Lynn Huỳnh
(VNTB) – “Ném đá” là một thuật ngữ rất thông dụng trên mạng xã hội hiện nay.
“Ai trong các ông sạch tội, thì cứ việc lấy đá mà ném trước đi!”, đó là lời Chúa Jesus đáp khi người ta hỏi Ngài có cần ném đá một người phụ nữ vì tội lỗi của bà. Tiếc thay, “ném đá” mang màu sắc… Việt Nam trong dăm ba trường hợp nào đó lại khác xa tinh thần đó.
“Hy vọng anh Từ Thức (và cả tôi) không bị… ném đá!” – nhà báo Tường An chia sẻ một cảm nghĩ trên tài khoản facebook cá nhân (https://www.facebook.com/tuong.an.5/posts/1826716577462179). Số là đang có nhiều bài viết trên mạng xã hội có ý chê trách bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh là ‘vô ơn’, khi cả gia đình bà được nước Mỹ cưu mang, song bà lại có nhiều bài viết châm chích gia đình ông tổng thống Hoa Kỳ (https://www.facebook.com/bloggermenam).
Năm người, mười ý. Khi đã là người từng được ít nhiều sự quan tâm của công luận, thì chuyện ‘gạch đá’ cũng đương nhiên. Hệ lụy ở đây là sau đó có thể hàng loạt ‘tò mò’ về đời sống riêng tư của người ấy – kiểu như “Làm cách nào mà một gia đình 4 người đến Mỹ với mấy cái giỏ xách đồ cũ, trong vòng hơn 1 năm đã đi xe Lexus đời mới, không xin trợ cấp, 2 con học trường tư công giáo, tình trạng nhà thuê mướn hay mua chưa biết (nhưng chắc chắn phải bự gấp 4 lần cái phòng của tui)… ??? Thiệt “ngưỡng mộ” quá đi” (https://www.facebook.com/nbtd.taphongtan/posts/1124118254620930).
Trong vụ cấm xuất khẩu gạo qua nay cũng ít nhiều ‘gạch đá’ từ cả hai luồng ý kiến đối chọi nhau về lãnh vực nông nghiệp ngoại thương này. Tiếc là trong nhiều ‘xe tải gạch đá’, cho thấy ít nhiều nuông chìu cảm tính, hơn là sự tỉnh táo để tìm hiểu cặn kẽ về nông dân miền Tây Nam bộ lâu nay sống ra sao vào chuyện ‘mần lúa xuất khẩu’.
Vấn đề xin bàn luận đôi chút ở đây là những lùm xùm ‘gạch – đá’ vậy, trong một vài trường hợp ‘nhạy cảm’ như khi ai đó buộc ‘cà phê với an ninh’, sẽ dễ bị họ ‘chụp mũ’, rồi kích động về một vài người hoạt động xã hội dân sự X.Y.Z.
Một anh bạn ở Sài Gòn nói chuyện qua phôn với người viết rằng đôi lần ‘bị cà phê’, nhân viên an ninh đã dùng mấy nội dung ‘gạch đá’ trên mạng xã hội để dè bỉu đôi người nào đó, như vụ ông H.Đ.C., từng nói là ‘cưa một tay’, nhưng rồi lành lặn đầy bất ngờ khi từ nhà tù Việt Nam sang Mỹ. “Tranh đấu cũng chỉ kiếm chiếc vé định cư chứ còn gì nữa” – họ từng mỉa mai như vậy. Anh bạn kể.
Rồi vụ người đứng đầu một hội dân sự, phần cáo trạng của vụ án cũng được ‘lấp ló’ cho một vài nhà báo nội chính. Dĩ nhiên là họ không đăng chi tiết trên báo về vụ án đó, nhưng nhiều tình tiết liên quan các khoản tài chính mà bản cáo trạng này ghi, cũng như ý kiến của đương sự tại phiên xét xử…, cho thấy nếu ai đó cắc cớ đưa lên mạng xã hội chắc cũng dễ nhận ‘gạch – đá’ đủ xây cả khu phố thương mại; nhất là khi người ‘đầu vụ’ bất ngờ được ‘phóng thích’ và buộc phải định cư tại nước ngoài.
Gõ từ khóa “ném đá” ở ngày 25-3-2020, Google lập tức trả ra 16.800.000 kết quả, bao gồm cả ‘ném đá’ theo nghĩa đen là dùng đá để chọi. Có thể thấy nhất cử nhất động của bất cứ người nào, dù nổi tiếng hay chưa, khi đưa lên mạng đều dễ dàng, nhanh chóng trở thành đối tượng bị “ném đá”.
Chúng ta vẫn thường hay truyền tai nhau câu nói “Mạng là ảo nhưng yêu thương là thật” như một lời khẳng định cho những mặt tích cực mà thế giới mạng mang đến. Tuy nhiên, dường như ta đã quên mất rằng, thế giới mạng đôi khi cũng lấy đi của chúng ta không ít thứ. Với nhiều người thì đó là thời gian, công sức, tiền bạc… Nhưng với một số người khác, thì đó lại là sự tự tin, lòng tự trọng hoặc thậm chí là cả một mạng sống.
Dẫu gì đi nữa thì trong thời gian dịch bệnh hoành hành toàn cầu mà thiên hạ được nhắc nhở là ‘hãy ở nhà’, thì việc lên mạng xã hội để xả xì trét, có kiếm được mấy chục xe gạch – đá đi nữa cũng bình thường thôi mà.