Ngân Bình dịch
(VNTB) – Biển Đông đã trở thành ao nhà của Bắc Kinh trong khi Philippines, Việt Nam, Hoa Kỳ không thể làm gì được dù là liên tục phản đối mạnh mẽ
3 tháng 10
Tác giả: B A Hamzah
Biển Đông đã trở thành ao nhà của Bắc Kinh.
Trong khi Philippines, Việt Nam, Hoa Kỳ, các tòa án quốc tế và các nước khác tiếp tục phản đối mạnh mẽ, Trung Quốc đã thắng. Họ tuyên bố quyền thống trị trên thực tế nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế 370 km của bảy quốc gia ven biển khác theo quy định của Luật Biển và có vẻ như họ hoặc Hoa Kỳ không thể làm gì được.
Bắc Kinh đã củng cố tuyên bố vào đầu năm nay bằng cách tiếp cận Căn cứ Hải quân Ream ở Campuchia, như Asia Sentinel đưa tin vào ngày 26 tháng 9, giúp Trung Quốc có khả năng triển khai sức mạnh xa hơn ra biển và xa hơn nữa, điều này rất quan trọng đối với tham vọng trở thành cường quốc hải quân toàn cầu của họ. Bằng cách kiểm soát vùng biển này, Trung Quốc khiến các lực lượng Hoa Kỳ khó hoạt động tự do hơn và thách thức cấu trúc an ninh hiện tại do Hoa Kỳ lãnh đạo ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
Bắc Kinh đã đưa ra luật, quy tắc và quy định quản lý hành vi trong 3,5 triệu km vuông. Biển Đông, nơi có lượng hàng hóa thương mại ước tính 3-5 nghìn tỷ đô la mỗi năm đi qua, là một trong những tuyến đường vận chuyển bận rộn nhất thế giới. Trung Quốc đã chiếm quần đảo Hoàng Sa từ Nam Việt Nam vào năm 1974. Kể từ năm 2021, Trung Quốc đã đưa ra các quy định tuần tra hàng hải mới cho phép lực lượng hải cảnh, ví dụ, bắt giữ các tàu và cá nhân nước ngoài trong tối đa 60 ngày nếu nghi ngờ họ xâm nhập trái phép vào nơi được coi là lãnh thổ không thể tranh cãi của Trung Quốc, được xác định theo đường ranh giới 9 đoạn.
Theo một cơ quan chức năng ở Philippines, có 251 tàu Trung Quốc ở Biển Tây Philippines từ ngày 17 đến ngày 23 tháng 9, tăng so với 157 tàu tuần trước đó. Bao gồm 28 tàu của Lực lượng bảo vệ bờ biển Quân đội Giải phóng Nhân dân, 16 tàu chiến của Hải quân PLA, 204 tàu dân quân biển và ba tàu nghiên cứu và khảo sát.
Bắc Kinh cũng thiết lập một hệ thống quản lý hành chính mới trên biển, được tổ tiên gọi là Nam Dương vào thế kỷ 14. Năm 2020, Trung Quốc đã tuyên bố thành lập hai quận hành chính mới cho khu vực mà họ tuyên bố chủ quyền. Trước đó. toàn bộ khu vực được đặt dưới sự quản lý của Đảo Hải Nam, vẫn xuất hiện trên các bản đồ cũ hơn.
Hai thành phố là Nansha và Xisha. Nằm trên Fiery Cross, một hòn đảo nhân tạo, thành phố Nansha giám sát tất cả các đảo Trường Sa và vùng biển xung quanh. Dựa trên Đảo Woody, thành phố Xisha quản lý các khu vực xung quanh quần đảo Hoàng Sa. Dựa trên đường chín đoạn năm 1947, Trung Quốc đã phát hành một bản đồ mới vào năm 2020, được cập nhật lần cuối vào năm 1983, đặt tên cho từng thực thể mà họ tuyên bố chủ quyền.
Một bản sao trước đó của bản đồ này đã được lưu hành vào tháng 5 năm 2009 tại Liên hiệp quốc sau khi Malaysia và Việt Nam đệ trình chung về thềm lục địa mở rộng mà Trung Quốc phản đối. Bản đồ năm 2020 củng cố những gì Trung Quốc gọi là tuyên bố chủ quyền không thể tranh cãi đối với các vùng lãnh thổ mà họ gọi là “Quần đảo Nansha, Quần đảo Tây Sa, Quần đảo Trung Sơn (Macclesfield Banks) và Quần đảo Đông Sa (Pratas Reefs) và vùng biển lân cận” là của Trung Quốc.
Năm 2016, Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague đã phán quyết rằng các yêu sách của Trung Quốc dựa trên Đường Chín đoạn không có cơ sở pháp lý theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS). Tuy nhiên, Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết này và tiếp tục các hoạt động quân sự ở đây mặc dù là bên ký kết UNCLOS năm 1996.
Mặc dù bảo vệ quyền tự do hàng hải trên vùng biển này, Hoa Kỳ lại không phải là bên tham gia UNCLOS. Đáng khen cho Trung Quốc là các hoạt động của nước này ở Biển Đông không xâm phạm đáng kể đến quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, mặc dù Hải quân Hoa Kỳ đã thỉnh thoảng phàn nàn về các cuộc điều động không an toàn, nhưng Hải quân PLA đã phủ nhận.
Bất chấp sự phản đối từ một số quốc gia bao gồm Hoa Kỳ, kể từ năm 2010, Trung Quốc đã củng cố thêm yêu sách của mình bằng cách xây dựng các đảo nhân tạo và các cơ sở quân sự trên quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Bảy đảo nhân tạo này được trang bị đường băng, hệ thống tên lửa và radar cho phép Trung Quốc triển khai sức mạnh quân sự ra xa đất liền.
Việc tiếp tục quân sự hóa các đảo này đã làm dấy lên mối lo ngại giữa các cường quốc trong khu vực và Hoa Kỳ. Đầu tuần trước, Hoa Kỳ đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự ở Biển Đông với sự tham gia của Philippines, Úc, Nhật Bản và New Zealand, trong khi Trung Quốc cũng tiến hành các cuộc tập trận quân sự của riêng mình. Thông qua các cuộc tuần tra và tập trận quân sự thường xuyên, Hoa Kỳ tìm cách ngăn chặn Trung Quốc khẳng định quyền kiểm soát trên thực tế đối với khu vực này.
Đối với nhiều người Trung Quốc, ngoài di sản, cái tên Biển Đông gợi lên cảm giác được hưởng quyền lợi mà lịch sử đứng về phía họ. Một quyền lợi đi kèm với cảm giác về di sản lịch sử và vận mệnh chính trị. Người Anh đã đặt tên cho biển vì sự thuận tiện về mặt chính trị vào cuối thế kỷ 18. Nó đã mang lại cho Trung Quốc một bản sắc và ý thức sở hữu. Học sinh tiểu học được dạy để tin rằng lãnh thổ trên biển – mà tổ tiên của họ gọi là Biển Nam Dương vào thế kỷ 14 – là một phần của quê hương, một biểu hiện của vận mệnh chính trị được thiết kế để để thu hút khán giả trong nước.
Những cuộc cãi vã gần đây với Philippines ở Biển Tây Philippines (Bãi cạn Thomas thứ hai, Rạn san hô Scarborough, Bãi cạn Sabina, v.v.) dường như cho thấy rằng Trung Quốc sẽ không ngần ngại sử dụng vũ lực để đòi lại các vùng lãnh thổ do các cường quốc thù địch chiếm đóng, đặc biệt là những nước liên minh với Hoa Kỳ để phản đối sự thống trị của Trung Quốc ở Biển Đông.
Nhiệm vụ chính của Bắc Kinh trong việc bảo vệ vùng biển này không phải là vì thương mại, dầu mỏ, khí đốt hay cá mà là vì vị trí chiến lược, cùng với mong muốn thúc đẩy và bảo vệ quyền lịch sử của Trung Quốc. Ngay cả khi Biển Đông không còn tài nguyên, Bắc Kinh vẫn muốn kiểm soát, giống như Hoa Kỳ, thông qua Học thuyết Monroe được công bố vào năm 1823, kiểm soát vùng Caribe. Là một lãnh thổ cốt lõi, Biển Đông là không thể thương lượng.
Washington cho rằng mục tiêu chiến lược của Bắc Kinh là thống trị Biển Đông gắn liền với mục tiêu rộng lớn hơn là phá vỡ cái gọi là Chuỗi đảo thứ nhất, gồm Nhật Bản, Đài Loan và Philippines. Trung Quốc đã vượt qua tình thế tiến thoái lưỡng nan này bằng cách giành được quyền tiếp cận Căn cứ Hải quân Ream. Kiểm soát Biển Đông sẽ tạo ra chỗ đứng để mở rộng ra ngoài rào cản chuỗi đầu tiên và trực tiếp thách thức quyền tối cao của hải quân Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương rộng lớn hơn, nơi sự hiện diện của Hoa Kỳ khá mỏng. Cam kết của Hoa Kỳ đối với Israel và Ukraine đã làm suy yếu các lực lượng quan trọng từ chiến trường Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Cam kết kéo dài ở Trung Đông và Châu Âu có thể làm suy yếu khả năng bảo vệ Đài Loan của Hoa Kỳ.
Trong bối cảnh cán cân quyền lực toàn cầu đang thay đổi, Hoa Kỳ vẫn là cường quốc quân sự hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, khả năng đối mặt với nhiều thách thức toàn cầu cùng lúc của Hoa Kỳ đang suy giảm, rõ ràng nhất là ở Biển Đông, cách Hawaii 8.000 km. Washington lo ngại về cách quản lý một Trung Quốc đã trỗi dậy rất nhanh trong hai thập niên qua và ngăn chặn sự xâm lược của Nga ở Châu Âu cũng như duy trì sự ổn định ở Trung Đông. Washington cũng phải đối mặt với sự trỗi dậy của các nước phương Nam toàn cầu đang tiến gần hơn đến Bắc Kinh một phần do chính sách ngoại giao kinh tế hung hăng của Trung Quốc thông qua thương mại và đầu tư vào Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Bất chấp sự cạnh tranh gây tranh cãi, thế giới sẽ trở nên tốt đẹp hơn nếu Trung Quốc và Hoa Kỳ có thể đạt được một thoả thuận về phạm vi ảnh hưởng tương ứng của hai bên trong một môi trường địa chính trị đa cực và giảm các cuộc đối đầu quân sự.
Hai quốc gia có thể chôn vùi chiến tranh và kêu gọi chấm dứt can dự vào các vấn đề quân sự bao gồm cả việc giảm leo thang xung đột ở Biển Đông như cách tiến tới giảm thiểu tình trạng nóng lên toàn cầu và quản lý sức khỏe của các đại dương cung cấp hệ thống hỗ trợ sự sống quan trọng cho nhân loại.
______________________
Nguồn: Asia Sentinel – China’s Fait Accompli in the South China Sea