Trần Dzạ Dzũng
(VNTB) – Ông Phan Phạm Hà cùng lúc kiêm nhiệm cả hai chức vụ đại diện vốn của nhà nước trong cùng một bộ chủ quản.
Ông Phan Phạm Hà, người vừa bị khởi tố, bắt tạm giam với cáo buộc lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ trên cương vị là Tổng giám đốc Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM), về mặt pháp lý thì nhân vật này được bổ nhiệm không tuân thủ pháp luật. Theo đó tại Chương II “Quy định về kiêm nhiệm đối với người đại diện, số lượng người đại diện được giới thiệu để bầu giữ chức danh thành viên hội đồng quản trị, để bổ nhiệm giữ chức danh phó tổng giám đốc, phó giám đốc” được nêu tại Nghị định số 106/2015/NĐ-CP của chính phủ, thì tại điều 6 “Quy định về kiêm nhiệm đối với người đại diện” đã ghi rõ:
“1. Không là cán bộ, công chức, viên chức. Trường hợp cán bộ, công chức, viên chức được cử làm người đại diện thì phải có quyết định thuyên chuyển, điều động công tác (đối với cán bộ, công chức) hoặc phải chấm dứt hợp đồng làm việc (đối với viên chức).
2. Không kiêm nhiệm làm đại diện ở tập đoàn, tổng công ty, công ty khác do Bộ quản lý ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là chủ sở hữu.
3. Không được giao hoặc ủy quyền lại cho người khác đại diện thay mình biểu quyết, quyết định các nội dung đã được chủ sở hữu giao.
4. Chủ tịch Hội đồng quản trị không kiêm Tổng giám đốc.
5. Chủ tịch Hội đồng thành viên có thể kiêm Tổng giám đốc”.
Tuy nhiên quy định trên đã không được tuân thủ khi đầu tháng 11-2019, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải đã ký ban hành văn bản đề cử ông Phan Phạm Hà làm người đại diện vốn nhà nước tại VEAM, giới thiệu tham gia hội đồng quản trị, giữ chức tổng giám đốc VEAM. Trong văn bản này Bộ Công thương cũng điều chỉnh tỷ lệ phần vốn nhà nước như sau: ông Bùi Quang Chuyện, Chủ tịch hội đồng quản trị VEAM (24,47%); ông Vũ Quang Tâm, ông Ngô Văn Tuyển (quyền Tổng giám đốc) và ông Lê Hữu Phúc đều sở hữu 14% vốn nhà nước.
Thời điểm mà Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải ký văn bản này thì ông Phan Phạm Hà đang là Tổng giám đốc Công ty Cơ khí Hà Nội – HAMECO, một đơn vị trực thuộc Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp (MIE) thuộc quyền quản lý nhà nước của Bộ Công thương.
Sau đó, chiều ngày 30-6-2020, VEAM đã tổ chức Lễ Công bố Quyết định bổ nhiệm Tổng giám đốc Tổng công ty tại trụ sở Tổng công ty tòa nhà VEAM, phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội. Tham dự buổi lễ có sự tham gia của các quan chức Đỗ Thắng Hải – Thứ trưởng Bộ Công Thương; Lý Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ; Nguyễn Ngọc Thành – Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp. Về phía Tổng công ty có Đảng ủy Cơ quan VEAM, Thành viên hội đồng quản trị, Ban Tổng giám đốc, Trưởng ban Kiểm soát, Chủ tịch công đoàn, Trưởng các phòng, ban trong Tổng công ty.
Hai năm sau đó, ngày 24-6-2022, hội đồng quản trị của VEAM có Quyết định số 39/QĐ-HĐQT bổ nhiệm lại chức danh Tổng Giám đốc VEAM đối với ông Phan Phạm Hà.
Ngày 11-6-2024, VEAM công bố “Thông báo thay đổi nhân sự, bãi nhiệm chức vụ tổng giám đốc đối với ông Phan Phạm Hà”. Lý do: Bị khởi tố về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Cũng trong ngày 11-6, VEAM cũng thông báo miễn nhiệm chức vụ với bà Nguyễn Thị Mai Hương, Kế toán trưởng VEAM, lý do: Vi phạm nội quy lao động VEAM.
Trước đó, ngày 3-8-2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí tại VEAM. Đồng thời C03 đã tống đạt các quyết định khởi tố bị can và thi hành lệnh bắt ông Trần Ngọc Hà, nguyên chủ tịch hội đồng quản trị, nguyên tổng giám đốc VEAM; ông Lâm Chí Quang, nguyên tổng giám đốc VEAM cùng hàng loạt lãnh đạo, cựu lãnh đạo khác.
Bộ Công Thương đang là cổ đông lớn nhất, nắm giữ hơn 1,175 tỷ cổ phiếu VEAM, tương ứng 88,47% vốn điều lệ công ty.
Ngày 21-12-2023, C03 đã thi hành Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam và Lệnh khám xét đối với ông Đỗ Thắng Hải – Thứ trưởng Bộ Công thương về tội “Nhận hối lộ”, quy định tại khoản 4 điều 354 Bộ luật hình sự. Ông Hải được cho là liên quan trong vụ án xảy ra tại Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan.
Đường hoạn lộ của ông Đỗ Thắng Hải được ghi nhận từ mốc ngày 16-01-2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký Quyết định số 130/QĐ-TTg bổ nhiệm ông Đỗ Thắng Hải, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công thương giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Công thương. Đến ngày 28-03-2017, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh ký Quyết định số 1058/QĐ-BCT giao ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công thương làm Người phát ngôn Bộ Công thương.
Tại Bộ Công Thương, ông Hải phụ trách Vụ Thị trường trong nước, Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ, Cục Công nghiệp và trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực xăng dầu, xúc tiến thương mại, thị trường các nước châu Âu, châu Mỹ.
Ngày 05-01-2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký Quyết định số 57/QĐ-TTg bổ nhiệm lại ông Đỗ Thắng Hải giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Công thương.
Khi xâu chuỗi thời gian trên cho thấy rất có thể trong suốt thời gian ở đỉnh cao quyền lực, một số quan chức đã không giữ được mình; và cũng có thể là họ bị lôi kéo của các phe nhóm quyền lực để lũng đoạn kinh tế.