáo buộc mơ hồ như trốn thuế hoặc biển thủ tài liệu nhà nước, được cho là có động cơ chính trị.
– Ảnh hưởng đến xã hội dân sự: Cuộc đàn áp này đã tạo ra một hiệu ứng đe dọa đối với xã hội dân sự. Nhiều tổ chức phi chính phủ và nhóm bảo vệ môi trường giờ đây phải thận trọng hơn trong các hoạt động và công bố của mình. Các báo cáo và nghiên cứu thường được lưu hành nội bộ thay vì công khai để tránh sự giám sát của nhà cầm quyền.
– Phản ứng quốc tế: Cộng đồng quốc tế đã bày tỏ sự lo ngại về cung cách Việt Nam đối xử với các nhà hoạt động bảo vệ môi trường. Các tổ chức nhân quyền và chính phủ ngoại quốc đã chỉ trích nhà cầm quyền Việt Nam lợi dụng các cơ chế pháp lý để đàn áp hoạt động bảo vệ môi trường.
– Vấn đề môi trường: Hoạt động bảo vệ môi trường tại Việt Nam thường liên quan đến các vấn đề chính trị rộng hơn. Ví dụ, các cuộc biểu tình quy mô đã bùng nổ vào năm 2016 sau một vụ xả thải hóa chất dọc bờ biển miền Trung, một trong những thảm họa môi trường tồi tệ nhất của đất nước. Cách nhà cầm quyền xử lý vụ thảm họa này đã dẫn đến sự phê bình rộng rãi và nhiều vụ bắt giữ.
– Quan điểm của nhà cầm quyền: Nhà cầm quyền Việt Nam xem hoạt động bảo vệ môi trường như một mối đe dọa đối với quyền lực của họ. Quan điểm này đã dẫn đến việc tăng cường giám sát và đàn áp những người hoạt động môi trường.
Các biện pháp nghiêm ngặt của nhà cầm quyền đối với các nhà hoạt động môi trường phản ánh các vấn đề rộng lớn hơn về đàn áp chính trị và kiểm soát.
Tham nhũng tại Việt Nam
– Chiến dịch chống tham nhũng: Chiến dịch này đã dẫn đến việc sa thải, truy tố hoặc giam cầm khoảng 200.000 đảng viên các cấp. Mục tiêu khôi hài của chiến dịch là khôi phục niềm tin của công chúng vào Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) bằng cách giải quyết vấn đề tham nhũng đang tràn lan.
– Các vụ án lớn: Chiến dịch này đã nhắm vào các quan chức cấp cao và các nhà lãnh đạo kinh doanh. Ví dụ, vào năm 2024, Vương Đình Huệ, một quan chức cấp cao của ĐCSVN, đã từ chức khỏi chức vụ “Chủ tịch Quốc hội” vì các vi phạm không được xác định đối với Đảng. Tương tự, “Chủ tịch nước” Võ Văn Thưởng đã từ chức vào tháng 3 năm 2024 sau hơn một năm nhậm chức cũng vì các vi phạm không được xác định.
– Nhận thức công chúng và chỉ trích: Có sự chỉ trích rằng chiến dịch này mang tính chọn lọc và có động cơ chính trị. Các nhà phê bình cho rằng chiến dịch này được sử dụng để loại bỏ các đối thủ chính trị thay vì thực sự giải quyết vấn đề tham nhũng.
– Độc lập tư pháp: Hệ thống tư pháp của Việt Nam thiếu tính độc lập, với ĐCSVN có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các tòa án. Việc thiếu độc lập này có nghĩa là các phiên tòa, đặc biệt là các vụ án chính trị, thường xuyên bị thiên lệch và thiếu minh bạch.
– Lo ngại quốc tế: Các tổ chức quốc tế và các chính phủ nước ngoài đã bày tỏ lo ngại về cung cách Việt Nam đối phó với tham nhũng và vấn đề pháp quyền. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và Freedom House đã chỉ trích việc thực thi thiên lệch và sử dụng các biện pháp chống tham nhũng để đàn áp bất đồng chính kiến.
– Tác động kinh tế: Tham nhũng vẫn là một trở ngại lớn đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Nó ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, bao gồm đấu thầu công, quản lý đất đai và tư pháp. Sự tồn tại của tham nhũng làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư và hiệu suất kinh tế.
Chiến dịch chống tham nhũng bị giới hạn bởi động cơ chính trị và thiếu tính độc lập tư pháp. Nó chỉ giải quyết được một vài triệu chứng mà không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ.
Bầu cử tự do và công bằng
Việt Nam vẫn là một quốc gia độc đảng do ĐCSVN cai trị. Đảng kiểm soát chặt chẽ quá trình bầu cử, và mặc dù một số ứng viên độc lập có thể tham gia bầu cử phía lập pháp, hầu hết trên thực tế đều bị cấm.
“Chủ tịch nước” được bầu bởi “Quốc hội” cho nhiệm kỳ 5 năm, nhưng tất cả các lựa chọn cho các chức vụ điều hành cao cấp đều đã được Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị ĐCSVN xác định trước. Các cuộc bầu cử “Quốc hội” cũng bị kiểm soát, với ĐCSVN chiếm đa số ghế.
Tóm lại, môi trường chính trị tại Việt Nam không đáp ứng các tiêu chuẩn của bầu cử tự do và công bằng, khi thiếu tính minh bạch, trách nhiệm và cạnh tranh thực sự.
Việt Nam duy trì quan hệ ngoại giao với 191 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc. Trong khi Việt Nam tìm cách củng cố các quan hệ đối tác toàn cầu, các vi phạm nhân quyền của nước này vẫn tiếp tục nhận sự chỉ trích mạnh mẽ từ thế giới.
Kết luận:
Với mức độ nghiêm trọng và sự dai dẳng của những vi phạm nhân quyền này, chúng tôi kêu gọi Ủy ban Châu Âu thực hiện ngay lập tức các hành động sau đây để giải quyết những vấn đề trên:
– Tiến hành điều tra độc lập: Khởi xướng một cuộc điều tra độc lập về các vi phạm nhân quyền tại Việt Nam và yêu cầu nhà cầm quyền phải chịu trách nhiệm về hành động của mình.
– Tăng cường áp lực quốc tế: Làm việc với các quốc gia thành viên và các tổ chức quốc tế để gia tăng áp lực đối với nhà cầm quyền Việt Nam trong việc tôn trọng nhân quyền và các nguyên tắc dân chủ.
– Hỗ trợ xã hội dân sự: Cung cấp sự hỗ trợ và bảo vệ cho các tổ chức xã hội dân sự, nhà hoạt động và phóng viên Việt Nam đang đối diện với nguy cơ.
Cam kết của Liên minh Châu Âu đối với nhân quyền và dân chủ là một ngọn hải đăng hy vọng cho nhiều người trên khắp thế giới. Bằng cách giữ lập trường vững chắc và nguyên tắc đối với những vấn đề này, Ủy ban Châu Âu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy một tương lai công bằng và bình đẳng hơn cho người dân Việt Nam.
______________________
Tham khảo:
[1] Vietnam: A Gloomy Year for Human Rights
[2] Vietnam: Freedom in the World 2024 Country Report | Freedom House
[3] World Report 2024: Vietnam – Human Rights Watch
[4] From Within and Without: The Complete Control of News and Media in Vietnam
[5] The Alarming State Of Freedom In Vietnam And Worldwide
[6] VIETNAM 2023 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT – U.S. Department of State
[8] A year of bumpy ups and downs for religious liberty in Vietnam
[9] Vietnam: False Claims on Labor Rights | Human Rights Watch
[10] Understanding Labor Law In Vietnam For Foreigners: Ensuring Your Fair Treatment As A Worker
[11] Vietnam orders control of workers, unions despite UN pledges, watchdog says
[12] What to Know About Vietnam’s Persistent Crackdown on Environmentalists
[13] In Vietnam, environmental defense is increasingly a crime
[14] Vietnam: Is corruption crackdown rattling Communist Party?
[15] Why Vietnam’s Escalating Anti-Corruption Campaign Might Backfire
[16] Vietnam country risk report – GAN Integrity
[17] Corruption still seen as a concern in Vietnam despite death sentence
[18] Vietnam’s National Assembly Vote: A Futile Gesture – The Diplomat
[19] Human rights in Viet Nam Amnesty International