Long Đức
(VNTB) – Hằng năm vào ngày 10 tháng Giêng, con đường Tân Kỳ Tân Quý ở Sài Gòn tấp nập cảnh mua bán cá lóc nướng cho cúng ngày vía Thần Tài.
Thần Tài là vị thần ý niệm, biểu trưng cho tiền tài, sự giàu có. Theo nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng, ngày mùng 10 tháng Giêng vốn không phải ngày vía Thần Tài mà là ngày vía đất, đúng như quan niệm “mùng 9 vía trời, mùng 10 vía đất” của người Việt xưa.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của kinh tế hàng hóa, thương nghiệp vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, Thần Tài trở thành vị thần mới chuyên trách cho việc phát tài, được thờ cúng và là một gia thần phổ biến với các gia đình người Việt.
Việc thờ cúng Thần Tài diễn ra tự do theo quan niệm dân gian, phong tục của từng vùng miền.
Cá lóc nướng dùng để cúng phải nguyên con, không cạo vảy, không cắt vi và đuôi. Khi đem đi nướng trui, cần dùng mía chẻ xiên thẳng qua miệng cá để định hình con cá được thẳng thớm.
Nhiều người cho rằng tục cúng cá lóc nướng có thể bắt nguồn từ nét văn hóa gắn liền với sông nước, kênh rạch của vùng Nam Bộ. Cá lóc có thể được coi là sản vật đặc trưng vùng miền nên khi dâng lên thần linh sẽ thể hiện lòng biết ơn, trân trọng thiên nhiên mưa thuận gió hòa, tưởng nhớ đến cuộc sống cần cù của ông cha ngày trước.
Với sức sống mãnh liệt và khả năng sinh tồn tốt trong nhiều điều kiện khác nhau, cá lóc còn tượng trưng cho nỗ lực và sự thành công. Ngoài ra, theo phong thủy, cá luôn là biểu tượng để thu hút tài lộc, may mắn.
Đường Tân Kỳ Tân Quý được xem là “phố cá lóc nướng” lớn nhất tại Sài Gòn. Mỗi năm dịp vía Thần Tài đều nhộn nhịp cảnh mua bán. Nguồn hàng cá lóc ở đây được lấy từ chợ đầu mối Bình Điền cũng ở Sài Gòn.
(*) Một vài hình ảnh ghi nhận ở “phố cá lóc nướng” vào đầu giờ chiều ngày mồng 10 Tết, vía Thần Tài.
