VNTB – Quyền tiếp cận sự thật của thông tin

Hoài Nguyễn

(VNTB) – Nếu nói ở Việt Nam có tự do báo chí, thì xem ra sẽ là khó giải thích chuyện người dân luôn ‘chẳng biết hỏi ai’ trong tìm kiếm đa chiều cho sự thật của thông tin.

Xin được nói thêm về chiếc kính vạn hoa cứ ngỡ là trò chơi của một thời con nít mà bài “Kính vạn hoa về xã hội dân sự ở Việt Nam” đề cập (*).

Liên quan đến thông tin, ít nhất đến lúc này có các luật như sau: Luật báo chí, Luật tiếp cận thông tin, Luật an toàn thông tin mạng, Luật an ninh mạng. Điều 25 của Hiến pháp 2013 có quy định về quyền được thông tin của công dân. Theo quy định trong Công ước về quyền dân sự và chính trị của Liên hợp quốc mà Việt Nam đã tham gia Công ước này – quyền được thông tin là quyền con người, là một phần của quyền tự do ngôn luận.

Thế nhưng hiện tại thì những tin tức dạng ‘tò mò’ về các hoạt động của những hội đoàn xã hội dân sự ‘phi quốc doanh’, người dân có muốn tìm đọc thì cũng chẳng biết truy nguồn ở đâu để có được sự đa chiều.

Đơn cử, ngay sau phiên tòa hình sự vụ Hội Anh em dân chủ, nhiều tờ báo đưa tin theo mô thức tường thuật ‘có tội’. Thời gian ngắn sau đó, râm ran trên mạng xã hội, là có hai người đang thi hành án ở vụ này đã được xuất cảnh sang Đức. Dĩ nhiên người dân hết sức tò mò vì sao những ‘đồng hội, đồng thuyền’ còn lại vẫn tiếp tục thụ án, bất chấp những kêu gọi trả tự do cho họ từ nhiều tổ chức quốc tế?

Một vụ khác tại Nha Trang. Phiên tòa phúc thẩm tuyên án một người phụ nữ với tội danh theo điều 88 khoản 1 – tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, là “giữ nguyên án tù 10 năm của tòa sơ thẩm”. Tuy nhiên đến ngày 17 tháng 10 năm 2018, một số báo chí của người Việt tại Hoa Kỳ đã ‘livestream’ cảnh đón gia đình người này tại Mỹ.

Liệu pháp luật hình sự của Việt Nam có điều khoản nào cho chuyện miễn thi hành án trong những trường hợp nói trên? Không ít người dân muốn biết tường tận điều đó, để ngộ lỡ sau này có vướng chuyện ‘tuyên truyền’ tới mức phải tù tội, thì hiểu ‘đường đi nước bước’ để giúp ‘miễn thi hành án’ như những người tù kể trên trong các hoạt động xã hội dân sự.

Và đâu chỉ chuyện ở giới hội đoàn xã hội dân sự. Hiện tại với người Sài Gòn rất muốn biết sự thật của đồn đoán Thành ủy viên Tất Thành Cang đang ở tình trạng ‘quản thúc’, chờ đợi thời gian của dàn xếp hậu trường?

Người dân nai lưng làm lụng và trích tiền còm cõi kiếm được để đóng thuế cho ngân sách nuôi bộ máy chính quyền, nên căn cứ vào những điều luật liên quan về quyền được biết, họ muốn tường tận sự thật về gia sản khủng, cùng những mối quan hệ dích dắc của cựu ủy viên Bộ Chính trị Lê Thanh Hải – bao gồm cả đồn đoán về kết tình huynh đệ với ông trùm mật vụ một thời của Trung Quốc là Chu Vĩnh Khang. Thế nhưng họ phải tìm những sự thật ấy ở đâu?

____________

Chú thích:

(*) https://vietnamthoibao.org/vntb-kinh-van-hoa-ve-xa-hoi-dan-su-o-viet-nam