VNTB: Ngày 13/5/2015, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam – Ted Osius – lại xuất hiện. Lần này, phát ngôn của ông phát ra trên làn sóng Đài tiếng nói VN (VOV). Nội dung cuộc trả lời phỏng vấn xoay quanh kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ Việt – Mỹ và tương lai Mỹ – Việt.
Song chi tiết có lẽ được dư luận đặc biệt chú ý trong bài trả lời phỏng vấn của Ted Osius không ngoài vấn đề: ‘Chúng tôi sẽ đón tiếp TBT Nguyễn Phú Trọng với những nghi thức cấp cao nhất’.
Phương trình đa ẩn số đã được giải mã cơ bản. Bất chấp nhiều đồn đoán và dự đoán về việc ông Nguyễn Phú Trọng sẽ không được tổng thống Mỹ tiếp, hoặc có được tiếp thì chỉ theo nghi lễ rất thông thường do ông Trọng không phải nguyên thủ quốc gia, “nghi thức cấp cao nhất” mà đại sứ Mỹ xác nhận đã đưa vai trò của tổng bí thư VN và đoàn tùy tùng “nâng lên một tầm cao mới”.
Cách nào đó, có thể xem Ted Osius đóng vai trò như một “chiêm tinh gia”. Vào đầu tháng 3/2015, vị đại sứ này đến Trường đại học quốc gia Hà Nội, và ngay tại giảng đường, ông thông báo về chuyến công du đầy bất ngờ của viên tướng bốn sao – Bộ trưởng công an Trần Đại Quang – đến Mỹ. Chỉ sau đó chưa đầy 10 ngày, chuyến đi này quả nhiên diễn ra. Tướng Quang đã được phía Mỹ dành cho những cuộc gặp và làm việc gần tương đương với vai trò một thủ tướng VN.
Có thể cho rằng, lần thông báo thứ hai của “chiêm tinh gia” Ted Osius về vấn đề TBT Trọng không chỉ mở rộng khả năng ông Trọng sẽ được Tổng thống Obama tiếp, thậm chí rất biệt lệ – có thể tiếp ngay tại Phòng Bầu dục là nơi chỉ dành chào đón các nguyên thủ quốc gia, mà còn hé lộ kết quả cuộc đối thoại nhân quyền Việt – Mỹ vào ngày 7/52015 tại Hà Nội.
Chỉ một ngày rưỡi sau khi diễn ra sự kiện cuộc đối thoại nhân quyền Việt – Mỹ, ngày 8/5/2015, Tổng thống Barack Obama hiện diện tại trụ sở công ty Nike (Portland, Oregon) với một bài phát biểu rất đặc biệt không phải dành cho nước Mỹ mà chính Việt Nam.
Lần đầu tiên, Tổng thống Obama dùng thể khẳng định trong đoạn phát biểu để nêu ra vấn đề Công đoàn độc lập: “Lần đầu tiên, Việt Nam thậm chí sẽ phải phải để cho người lao động tự do thành lập công đoàn bảo vệ quyền lợi. Điều này cũng sẽ tạo ra sự thay đổi”.
Dường như cuộc đối thoại nhân quyền Việt – Mỹ đã đạt được một kết quả không thất vọng, đủ để phía Mỹ quyết định sẽ đón tiếp TBT Trọng “với nghi thứ cấp cao nhất”.
Biểu hiện tôn trọng cam kết về nhân quyền của phía VN, đặc biệt về công đoàn độc lập, sau đối thoại nhân quyền ra sao, chúng ta hãy chờ những ngày tới đây.
Tin liên quan: Đại sứ Mỹ Ted Osius: “Tương lai hai nước Việt-Mỹ rất tươi sáng”
VOV.VN – “Chúng tôi muốn đưa quan hệ hai nước đi xa hơn khuôn khổ chỉ hợp tác song phương…”
“Hoa Kỳ mong muốn đưa quan hệ hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ đi xa hơn khuôn khổ hợp tác song phương”. Đó là khẳng định của Đại sứ Hoa Kỳ Ted Osius khi trả lời phỏng vấn phóng viên VOV sáng 13/5. Ông Ted Osius nhấn mạnh hai nước cũng đã có những tiến bộ rất lớn trong việc xây dựng lòng tin, vượt qua thách thức để cùng phát triển. Và Hoa Kỳ cũng đang làm việc với ASEAN để ngăn chặn những hành động đơn phương trên Biển Đông.
PV: Thưa Đại sứ, năm 2015 là một mốc quan trọng trong quan hệ song phương Việt Nam và Hoa Kỳ nhân kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Nhìn lại chặng đường này, theo Đại sứ, đâu là những thành công mà hai nước chúng ta đã có được?
Đại sứ Ted Osius: Trong năm qua 2 nước chúng ta đã có rất nhiều thành công, thành công lớn nhất là trong lĩnh vực thương mại đã có tiến bộ rất lớn. Cách đây 20 năm, trao đổi thương mại 2 nước mới chỉ đạt nửa tỷ USD, mới đây, thương mại hai chiều đã đạt 35 tỷ USD và dự kiến năm 2015, sẽ đạt 40 tỷ USD.
Tăng trưởng thương mại cũng đã giúp đẩy mạnh lượng người qua lại giữa hai nước. Chẳng hạn riêng sinh viên trước đây có 1.000 sinh viên Việt Nam sang Mỹ học thì đến năm 2014 đã có 17.000 sinh viên sang Mỹ học.
Hai nước cũng đã hợp tác rất nhiều trong lĩnh vực môi trường, nước sạch. Chúng tôi đã làm việc nhiều với Việt Nam để đối phó với khó khăn khi xảy ra tình trạng biến đổi khí hậu. Hai nước hợp tác trong lĩnh vực y tế, phòng chống dịch bệnh, phòng chống AIDS và chúng ta đã đạt được rất nhiều kết quả.
Hai nước cũng đã hợp tác để giải quyết những vấn đề khó khăn do lịch sử để lại. Chẳng hạn như Hoa Kỳ đã giúp 100 triệu USD để tẩy độc Dioxin chủ yếu ở khu vực Đà Nẵng. Chúng tôi cũng đã dành 80 triệu USD cho Việt Nam để rà phá bom mìn sau chiến tranh. Hai nước cũng đã hợp tác tìm hài cốt của quân nhân Hoa Kỳ mất tích, chúng tôi cũng đã giúp Việt Nam để tìm hài cốt quân nhân Việt Nam mất tích sau chiến tranh. Như vậy là chúng ta đã có rất nhiều tiến bộ và thành công.
PV: Trong bài phát biểu tại Đại học Quốc gia mới đây, ông đã nói rằng 20 năm bình thường hóa quan hệ là một mốc quan trọng để quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ tiến thêm những bước tiến mới. Đại sứ cũng đã nhấn mạnh “không có gì là không thể” trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vẫn còn có rất nhiều rào cản trong quan hệ hai nước, trong đó có những khác biệt về quan điểm nhân quyền, tôn giáo. Thưa Đại sứ, phải chăng hai nước cần cùng cố lòng tin và tôn trọng sự khác biệt của nhau để hiện thực hóa mục tiêu hợp tác phát triển?
Đại sứ Ted Osius: Cá nhân tôi luôn tin rằng “Không có gì là không thể” và tôi cho rằng tương lai hai nước rất tươi sáng. Cách đây hai năm, chúng ta đã ký kết quan hệ Đối tác Toàn diện vạch ra 9 lĩnh vực hợp tác. Và chúng ta thấy đã có rất nhiều tiến bộ trong 9 lĩnh vực này, kể cả nhân quyền. Hiện nay, chúng tôi có những tham vọng lớn hơn nhiều về quan hệ hai nước. Chúng tôi muốn đưa quan hệ hai nước đi xa hơn khuôn khổ chỉ là hợp tác song phương và tiến tới những công việc chúng ta có thể làm chung cho khu vực và toàn cầu. Ví dụ trong lĩnh vực y tế, chúng ta có thể học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và sử dụng kinh nghiệm đó phục vụ cho những vấn đề khu vực và thế giới. Mỹ cũng đã giúp Việt Nam trong việc tham gia vào gìn giữ hòa bình ở châu Phi. Chúng ta cũng đã có những kinh nghiệm trong lĩnh vực môi trường và rà phá bom mìn chưa nổ, đó là những kinh nghiệm rất tốt cho các nước khác.
Để hiện thực hóa được những những tiềm năng của hai nước, cần có những tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền và pháp quyền. Chúng tôi cam kết giúp đỡ Việt Nam thành công, đạt được các thành tựu mới.
PV: Vậy cụ thể chúng ta phải làm gì để xích lại gần nhau hơn và hiện thực hóa các cam kết giữa hai nước?
Đại sứ Ted Ossius: Chúng ta đã có những tiến bộ rất lớn trong việc xây dựng lòng tin. Trong năm nay, sẽ có nhiều đoàn cán bộ cấp cao Việt Nam, trong đó có đoàn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sang thăm Mỹ và phía Mỹ cũng sẽ có nhiều đoàn cấp Bộ trưởng sang thăm Việt Nam. Hai nước cũng đang làm việc với nhau về việc xây dựng một Hiệp định thương mại rất quan trọng là TPP. Hai nước cũng đang làm việc với nhau trong lĩnh vực an ninh và xây dựng mối quan hệ mạnh mẽ hơn là giáo dục và tiến tới thiết lập trưởng Đại học Fulbrigh. Những sự hợp tác này sẽ đóng góp vào việc xây dựng lòng tin, quan hệ đối tác, xây dựng nền móng giữa hai nước trong tương lai, trong 20, 40, 60 năm nữa….
PV: Thời gian gần đây, Trung Quốc đã tiến hành các hoạt động xây dựng, bồi đắp tôn tạo trái phép một số hòn đảo, phá vỡ nguyên trạng hệ sinh thái trên Biển Đông, tạo ra các thách thức an ninh mới trên biển. Hoa Kỳ cũng đã từng tuyên bố có rất nhiều lợi ích chung tại Biển Đông. Theo Đại sứ, Việt Nam-Hoa Kỳ cần tăng cường hợp tác với các nước ASEAN như thế nào để đối phó với các thách thức an ninh trên biển Đông đang diễn ra?
Đại sứ Ted Ossius: Tôi nghĩ rằng có 3 lĩnh vực mà Việt Nam và Hoa Kỳ có thể làm việc cùng nhau để giải quyết những thách thức trên Biển Đông. Trước hết về ngoại giao, ASEAN đang giữ vai trò trung tâm. Hoa Kỳ phản đối những hành động gây hấn và đơn phương trên Biển Đông. Hoa Kỳ đang làm việc với ASEAN và chúng tôi tin rằng chúng ta sẽ có thể đạt được những tiến bộ về mặt ngoại giao trong việc ngăn chặn những hành động đơn phương. Về mặt pháp lý, Philippines mới đây đã nộp đơn kiện Trung Quốc lên Tòa án trọng tài quốc tế. Việt Nam cũng đã đưa ra Tuyên bố nêu rõ quan điểm của mình và Hoa Kỳ cũng đã thể hiện quan điểm của mình. Điểm thứ ba quan trọng tôi muốn nói rằng cần phải xây dựng năng lực cho Việt Nam để tự vệ cũng như để bảo vệ hải phận của mình. Hoa Kỳ không bình luận về vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Nhưng chúng tôi tin rằng tất cả các nước đều có quyền tự do đi lại hàng hải. Sẽ rất quan trọng với Việt Nam nếu Việt Nam biết được tất cả những điều gì đang diễn ra trên vùng biển đó. Việt Nam cần có năng lực giám sát nhờ các thiết bị bay, nhờ tàu thuyền, radaz, để biết được các diễn biến đang diễn ra trên Biển Đông. Và Hoa Kỳ tự hào là một đối tác xây dựng năng lực cho Việt Nam.
PV: Trong dịp kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, dự kiến, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ có chuyến thăm chính thức Mỹ trong những ngày tới. Xin đại sứ đánh giá ý nghĩa của chuyến thăm này đối với quan hệ song phương?
Đại sứ Ted Ossius: Tôi nghĩ rằng đây là một chuyến thăm có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây sẽ là một chuyến thăm có ý nghĩa lịch sử to lớn khi lần đầu tiên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sang thăm Mỹ. Đây là cơ hội để chúng ta nêu bật lên tầm quan trọng và những tiến bộ hai nươc đạt được trong thời gian qua. Chúng tôi sẽ đón tiếp Tổng Bí thư Nguyến Phú Trọng với những nghi thức cấp cao nhất. Chuyến thăm sẽ là cơ hội đế chúng ta nhấn mạnh đến những cơ hội mới trong tương lai làm sâu sắc hơn quan hệ giữa hai nước.
PV: Thưa Đại sứ, chỉ còn 1 năm nữa, nước Mỹ sẽ bước vào kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ. Hiện tại, các ứng cử viên đã đưa ra các cương lĩnh tranh cử mình. Có thể chính sách xoay trục của Mỹ ở châu Á sẽ có những điều chỉnh nhất định. Vị trí của Việt Nam sẽ ra sao trong chính sách tổng thể của Mỹ, thưa Đại sứ?
Đại sứ Ted Ossius: Việt Nam có một vai trò và vị trí đặc biệt. Chúng ta đều biết Hoa Kỳ đang tiến hành chính sách tái cân bằng, xoay trục sang châu Á. Việt Nam nằm ở vị trí chiến lược, dân số trẻ và có nền kinh tế phát triển năng động. Cả hai đảng trong Quốc hội Mỹ đều rất ủng hộ cho việc thúc đẩy mối quan hệ vững mạnh với Việt Nam nói riêng và khu vực Đông Nam Á nói chung. Một lần nữa tôi muốn nhấn mạnh rằng chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là cơ hội để thúc đẩy quan hệ hai nước.
PV: Trân trọng cảm ơn Đại sứ./.