Nguyễn Đình Ấm
(VNTB) – Trong chiến tranh cổ điển (không sử dụng vũ khí hạt nhân…) những yếu tố thắng lợi là vũ khí tinh thần, vật chất và hoàn cảnh.
Trong chiến tranh thì phía lạc hậu thắng văn minh là chuyện không hiếm, ví như thế kỷ 12, 13 đế quốc Mông Cổ đã chiến thắng, tàn phá cả loạt các xã hội văn minh hơn ở châu Á, Trung cận đông, châu Âu hay Mãn Thanh chiến thắng nhà Minh…
Trong cuộc chiến tranh Việt Nam (1965-1974) nếu nhìn vào sức mạnh vật chất, khoa học kỹ thật (KHKT), trình độ văn minh thì phía miền bắc (MBVN) không thể so sánh với phía miền nam (MNVN), thế nhưng Bắc Việt đã thắng, theo tôi là những nguyên nhân sau đây:
Nói MBVN nhưng thực chất là cả hàng chục nước cộng sản gọi là phe Xã Hội Chủ Nghĩa (XHCN) chiến đấu với MNVN và Mỹ cùng sự góp sức mang tính chất biểu tượng của Nam Hàn, Australia… Trong chiến tranh cổ điển (không sử dụng vũ khí hạt nhân…) những yếu tố thắng lợi là vũ khí tinh thần, vật chất và hoàn cảnh.
1/- Trong cuộc chiến này sức mạnh tinh thần của phe MBVN cao hơn phía MNVN. Do phe MBVN gồm các chế độ độc tài, nhà cầm quyền miền bắc VN (NCQMBVN) nắm tuyệt đối vũ khí tuyên truyền nên tất cả người dân VN đều hiểu NCQMBVN là chính nghĩa, đại diện cho dân tộc VN chiến tranh vì lợi ích của nhân dân, thống nhất đất nước. Đặc biệt, từ khi Mỹ đưa quân đội vào VN (1965) thì NCQMBVN giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, tất cả người MBVN cùng bộ phận lớn dân MNVN hiểu mình chiến đấu vì độc lập cho tổ quốc, vì tự do cho nhân dân, càng tự hào “đứng mũi, chịu sào” cho phe XHCN ưu việt nên nhiệt tình tham gia tất cả những gì NCQMBVN “giao phó”.
Trong khi đó phía MNVN là chế độ dân chủ, báo chí tư nhân phản ánh thông tin theo nhiều chiều, thông tin cả những sự thật không có lợi cho VNCH, đặc biệt chế độ VNCH mang tiếng “rước Mỹ giày mả tổ” nên một phần lớn dân MNVN hiểu VNCH là “ngụy quân, ngụy quyền”, là phi nghĩa, dân, lính không thể có tinh thần chiến đấu như người lính MBVN, một bộ phận lớn dân MNVN còn đứng vào hàng ngũ MBVN.
2/ -Tổ chức của nhà nước MBVN là lý tưởng cho chiến tranh. Những năm diễn ra cuộc chiến tranh toàn bộ miền bắc VN là một trại lính, tất cả tư liệu sản suất, tài sản như ruộng, vườn, trâu bò, gia súc, gia cầm, sông, suối,rừng, nhà máy, xí nghiệp…đều của hợp tác xã, của nhà nước. Bất kể ai không theo chỉ đạo, phân công của NCQ địa phương đều không có đất sống. Số ít những thanh niên trốn lính, bộ đội đào ngũ về địa phương bị giam cầm, chế diễu, không có bất cứ cơ sở vật chất gì để sinh sống do tất cả người dân thành phố tồn tại nhờ được phát sổ gạo, chút thực phẩm còn ở thôn quê thì nhờ phân phối của HTX.
Cuộc sống người dân quá kham khổ cũng là một động lực để huy động lính. Không ít thanh niên muốn vào bộ đội đơn giản để được ăn no nên có câu chế giễu hiện tượng đào ngũ: “Nam (Nam Định) chuồn, Hà (Hà Nam Ninh) lủi, Thái Bình bay; Thủ đô anh dũng trốn ban ngày/Thanh Hóa mất mùa xin ở lại….”. Vì vậy, NCQMBVN hướng được toàn bộ sức người, sức của VN và viện trợ của phe XHCN cho chiến tranh. Trong khi đó ở MNVN là chế độ dân chủ, ruộng vườn, của cải…là chế độ tư hữu, nguồn lực vật chất bị phân tán,người dân trốn quân dịch, đào ngũ vẫn có thể tồn tại.
3/- Mỹ, MNVN dùng chiến tranh “vỗ mặt” trong khi MBVN dùng chiến tranh du kích nên sức mạnh vật chất của Mỹ, MNVN sử dụng trong cuộc chiến là không “tương thích” với hoàn cảnh của đối phương. Vũ khí hiện đại của Mỹ sử dụng ở VN là không hiệu quả do hạ tầng MBVN hầu như không có gì ngoài số ít cây cầu, nhà máy, công xưởng nhỏ, lạc hậu, số của cải vật chất SX ra chỉ chiếm phần nhỏ so với viện trợ của phe XHCN trong nguồn lực cho cuộc chiến… Trong khi đó một một phi vụ, trái bom, một tên lửa của đối phương giá hàng ngàn, vạn, triệu USD chỉ để phá một cái cầu lát gỗ, cái nhà tranh vách đất, một miểng rừng, một mảnh ruộng lúa chỉ đáng vài chục trăm USD… phỏng có ăn thua gì?
– Riêng về con người, phía MNVN và Mỹ không thể “đọ” được với phía BVN: Một bộ đội MBVN đi lính, dân công… chính quyền không cần phải có chính sách gì tốn kém, tất cả cuộc sống tối thiểu có hợp tác xã lo, một người lính, dân quân, thanh niên đi chiến trường bị chết không làm nhà cầm quyền bận tâm. Tôi đi bộ đội chiến đấu ở chiến trường miền Bắc(1967-1969) và chiến trường 559 (1969-1975). Ở chiến trường có những tuần không hề biết đến hạt cơm chỉ kiếm những thứ trong rừng để sống, làm việc, khi giải ngũ chỉ được phát vài chục đồng lộ phí về quê, khi chuyển ngành cũng không có đồng nào, bạn tôi trung sĩ chiến đấu 5 năm ở chiến trường bị thương, khi giải ngũ được lĩnh 500 đồng. Hiện nay anh trai của người viết bài này cũng như bao nhiêu nghìn, vạn người nữa chết trong chiến tranh vẫn chỉ có thông tin duy nhất: “Hy sinh ở mặt trận phía nam”. Chấm hết!
Mạng người như thế cộng với lương thực, quân nhu, đạn dược do phe XHCN cung cấp đủ dùng, cán bộ lãnh đạo ở hậu phương có nguồn cung cấp thực phẩm, nhu yếu phẩm riêng (“Tôn Đản là chợ vua, quan/Nhà thờ là của bọn trung gian nịnh thần”…), ở chiến trường phần lớn họ ở boongke và tiện nghi gần như ở phố…thì NCQMBVN không quá ngại chiến tranh. Ngược lại, phía bên kia một người đi lính nhà nước phải nuôi cả nhà, nếu bị chết thì nhà chức trách phải tìm bằng được thi thể, hài cốt và phải chịu gánh nặng chi phí cho gia đình, người thân của họ rất lớn, lâu dài.
– Đặc biệt, ưu thế về phía MBVN so với MNVN là chế độ chính trị. Với MBVN ngoài NCQMBVN độc quyền tuyên truyền theo định hướng “ta thắng, địch thua” người dân hầu như không biết gì về thực chất cuộc chiến, một mực tin vào lãnh đạo, tuyên truyền nên bộ tham mưu chế độ CS tổ chức, keó dài chiến tranh theo ý muốn. Ngược lại, phía MNVN, Mỹ là chế độ dân chủ tự do thông tin, người dân theo dõi được cả quang cảnh một trận đánh trên chiến trường do các hãng truyền thông tư nhân phát nên khi chiến tranh kéo dài, ác liệt, tổn thất…nhân dân, các đảng đối lập phản đối, biểu tình, các cơ quan quyền lực ngăn cản, cắt ngân sách…nên bộ máy chiến tranh phía dân chủ không thể chủ động trong cuộc chiến. Có thể nói, đây là “tử huyệt” của các chế độ dân chủ trong chiến tranh.Thời gian, Ucraina bị Nga cướp trắng Crime là chế độ độc tài Putin tự do chớp nhoáng đưa quân vào Crimea còn nếu là phương Tây thì còn phải họp hành, bỏ phiếu ở các viện quốc hội…
Trong cuộc chiến tranh VN ngoài những khác biệt về ưu thế trên, phía MNVN thất bại cay đắng cũng từ hoàn cảnh: Năm 1972 do cuộc chiến tranh VN kéo dài, tổn thất lớn nhân dân, quốc hội Mỹ phản đối mạnh, Liên Xô, Trung Quốc mâu thuẫn, người Mỹ muốn từ bỏ chiến tranh VN liên kết với TQ để cô lập Liên Xô nên quyết định rút quân khỏi VN, nhường bán đảo Đông Dương cho TQ sử dụng ảnh hưởng.
Từ sau hiệp định Paris năm 1973 Mỹ rút toàn bộ quân đội, vũ khí nặng khỏi VN, cắt viện trợ cho MNVN từ 2,5 tỷ USD xuống còn 700 triệu USD/năm trong khi MBVN vẫn được Liên Xô, TQ cạnh tranh ảnh hưởng cùng cung cấp vũ khí quân nhu, lương thực, MBVN vẫn duy trì lực lượng lớn(theo thống kê không chính thức là 160.000) quân ở miền Nam…nên sức mạnh của MBVN vượt trội MNVN. Đặc biệt, trên chiến trường không còn những cuộc oanh tạc của máy bay B52 thì quân đội MBVN tha hồ tung hoành. Có thể khẳng định: Nếu Mỹ chỉ rút quân đội nhưng không cắt viện trợ và máy bay B52 vẫn được sử dụng thì chưa biết cục diên cuộc chiến sẽ như thế nào.
Những năm trước đó quân MBVN thường dùng lực lượng “biển người” đánh chiếm một cứ điểm nào đó (Quảng Tri, Huế… Mậu thân 1968, 1972 chẳng hạn) chủ yếu để tiêu hao lực lượng đối phương, gây thanh thế tinh thần chứ không thể giữ được trận địa nào dưới sức mạnh hủy diệt của bom B52. Tôi ở chiến trường 559 phải đối diện với rất nhiều loại vũ khí như bom bi, mìn vướng, mìn lá, mìn cóc, bom từ các loại máy bay AD6, F4, B57, đạn 20, 40mm của AC130 (khi đi trên đường tuyến-đường mòn HCM) nhưng chỉ sợ B52. Trong khi những năm 1973-1974 VNCH bị Mỹ bỏ rơi, không đủ ngân sách chi tiêu thiết yếu đã phải hoang mang tự sụp đổ chứ chưa nói đến không còn B52 yểm trợ.
Cuối cùng tư duy quân sự của lãnh đạo VNCH (tổng thống Nguyễn Văn Thiệu) yếu kém, điều động quân đội ngớ ngẩn… cũng làm cho quân đội VNCH tự tan vỡ nhanh đến mức MBVN không kịp chiếm lĩnh nhiều vùng đất bị bỏ trống.
Lịch sử thật chớ trêu: Năm 1972, 1973 Mỹ “đi đêm” nhường cho TQ ảnh hưởng ở Đông Dương, chiếm quần đảo Hoàng Sa, rồi phần lớn Trường Sa của VN, đổ vốn, công nghệ vào TQ tường nước này dân chủ hóa thành đối tác khổng lồ, làm đối trọng với Liên Xô thì nay chính TQ lại làm cho Mỹ cũng như thế giới văn minh đang hứng họa Trung cộng độc tài toàn trị, lưu manh, côn đồ, độc ác…
*Bài viết không thể hiện quan điểm của VNTB