(VNTB) – Hàng chục ngàn trụ sở công sẽ thành chuồng bò “vì lãnh đạo địa phương không dám quyết định việc cho thuê, hợp tác liên kết kinh doanh”, “khó tìm cơ quan định giá tài sản công”…
Câu chuyện đang được bàn luận xôn xao trên Quốc hội CSVN kỳ này là số trụ sở quận, huyện bị dư ra sau khi sáp nhập sẽ được dùng để làm gì. Có vẻ các Đại biểu Quốc hội khá lạc quan khi cho rằng đảng cộng sản sẽ tận dụng tốt số dư này.
Theo đại biểu Tạ Văn Hạ (Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Quốc hội) thì trụ sở UBND, HĐND cấp quận, huyện thường được đặt ở những khu đất đẹp, vị trí đắc địa và thuận tiện cho người dân đến làm việc. Khi bỏ đơn vị hành chính cấp huyện, gần 700 trụ sở dôi dư sẽ trở thành “nguồn lực khổng lồ chờ được giải phóng”. Đây là cơ hội để các địa phương rà soát, đánh giá lại và phát huy hiệu quả tối đa các tài sản công này, đồng thời thu hút đầu tư phát triển. (1)
Dĩ nhiên, tích cực mà nói thì việc vận dụng những trụ sở này thành trung tâm văn hoá, đem bán đất để bổ sung công quỹ, thậm chí cho thuê để kinh doanh cũng có lợi cho ngân sách. Nhưng có lẽ ông đại biểu không nắm rõ tình hình thực tế tại Việt Nam nên mới dám vẽ ra một giấc mơ viễn vông. Ai tin ông đại biểu này thì chắc cũng chẳng hiểu gì về cách mà nhà nước cộng sản sử dụng các trụ sở sau sáp nhập. Đó là đa số các các trụ sở cũ đều bị bỏ hoang sau khi các quan chức dọn qua chỗ mới. Nhiều trụ sở còn được người dân tận dụng để làm chuồng cho trâu bò. (2)
Dùng Google tìm kiếm từ khoá “trụ sở bỏ hoang” sẽ ra hàng ngàn bài viết do báo chí cộng sản đưa tin. Báo Giao Thông ngày 05/09/2023 có bài “Lãng phí trụ sở bỏ hoang sau sáp nhập”. Trong đó lấy ví dụ về việc sáp nhập quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức làm Thành phố Thủ Đức ở TPHCM. Toà nhà trụ sở UBND quận 9 (cũ) có 6 tầng, kinh phí xây dựng gần 200 tỷ đồng, đưa vào sử dụng từ giữa năm 2019, xài được 18 tháng, tới ngày 1/1/2021 thì bỏ. (3)
Bài báo này cũng dẫn ra nhiều trụ sở cơ quan khác đang bi bỏ trống như Kho bạc Nhà nước quận 9 cũ, trụ sở ban dân vận, toà nhà mặt trận tổ quốc và các đoàn thể quận Thủ Đức trước đây cũng chưa được bố trí sử dụng vào mục đích khác, do không sử dụng đúng chức năng và bảo trì, trụ sở này còn dấu hiệu xuống cấp hơn cả UBND quận 9.
Cũng theo tác giả bài báo này thì ở Thanh Hóa, giai đoạn 2019-2022, tỉnh đã tiến hành sáp nhập và giảm 76 xã, 1.578 thôn, tổ dân phố. Từ đó, có 789 cơ sở nhà đất thuộc sở hữu nhà nước dôi dư và hiện hầu hết đang bị bỏ hoang, xuống cấp, gây lãng phí. Hà Tĩnh có 46 trụ sở xã dôi dư, bỏ hoang…
Còn trong một báo cáo của Sở Tài chính tỉnh Hà Tĩnh hồi 2024, tỉnh này có 245 cơ sở nhà đất dôi dư chưa hoàn thành xử lý; trong đó số cơ sở dôi dư thuộc các sở, ban, ngành cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước quản lý là 11; số cơ sở nhà đất dôi dư thuộc các địa phương quản lý là 234.
Trên đây là một vài ví dụ về việc bỏ hoang các trụ sở đã hoàn thiện, đã sử dụng một thời gian. Ngoài ra cũng phải tính đến các trụ sở đang xây mà phải dừng để đợi sáp nhập. Có những trụ sở đã xong 95%, có những trụ sở còn 2 tháng nữa là đưa vào sử dụng nhưng vẫn phải tạm dừng, nguy cơ hoang phế.
Khủng nhất là ở tỉnh miền núi Lào Cai, có 3 dự án trụ sở hành chính cấp huyện và thị xã trị giá 200 tỷ đồng mỗi công trình đang dừng đột ngột. Trong đó, Trụ sở thị xã Sa Pa có tổng kinh phí đầu tư gần 198 tỷ đồng đã hoàn thiện phần thô, Trụ sở hành chính huyện Bắc Hà tổng mức đầu tư 200 tỷ đồng dự kiến đến 24/5 sẽ đưa vào sử dụng, Trụ sở Trung tâm hành chính mới huyện Bảo Thắng tổng kinh phí đầu tư 200 tỷ đồng cũng đang trong quá trình thi công. (4)
Những trụ sở khủng này đứng trước hai nguy cơ. Một là nếu dừng lại luôn thì mất trắng khoản đầu tư đã bỏ ra, đất vàng thành đất hoang với những khối bê tông chưa thành hình. Hai là cố làm cho xong nhưng cũng không dùng tới vì đã bỏ cấp huyện, nếu đem cho thuê thì lại gặp rắc rối pháp lý, cơ chế.
Lý do bỏ hoang thì CSVN cũng đã trần tình rất nhiều. Báo Lao Động có bài “Bỏ cấp huyện, cần tạm dừng xây dựng trụ sở trên cả nước”. Trong đó giải bày rằng “Tài sản công bỏ hoang là vì lãnh đạo địa phương không dám quyết định việc cho thuê, hợp tác liên kết kinh doanh. Bởi vì, bắt tay vào khai thác, nếu sai sót có thể trở thành cố tình sai phạm. Chính vì vậy, từng có ý kiến cho rằng, thà đứng trước hội đồng kỷ luật còn hơn đứng trước toà”. (5)
Hoặc hồi 6/11/2023 Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trả lời chất vấn Quốc hội rằng nguyên nhân là khó tìm cơ quan định giá tài sản công, trong khi thị trường trầm lắng nên việc bán, chuyển nhượng không dễ. Ngoài ra, muốn chuyển mục đích sử dụng tài sản công thì phải phê duyệt lại mục đích sử dụng đất, điều chỉnh quy hoạch và hàng loạt thủ tục khác. Ông Phớc cũng đổ lỗi cho cơ chế khi lập luận rằng việc quản lý tài sản công là của nhiều ngành, nhiều cấp. (6)
Bây giờ cả nước có 696 đơn vị hành chính cấp quận huyện, 10.053 cấp xã phường. Mà trong một địa phương không phải chỉ có uỷ ban, mà còn các phòng, ban, viện, toà, công an, quân sự, Trung tâm Văn hóa Thể thao… Với tình trạng này thì đất nước đang đứng trước nguy cơ lãng phí hàng triệu tỷ đồng. Vui nhất chắc có lẽ là đám trâu bò dê gà, vì chúng sắp có thêm những cái chuồng to bự sau sáp nhập.
___________________
Tham khảo:
(3) https://www.baogiaothong.vn/lang-phi-tru-so-bo-hoang-sau-sap-nhap-19223090421220253.htm
(6) https://vnexpress.net/hang-tram-tru-so-huyen-xa-bo-hoang-sau-sap-nhap-4673523.html