Hoài Nguyễn
(VNTB) – Giả dụ như hai nghệ sĩ Việt Nam – dù tên tuổi, hai ‘vô danh tiểu tốt’, được tòa án Tây Ban Nha kết luận là vi phạm pháp luật hình sự ở nước này, thì nếu được “can thiệp” ngoại giao, cả hai người đó có thể được thi hành án tại Việt Nam.
Tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an Việt Nam là người chịu trách nhiệm cho “yêu cầu” có hay không việc “can thiệp” ngoại giao trong trường hợp này.
Ngày 20-04-2017, Bộ Ngoại giao Việt Nam có Thông báo số 17/2017/TB-LPQT, về công bố nội dung “Hiệp định về dẫn độ giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Vương quốc Tây Ban Nha”, ký tại Ma-đrít ngày 01-10-2014, có hiệu lực với Việt Nam kể từ ngày 01-05-2017. Theo đó:
Các tội có thể bị dẫn độ:
- Việc dẫn độ chỉ được thực hiện đối với những tội phạm có thể bị kết tội theo pháp luật cả hai Bên và thỏa mãn một trong các điều kiện sau:
- a) Nếu yêu cầu dẫn độ để tiến hành các thủ tục tố tụng thì tội phạm đó phải có hình phạt tù với thời hạn từ một năm trở lên theo quy định của pháp luật hai Bên; hoặc
- b) Nếu yêu cầu dẫn độ để tiếp tục thi hành hình phạt hoặc biện pháp bảo đảm liên quan đến tước tự do, thì tại thời điểm đưa ra yêu cầu dẫn độ, thời gian tiếp tục chấp hành hình phạt của người bị yêu cầu dẫn độ phải còn ít nhất là sáu tháng.
- Khi xác định một hành vi phạm tội cố cấu thành một tội phạm theo pháp luật của cả hai Bên như quy định tại khoản 1 Điều này, sẽ không tính đến việc hành vi đó có được đặt trong cùng một nhóm tội hoặc được gọi với cùng một tội danh hay không.
- Nếu yêu cầu dẫn độ liên quan đến hai hay nhiều hành vi, mà mỗi hành vi đó đều cấu thành một tội phạm theo quy định của pháp luật hai Bên và ít nhất một trong số các hành vi đó đáp ứng điều kiện về thời hạn phạt tù quy định tại khoản 1 Điều này, Bên được yêu cầu có thể chấp nhận dẫn độ đối với tất cả các hành vi đó.
Việc dẫn độ sẽ bị từ chối nếu:
Bên được yêu cầu coi tội phạm bị yêu cầu dẫn độ là tội phạm mang tính chất chính trị, tuy nhiên tội phạm về khủng bố không được coi là tội phạm chính trị.
Bên được yêu cầu có lý do để cho rằng yêu cầu dẫn độ nhằm truy tố hoặc trừng trị người bị dẫn độ vì lý do chủng tộc, giới tính, tôn giáo, quốc tịch, hoặc quan điểm chính trị của người đó hoặc xâm hại đến vị trí của người này trong tố tụng hình sự vì một trong các lý do trên.
Những tội phạm được yêu cầu dẫn độ chỉ là tội quân sự thuần túy theo pháp luật của Bên được yêu cầu.
Vào thời điểm nhận được yêu cầu dẫn độ, người bị dẫn độ là công dân của Bên được yêu cầu hoặc đã được Bên được yêu cầu đồng ý cho tị nạn.
Hành vi phạm tội hoặc bản án đã hết thời hiệu theo quy định của pháp luật của một trong các Bên.
Tòa án của Bên được yêu cầu đã tuyên phán quyết cuối cùng hoặc đã kết thúc thủ tục tố tụng hình sự đối với người bị dẫn độ liên quan đến tội phạm yêu cầu dẫn độ hoặc người đó đã bị xét xử ở một nước thứ ba về tội phạm yêu cầu dẫn độ và đã được miễn hoặc đã chấp hành xong hình phạt.
Yêu cầu dẫn độ của Bên yêu cầu là kết quả của một bản án bị tuyên vắng mặt và Bên yêu cầu không đưa ra bảo đảm về việc xét xử lại sau khi dẫn độ.
Tội phạm yêu cầu dẫn độ là tội phạm có thể bị phạt tử hình theo pháp luật của Bên yêu cầu, trừ khi Bên yêu cầu bảo đảm mà Bên được yêu cầu cho là phù hợp về việc sẽ không áp dụng hình phạt tử hình hoặc nếu áp dụng thì hình phạt sẽ không được thực thi.
Dẫn độ có thể bị từ chối, nếu:
Bên được yêu cầu có quyền tài phán đối với tội phạm được yêu cầu dẫn độ theo quy định của pháp luật nước đó và đang tiến hành hoặc có kế hoạch bắt đầu quá trình tố tụng đối với người bị yêu cầu dẫn độ về tội phạm này.
Tội phạm được yêu cầu dẫn độ được thực hiện bên ngoài lãnh thổ của cả hai Bên, và Bên yêu cầu không có thẩm quyền đối với tội phạm thực hiện ngoài lãnh thổ của mình trong trường hợp tương tự.
Bên được yêu cầu, mặc dù đã tính đến mức độ nghiêm trọng của tội phạm và lợi ích của Bên yêu cầu, xét thấy việc dẫn độ sẽ không phù hợp với nguyên tắc nhân đạo, trên cơ sở xem xét đến độ tuổi, sức khỏe hoặc hoàn cảnh cá nhân khác của người đó.
Trường hợp tội phạm được yêu cầu dẫn độ có thể bị phạt tù chung thân, việc dẫn độ có thể bị từ chối nếu Bên yêu cầu không bảo đảm mà Bên được yêu cầu chấp nhận, về việc tình trạng mất tự do của người đó không kéo dài suốt cuộc đời.
Yêu cầu dẫn độ đối với một người dưới 18 tuổi và việc dẫn độ có thể gây bất lợi cho việc thích nghi hoặc tái hòa nhập xã hội của người đó.
Nghĩa vụ tiến hành thủ tục tố tụng hình sự ở Bên được yêu cầu
Nếu việc dẫn độ bị từ chối theo các quy định của Hiệp định này, Bên được yêu cầu cam kết sẽ đệ trình vụ việc lên cơ quan có thẩm quyền để bắt đầu thủ tục tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật nước đó.
Trong trường hợp này, Bên yêu cầu sẽ cung cấp cho Bên được yêu cầu các tài liệu và vật chứng liên quan đến vụ án qua kênh ngoại giao.
Để thực hiện Hiệp định này, các cơ quan Trung ương gồm có: a) Cơ quan Trung ương của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Bộ Công an; b) Cơ quan Trung ương của Vương quốc Tây Ban Nha là Bộ Tư pháp.