VNTB – Tập thể làm đơn xin giảm án cho quan tham: tính nhân văn xã hội chủ nghĩa

Cát Tường

(VNTB) – “Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác” thì có thể được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Trong phần bào chữa cho cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng ở vụ án liên quan đến cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long trong đại án Việt Á, luật sư cho hay, có hơn 100 giáo viên, cựu học sinh có đơn xin giảm nhẹ tội cho bị cáo.

Luật sư Đặng Văn Cường không tranh luận về mặt tội danh bởi trước đó ông Thăng đã nhận tội. Tuy nhiên theo luật sư, đại diện Viện kiểm sát đề xuất mức án từ 5 – 6 năm tù đối với bị cáo Thăng là quá nghiêm khắc, chưa phù hợp với tính chất, mức độ hành vi, nhân thân và các tình tiết giảm nhẹ của bị cáo.

Lập luận của phía biện hộ là bối cảnh dịch bệnh Covid-19 bùng phát ở Hải Dương, có nguy cơ lan rộng nên cần có sự chỉ đạo của Tỉnh ủy để có phương án phòng chống dịch bệnh kịp thời nên với vai trò người đứng đầu cấp ủy, bị cáo Phạm Xuân Thăng buộc phải có các chỉ đạo để ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân. Đây cũng là nguyên nhân khách quan dẫn đến hành vi vi phạm của bị cáo, nên đề nghị hội đồng xét xử xem xét.

Về nguyên nhân, động cơ, mục đích thực hiện hành vi phạm tội của ông Thăng, luật sư nói rằng động cơ để bị cáo Thăng chỉ đạo Công ty Việt Á tham gia xét nghiệm tại tỉnh Hải Dương là do tình hình dịch bệnh cấp bách. Hơn nữa, bị cáo tin tưởng đề xuất từ lãnh đạo Bộ Y tế và căn cứ theo ý kiến đề xuất của những thành phần tham gia cuộc họp ở tỉnh Hải Dương. Thời điểm đó, bị cáo chưa gặp hay nhận bất cứ lợi ích vật chất nào từ bị cáo Phan Quốc Việt.

Đồng bào chữa cho bị cáo Thăng, luật sư Hoàng Thị Hương Giang cho biết cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương xuất phát từ nhà giáo, từng là giáo viên trường THPT Cầu Xe (huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương) rồi chuyển sang công tác ở Tỉnh ủy Hải Dương. Luật sư đưa ra thông tin, có 22 cán bộ, giáo viên trường THPT Cầu Xe và 80 cựu học sinh trường THPT Cầu Xe làm đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hải Dương cũng có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Thăng.

Không rõ ở các lá đơn tập thể về việc “xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo” được xác lập trên căn cứ là phía bị hại, hay thế nào đối với ông Phạm Xuân Thăng, người bị vướng vòng lao lý với cáo buộc tội danh “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ”, tức thuộc nhóm các tội phạm về chức vụ, được quy định tại Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó, người có chức vụ, quyền hạn dùng ảnh hưởng của mình thúc đẩy người có chức vụ, quyền hạn khác làm hoặc không làm một việc thuộc trách nhiệm hoặc liên quan trực tiếp đến công việc của họ hoặc làm một việc không được phép làm.

Tuy nhiên căn cứ điều luật số 51 của Bộ luật Hình sự hiện hành thì không có bất kỳ nội dung nào liên quan đến “đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo”, khi mà các đương đơn này không có quyền lợi trực tiếp, hoặc ở vai trò “bị hại”. Rất có thể ở đây là kịch bản mang tính tâm lý truyền thông nhằm tạo hiệu ứng về “công trạng – thành tích” của một cán bộ Đảng. Bởi điều luật số 51.v ghi rằng “Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác” thì có thể được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Xét về tổng thể của biện hộ mà cả hai luật sư đã bảo vệ thân chủ Phạm Xuân Thăng, nếu quả tình “bất vụ lợi” và “hơn nữa, bị cáo tin tưởng đề xuất từ lãnh đạo Bộ Y tế và căn cứ theo ý kiến đề xuất của những thành phần tham gia cuộc họp ở tỉnh Hải Dương. Thời điểm đó, bị cáo chưa gặp hay nhận bất cứ lợi ích vật chất nào từ bị cáo Phan Quốc Việt”, thì ở đây tại sao không tranh biện theo hướng “Điều 20. Sự kiện bất ngờ” của Bộ luật Hình sự. Theo đó, “Người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho xã hội trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự”…

Có lẽ cũng nên mở rộng bàn luận, với cách “vận dụng” điều luật số 20 kể trên nên cả cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long và phía biện hộ đều cho rằng ở đây không nên áp đặt trách nhiệm hình sự, vì tại thời điểm sự kiện cấp phép tạm thời diễn ra, bị cáo Nguyễn Thanh Long không hề tiếp cận hồ sơ, không nắm được quy trình, bản thân bị cáo tiếp cận sự kiện “cấp phép tạm thời” dưới khía cạnh nhiệm vụ được phân công, tức là truyền thông. Đây chính là lý do trong Hội nghị diễn tập toàn quân sáng 4-3-2020, cùng ngày test xét nghiệm của Việt Á được cấp tạm thời.

Luật sư Trần Nam Long bào chữa cho cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, cho hay, đã nhận nhiều văn bản của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bộ Y tế và đơn của hơn 140 đồng nghiệp, trong đó có nhiều giáo sư, tiến sĩ xin giảm án cho ông Long…