Thới Bình
(VNTB) – Hạt điều Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với khó khăn trong năm 2023 do nhu cầu tiêu thụ chậm và giá khó tăng
Theo dự báo của Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), tình hình tiêu thụ điều nhân xuất khẩu trong năm 2023 sẽ còn khó khăn hơn năm trước do các thị trường cắt giảm chi tiêu cho những mặt hàng không thiết yếu, trong đó có hạt điều.
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam trong tháng 12-2022 đạt 46,93 ngàn tấn, trị giá 269,1 triệu USD, giảm 1,9% về lượng, và giảm 0,9% về trị giá so với tháng 11-2022, so với tháng 12-2021 giảm 2,4% về lượng và giảm 9,1% về trị giá.
Tính chung cả năm 2022, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt 519,78 ngàn tấn, trị giá 3,08 tỷ USD, giảm 10,3% về lượng và giảm 15,1% về trị giá so với năm 2021.
Mặc dù số liệu đã được điều chỉnh giảm 600 triệu USD so với mục tiêu ban đầu là 3,8 tỷ USD, song ở năm vừa qua, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đã không đạt được mục tiêu đề ra 3,2 tỷ USD.
Dự báo năm 2023, ngành điều Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với khó khăn, nhu cầu tiêu thụ chậm và giá khó tăng. Hoạt động sản xuất và chuỗi cung ứng hạt điều toàn cầu nói chung, ở Việt Nam nói riêng đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức lớn từ tình hình kinh tế – chính trị quốc tế; vấn đề lạm phát, suy thoái; chính sách thắt chặt tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, biến động tỷ giá USD/VND; tiêu dùng giảm, chi phí chế biến ngày càng tăng, sản xuất đình trệ.
Trong bối cảnh trên, Hiệp hội Hạt điều Việt Nam () đặt mục tiêu xuất khẩu cả năm 2023 đạt 3,1 tỷ USD, tăng 0,6% so với năm 2022.
Một báo cáo của VINACAS đưa ra nhận định rất bi quan: “Có thể nói năm 2022, đã chấm dứt giai đoạn tăng trưởng về xuất khẩu kéo dài 10 năm của ngành điều, từ năm 2011-2021”.
Theo nhận định của Hội đồng Thông tin VINACAS, trong năm 2023, hoạt động sản xuất cũng như chuỗi cung ứng điều toàn cầu và ở Việt Nam tiếp tục còn gặp rất nhiều khó khăn và thách thức lớn bởi các yếu tố như xung đột Nga – Ukraine, tình hình kinh tế – chính trị quốc tế, lạm phát và suy thoái kinh tế, chính sách thắt chặt tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, biến động tỷ giá USD/ VND, tiêu dùng giảm sút, chi phí chế biến ngày càng tăng, sản xuất đình trệ…
Ông Nguyễn Minh Hoa, Phó Chủ tịch VINACAS, cho biết, trước đây, vào đầu năm mới, các doanh nghiệp đã ký được những hợp đồng dài hạn, ít nhất là đến quý 3. Nhưng đầu năm nay, hầu hết các nhà nhập khẩu ở Mỹ và EU không ký hợp đồng mua nhân điều cho đến hết quý 2-2023, nếu có ký thì lượng rất thấp. Từ đó có thể suy ra rằng lượng nhân điều tồn kho của họ còn dồi dào, đủ đáp ứng nhu cầu trong 2 quý đầu năm.
Lâu nay, 90 – 95% sản lượng hạt điều phục vụ cho thị trường xuất khẩu, trong nước chỉ tiêu thụ được khoảng 5 – 10%.
Trong một diễn biến liên quan, ghi nhận từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ, trong 11 tháng năm 2022, Hoa Kỳ nhập khẩu hạt điều từ thị trường thế giới đạt trên 137 ngàn tấn, trị giá 867,4 triệu USD, giảm 17,9% về lượng và giảm 19,2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, Hoa Kỳ nhập khẩu hạt điều từ Việt Nam đạt 121,95 ngàn tấn, trị giá 768,49 triệu USD, giảm 18,2% về lượng và giảm 19,6% về trị giá.
Thị phần hạt điều của Việt Nam trong tổng lượng nhập khẩu của Hoa Kỳ chiếm 89% trong 11 tháng năm 2022, thấp hơn so với thị phần 89,32% trong 11 tháng năm 2021.
Với Trung Quốc, theo cơ quan Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu hạt điều của Trung Quốc từ thị trường thế giới trong 11 tháng năm 2022 đạt xấp xỉ 243,47 triệu USD, tăng 39,5% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, Trung Quốc nhập khẩu hạt điều từ Việt Nam đạt gần 215,3 triệu USD, tăng 38,2%.
Thị phần hạt điều của Việt Nam trong tổng trị giá nhập khẩu của Trung Quốc chiếm 88,43% trong 11 tháng năm 2022. Đáng chú ý, nhập khẩu hạt điều của Trung Quốc từ các thị trường Togo, Myanmar, Bờ Biển Ngà tăng lần lượt 110,4%, 346,9% và 116,4% so với cùng kỳ năm 2021, đạt lần lượt 9,61 triệu USD, 8,68 triệu USD và 8,64 triệu USD.
Thời điểm đầu năm 2023 là chính vụ thu hoạch hạt điều ở các tỉnh Bình Phước, Gia Lai, Đồng Nai,… tuy nhiên theo nhiều nông dân thì “vụ điều năm nay thất mùa, sản lượng thấp mà giá rẻ thê thảm, tôi đi nhặt cả ngày được vài trăm kg, bán loại 1 giá 28.000 đồng/kg, loại 2 chỉ 25.000 đồng/kg. Ở thời điểm này năm trước, giá điều cũng thấp nhưng vẫn trên 35.000 đồng/kg”….