Anh Khoa dịch
(VNTB) – Quốc gia được cải thiện nhiều nhất là nơi mọi người đứng lên vì dân chủ
Ngày 19 tháng 12 năm 2020
Trong hầu hết mọi năm, phần lớn các quốc gia đều cải thiện theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, vào năm 2020, tình trạng chết sớm và suy giảm kinh tế đã trở thành bình thường và hầu hết các quốc gia chỉ mong muốn tránh được điều tồi tệ nhất. Do vậy, danh sách rút gọn các quốc gia được cải thiện nhiều nhất của chúng tôi bao gồm một số quốc gia chỉ đơn thuần là ít thụt lùi.
Ít ai có thể nói rằng cuộc sống ở New Zealand vào năm 2020 tốt hơn so với năm 2019. Nhưng virus đã được kiềm chế. Khi chỉ có 100 trường hợp được phát hiện, thủ tướng Jacinda Ardern, đã đóng cửa biên giới, khóa cửa đất nước và kêu gọi “nhóm 5 triệu” (tức là toàn bộ người dân) hãy tử tế với nhau.
Chỉ có 25 người New Zealand chết và cuộc sống ít nhiều đã trở lại bình thường. Các sân vận động bóng bầu dục kết thúc mùa giải chật kín người hâm mộ. Bà Ardern dễ mến đã được bầu lại với đa số cử tri ở một đất nước mà những điều như vậy hầu như chưa bao giờ xảy ra.
Đài Loan thậm chí còn làm tốt hơn, chỉ có bảy người chết và hoạt động kinh tế mạnh hơn nhiều. Bỏ qua việc Đài Loan có phải là một quốc gia hay chỉ đơn thuần là một ứng cử viên cho “lãnh thổ tự quản trên thực tế của năm”. Nước này ngăn chặn được virus mà không đóng cửa trường học, cửa hàng hoặc nhà hàng, những lần đóng cửa cũng ở mức độ thấp hơn so với nhiều nước khác. Nền kinh tế của nước này là một trong số ít được kỳ vọng sẽ tăng trưởng vào năm 2020.
Đài Loan cũng cho thấy lòng dũng cảm, không chịu lùi bước, bất chấp những lời đe dọa không ngừng từ Bắc Kinh. Chính phủ Trung Quốc thường nói rằng Đài Loan phải được thống nhất với đại lục. Họ đã gửi tàu chiến và máy bay chiến đấu đến gần hòn đảo hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, vào tháng 1, cử tri Đài Loan đã từ chối một ứng cử viên tổng thống ủng hộ mối quan hệ ấm áp hơn với Trung Quốc và tiếp tục bầu cho bà Thái Anh Văn, chính phủ của bà đã che chở cho các nhà hoạt động dân chủ từ Hồng Kông. Đài Loan là một lời nhắc nhở thường xuyên rằng văn hóa Trung Quốc hoàn toàn tương thích với nền dân chủ tự do.
Những thành tích này rất ấn tượng. Tuy nhiên, đại dịch vẫn chưa kết thúc và cách đánh giá thành tích chống virus của một quốc gia là tập trung vào các hình thức quản trị cụ thể khi hoàn cảnh địa lý và gen khó có thể so sánh được. Là một hòn đảo có lợi trong việc chống virus. Một số dân tộc có thể có miễn dịch với corona. Vì vậy, nên xem xét các ứng cử viên khác.
Hoa Kỳ đã có thành tích tồi tệ như Anh, Ý và Tây Ban Nha trong việc chống covid-19, nhưng Chiến dịch Tốc độ Ong Vò Vẽ (Operation Warp Speed) của họ đóng vai trò trọng tâm trong việc tạo ra vắc-xin trong một thời gian kỷ lục. Và khi từ chối Tổng thống Donald Trump vào tháng 11, cử tri Mỹ đã góp phần vào việc kiềm chế sự lây lan của chủ nghĩa dân túy – một tai họa toàn cầu khác.
Những nỗ lực của ông Trump nhằm lật ngược ý chí của những cử tri đó là điều chưa từng có đối với một tổng thống đương nhiệm, nhưng các thẩm phán mà ông bổ nhiệm đều trung thành với luật pháp chứ không phải người đã chọn họ.
Các cử tri ở Bolivia cũng đã khôi phục lại tình trạng bình thường. Sau một cuộc bầu cử đầy gian lận, lật đổ tổng thống xã hội chủ nghĩa, các cuộc biểu tình bạo lực và sự cai trị đầy thù hận, bất tài của một tổng thống lâm thời, quốc gia vùng núi Andes đã tổ chức một cuộc bỏ phiếu tái tranh cử trong hòa bình vào tháng 10 và chọn một nhà kỹ trị, Luis Arce.
Nhưng giải thưởng năm nay thuộc về một quốc gia ở miền nam châu Phi. Dân chủ và tình trạng tôn trọng nhân quyền đã thoái trào ở 80 quốc gia từ khi bắt đầu đại dịch đến tháng 9, theo Freedom House. Nơi duy nhất mà tình trạng này được cải thiện là Malawi.
Để đánh giá sự tiến bộ của nước này trong năm nay, hãy xem xét những gì xảy ra trước đó. Năm 2012, một tổng thống qua đời, cái chết của ông được che giấu và xác của ông được đưa đến Nam Phi để “điều trị”, câu giờ để anh trai ông tiếp quản. Người anh trai đó, Peter Mutharika, không nắm được quyền lực khi đó nhưng được bầu hai năm sau đó và tái tranh cử. Việc kiểm phiếu được dàn dựng bằng mực xóa trên các tờ kiểm phiếu. Dù sao thì các nhà quan sát nước ngoài cũng chấp thuận nó một cách hoài nghi.
Người Malawi đã phát động các cuộc biểu tình hàng loạt phản đối “cuộc bầu cử Bút xóa”. Các thẩm phán Malawi đã từ chối những va li đựng tiền hối lộ và tuyên bố hủy kết quả bầu cử. Một cuộc bầu cử lại công bằng vào tháng 6 và ông Mutharika đã thất bại; người dân đã chọn ông Lazarus Chakwera. Malawi vẫn còn nghèo, nhưng người dân Malawi là công dân chứ không phải thần dân. Để phục hồi nền dân chủ trong một khu vực độc tài, đó là đất nước của chúng ta trong năm.
Nguồn: https://www.economist.com/leaders/2020/12/19/which-is-the-economists-country-of-the-year