Nguyễn Nam
(VNTB) – Ngày 20-7 tới đây, Quốc hội sẽ bầu, phê chuẩn nhân sự cấp cao khóa mới, trong đó có Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ…
Như vậy về nguyên tắc dân chủ, các đại biểu Quốc hội có thể dùng sức mạnh lá phiếu quyền lực của mình để ‘thay ngựa giữa dòng’, khi bất tín nhiệm với 3 vị đầu lãnh là Nguyễn Xuân Phúc, Vương Đình Huệ, Phạm Minh Chính.
Tin tức cho biết, chiều 14-6, tại phiên họp thứ 57, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe và thảo luận báo cáo về một số vấn đề chuẩn bị kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV.
Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết dự kiến chương trình kỳ họp được xây dựng theo hướng: Không tiến hành công tác tổ chức, nhân sự liền mạch từ đầu đến cuối mà bố trí xen kẽ với các nội dung khác để vừa thực hiện đúng thẩm quyền, quy trình, thủ tục, vừa tiết kiệm thời gian – tức là trong thời gian Quốc hội bầu, phê chuẩn nhân sự, các cơ quan hữu quan tiếp thu, chỉnh lý, bảo đảm chất lượng các dự thảo nghị quyết.
Đồng thời, xem xét, quyết định nhân sự các cơ quan của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội ngay sau phiên khai mạc để các cơ quan này thực hiện các nhiệm vụ theo quy định – vì đến thời điểm khai mạc kỳ họp, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội và Tổng Thư ký Quốc hội khóa XIV sẽ kết thúc nhiệm vụ; riêng Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV được hoạt động cho đến khi Quốc hội bầu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV.
Dự kiến tổng thời gian kỳ họp là 11,5 ngày làm việc. Trong đó, công tác nhân sự: 5 ngày; xem xét các báo cáo và một số nội dung khác: 4,5 ngày; trù bị: 0,5 ngày; khai mạc, bế mạc: 1 ngày; dự phòng: 0,5 ngày. Quốc hội họp phiên trù bị vào chiều ngày 19-7; khai mạc vào ngày 20-7 và dự kiến bế mạc vào sáng ngày 3-8-2021.
Trong 5 ngày làm công tác nhân sự, Quốc hội sẽ bầu Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội khóa mới. Và nếu kết quả ông Nguyễn Xuân Phúc tiếp tục là tân Chủ tịch nước, có nghĩa hồi thượng tuần tháng tư năm nay, ông đã ‘tuyên thệ’ trước Quốc hội khi nhậm chức Chủ tịch nước, thì đến hạ tuần tháng 7 cùng năm 2021, ông sẽ lại tái tuyên thệ lần nữa khi tiếp tục là Chủ tịch nước.
Còn nếu kết quả ngược lại, ông Nguyễn Xuân Phúc có lẽ là Chủ tịch nước có thời gian ‘trị vì’ ngắn nhất tính đến lúc này của lịch sử Quốc hội nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tình huống tương tự cũng có thể xảy ra với hai chức danh Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ ở hiện tại.
Thước đo cho năng lực quản trị quốc gia của ‘tam trụ’ lúc này có thể đang là các chính sách đạt hiệu quả đến đâu trong việc chống đỡ với đại dịch Covid-19.
Xin được dẫn chứng đôi điều liên quan chuyện lá phiếu ‘bất tín nhiệm’.
Một.
Từ giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15, 16 ở thành phố Hồ Chí Minh, và phương thức ứng phó của các địa phương trước dịch bệnh Covid-19 là không theo 1 kịch bản nào.
Điều đó cho thấy trong thời gian qua, các địa phương và ngay cả bề trên Trung ương của đủ cả ‘tứ trụ’ chỉ chú trọng đến các kịch bản chống bạo loạn, lật đổ chính quyền.
Nói thật, nếu 500 ‘phản động’ trong nước có cố kết với 1.000 lực lượng vũ trang ở hải ngoại xâm nhập thì không có khả năng lật đổ nhà nước này, nhưng dịch bệnh Covid-19 thì hậu quả khôn lường.
Từ bài học kinh nghiệm trong chống dịch, nên chăng nhà nước phải có các kịch bản để đối phó với các trình trạng khẩn cấp như dịch bệnh, thiên tai… và các kịch bản này phải là bài học bắt buộc trong các giáo trình đào tạo lý luận chính trị từ sơ đến cao cấp.
Liệu tân Thủ tướng Phạm Minh Chính và tân Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn có ‘xử trí’ được yêu cầu đó nếu như cả hai sẽ ‘tái đắc cử’ vào hạ tuần tháng 7 này?
Hai.
Trên thực tế, chính sách của nhiều quốc gia trong bối cảnh dịch bệnh là cho tiền người dân như một lưới an sinh và kích thích các hoạt động kinh tế (bản chất nó là một gói kích cầu). Khi làm ngược lại thì sẽ có tác dụng ngược với gói kích cầu.
Bên cạnh để toàn dân được tiêm vắc xin, việc giúp người dân và nền kinh tế ít chịu tác động tiêu cực của dịch bệnh cũng không kém phần quan trọng. Do vậy, cần hết sức hạn chế những chính sách gây tác động không tốt cho nền kinh tế và người dân.
Dù bằng cách nào thì chi phí để tiêm vắc xin cho toàn dân cũng do gần 100 triệu người Việt Nam gánh chịu. Do vậy, chìa khoá là lựa chọn cách thức triển khai chứ không phải chỉ là cách làm sao huy động đủ nguồn lực để mua chúng.
Tất cả câu chuyện gút mắc về ngân sách ở trên mà tân Thủ tướng Phạm Minh Chính đang xử trí đầy lúng túng, nói cho công tâm, đó là hệ lụy trong tầm nhìn quản trị quốc gia của vị thủ tướng tiền nhiệm Nguyễn Xuân Phúc.
Vậy thì liệu sự tin cậy sẽ ra sao nếu như kỳ vọng vào cải cách tư pháp nước nhà sắp tới đây có thể vẫn được coi là trọng trách của Chủ tịch nước, và ‘tái đắc cử’ là Chủ tịch nước đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc?
Ba.
Cái này chỉ dám gọi là phiếm chỉ.
Chuyên gia dịch tễ Bill Foege, nguyên giám đốc CDC Hoa Kỳ, cố vấn cao cấp Quỹ Bill &Melinda Gates từng nói: “Bạn cần phải đưa ra những quyết định đủ tốt dựa trên những thông tin không đầy đủ” – một cách hiểu về bản chất của điều tra dịch tễ học.
Bởi phải nhanh chóng “quyết định đủ tốt” – hay quyết đoán chọn “giải pháp ít xấu nhất” cho mọi phương thức điều hành ở các lãnh vực – thì mới giúp ngăn chặn ca mới, thậm chí tử vong.
Tiến sĩ y khoa, nhà dịch tễ học nổi tiếng thế giới M.T.Osterholm nhận định: “Điều quan trọng là dân chúng phải hiểu được điều này, cũng như tin tưởng rằng những người có năng lực và tận tụy đang cố gắng giải quyết vấn đề: rằng họ đang nói cho người dân chính xác những gì họ biết và không biết, cũng như điều họ đang làm để ‘tháo bỏ tay cầm vòi bơm’ – cách xử trí ngăn chặn truyền nhiễm vi khuẩn tả tại Anh từ năm 1854 -1866”.
Trong cuộc rượt đuổi sống còn này, chỉ khi thừa nhận cả những gì “không biết” một cách trung thực, minh bạch thì mới có thể sống sót được. Ngạo nghễ là tiêu vong.
Dường như người đứng đầu ‘tứ trụ’ ở Việt Nam lâu nay đang rất ngạo nghễ như vậy.