VNTB – Chủ tịch Quốc hội: Toà án trang nghiêm, khang trang là … hướng tới nhà nước pháp quyền

Hoài Nguyễn

(VNTB) – Những người phạm tội bước vào tòa án trang nghiêm sẽ thấy run sợ, không dám phạm tội…

Nhân “Ngày Luật sư Việt Nam” 10-10-2020, bà chủ tịch Quốc hội – Nguyễn Thị Kim Ngân đã đến thăm và làm việc tại Tòa án nhân dân tối cao, Chủ tịch Quốc hội cho rằng phải xây dựng tòa án từ cấp tỉnh, huyện đàng hoàng để không phải nhắc lại nhiều lần về việc cần phải hoàn thiện cơ sở vật chất của tòa án.

Báo cáo với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân về thiết kế, công năng và tiến độ của công trình trụ sở làm việc mới của Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, công trình được khởi công xây dựng từ ngày 17-9-2019.

Theo lời của ông Nguyễn Hòa Bình, tòa nhà trụ sở mới của Tòa án nhân dân tối cao được xây dựng trên diện tích 6.417 m2 với quy mô 6 tầng nổi và 4 tầng hầm. Công trình được thiết kế tinh tế, hiện đại nhưng cũng hết sức hài hòa với tòa nhà Pháp cổ tại số 48 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội (đã được công nhận là Di tích Kiến trúc-Nghệ thuật cấp quốc gia), trong đó có một số điểm nhấn như: Vườn hoa Công lý nằm giữa hai tòa nhà, mang ý nghĩa là gạch nối giữa hiện tại và quá khứ; trên tầng mái vòm cao nhất của công trình là phòng xét xử của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, được thiết kế với vòm mái che bằng kính với hàm ý hoạt động xét xử của Tòa án công khai minh bạch, có trời đất chứng giám…

Phát biểu của bà Chủ tịch Quốc hội mang tầm ngữ nghĩa khái quát của việc một khi chốn pháp đình bề thế diện tích, thì tự khắc người ta sẽ hướng ngay đến nhà nước pháp quyền:

“Việc xây dựng tòa án trang nghiêm, khang trang thể hiện chúng ta luôn hướng đến nhà nước pháp quyền, nhà nước pháp quyền thì cơ quan thực hiện quyền tư pháp phải đàng hoàng.

Những người phạm tội bước vào tòa án trang nghiêm sẽ thấy run sợ, không dám phạm tội, người đến dự phiên tòa sẽ cảm thấy một không khí trang nghiêm, còn người tuyên án nhân danh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cảm thấy trịnh trọng” – Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, năm nay công trình Tòa án nhân dân tối cao cũng đã hoàn thành, mong chánh án Tòa án nhân dân tối cao sẽ quan tâm, chỉ cho Quốc hội thấy những vướng mắc trong chủ trương xây dựng tòa án từ cấp tỉnh, huyện… để ít nhất hết nhiệm kỳ này không còn phải nhắc lại nhiều lần về việc cần phải hoàn thiện cơ sở vật chất của tòa.

Có lẽ điều mà bà Chủ tịch Quốc hội đang nói đến là văn hóa vật thể pháp đình, với việc thường đề cập đến cơ sở vật chất của tòa án – đây là một phần không thể thiếu để tạo nên một nền văn hóa pháp đình Việt Nam mang bản sắc dân tộc và phù hợp với xu thế phát triển của từng thời đại.

Tuy nhiên nếu chỉ có vậy mà đã vội “đao to – búa lớn” cho chuyện đó là biểu hiện “nhà nước pháp quyền”, thì đây là lỗi của những thư ký riêng của bà Chủ tịch Quốc hội, khi tham vấn cho bà Chủ tịch có những phát biểu ít nhiều khoa ngôn. Bởi ở đây còn có văn hóa phi vật thể pháp đình, với việc thường đề cập đến chuyện xử lý các mối quan hệ trong tố tụng, và việc ứng xử trong phiên tòa của những người tham gia tố tụng.

“Trong cách ứng xử giữa Hội đồng xét xử, Viện kiểm sát, luật sư còn nhiều điều để phải bàn. Trong cách xưng hô của mình, công tố viên đại diện cho Viện kiểm sát nhân dân khi đọc cáo trạng hay phát biểu quan điểm của mình, chỉ kính thưa Hội đồng xét xử mà quên đi sự hiện diện của luật sư (?).

Điều mà luật sư chúng tôi quan tâm nhất vẫn là thái độ của Hội đồng xét xử khi luật sư trình bày luận cứ bào chữa hay tranh luận với đại diện Viện kiểm sát, nhiều thẩm phán đã giơ tay khoác bảo luật sư phải ngồi xuống hay cắt ngang không cho luật sư trình bày… đều là những hành vi không tôn trọng luật sư, không dân chủ đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến văn hóa pháp đình” – luật sư Trần Thành bày tỏ, và cho rằng đó cũng là điều mà bà Chủ tịch Quốc hội phải đặc biệt lưu ý khi có những phát biểu mang tính huấn thị nhân dịp Ngày Luật sư Việt Nam 10-10.