IJAVN Staff
(VNTB) – Các đối tác hàng đầu như Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu có thể và cần làm nhiều hơn nữa để ngăn cản sự đàn áp quyết liệt của Việt Nam đối với những người bất đồng chính kiến.
Judith Bergman
“Chúng tôi như cá trên thớt, luôn sẵn sàng bị bắt giữ, ”nhà báo, nhà bất đồng chính kiến Phạm Chí Dũng của Việt Nam nói trong năm 2015. “Cho đến năm 2012, nếu bị bắt, anh sẽ phải ngồi tù từ 10 đến 15 năm. Bây giờ, nhờ áp lực quốc tế về nhân quyền, thì chỉ nhận án hai đến ba năm ”.
Vào ngày 5 tháng Giêng, Việt Nam kết án Dũng 15 năm tù về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước”. Hai đồng sự của Dũng nhận án 11 năm. Rõ ràng là “áp lực quốc tế về nhân quyền” đã tan biến.
Những gì còn lại là một chế độ, theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, “tiếp tục vi phạm một cách có hệ thống các quyền dân sự và chính trị cơ bản vào năm 2020. Chính phủ, dưới sự cai trị độc đảng của Đảng Cộng sản Việt Nam, thắt chặt các hạn chế về tự do ngôn luận, lập hội, hội họp ôn hòa, đi lại và tôn giáo… Những người chỉ trích chính phủ hoặc đảng sẽ bị công an đe dọa, sách nhiễu, hạn chế đi lại, hành hung, bắt giữ và giam giữ tùy tiện, cũng như bỏ tù. ”
Dũng dự đoán một cách kỳ lạ về bản án của chính mình. Vào tháng 11 năm 2019 video, ông yêu cầu Liên minh châu Âu hoãn việc phê chuẩn các hiệp định bảo hộ thương mại tự do và đầu tư mà họ đã ký với Việt Nam, cho đến khi tình hình nhân quyền ở Việt Nam vốn đã xấu đi đáng kể vào thời điểm đó, được cải thiện. “Nhà cầm quyền có thể sẽ bỏ tù nhiều người bất đồng chính kiến hơn sau khi EU phê chuẩn EVFTA và IPA [các hiệp định],” Dũng nói. “Những nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng phản đối EVFTA do thành tích nhân quyền kém của Việt Nam và những người đứng lên chống Trung Quốc sẽ nhận án tù nặng nề.” Ngay sau khi thực hiện video, Dũng đã bị bắt.
Liên minh châu Âu phê chuẩn các thỏa thuận vào tháng 2 năm 2020, không đếm xỉa gì Dũng và lời kêu gọi của 28 tổ chức phi chính phủ về nhân quyền trong việc hoãn phê chuẩn cho đến khi Việt Nam đồng ý đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể về bảo vệ nhân quyền. EU cũng bỏ qua việc thẩm định của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền về việc phê duyệt các thỏa thuận sẽ “gửi một thông điệp khủng khiếp rằng Liên minh châu Âu trước đây cam kết sử dụng thương mại như một công cụ để thúc đẩy nhân quyền trên toàn cầu là không đáng tin cậy”.
Sự tín nhiệm của EU đã không bị đánh gục bởi phản ứng của họ đối với bản án của các nhà báo. Thay vì lên án Việt Nam, EU rụt rè gọi các bản án nặng là “sự phát triển tiêu cực” vvà bày tỏ“mối quan ngại” của họ về mức độ nghiêm trọng của các bản án.
EU cũng nhấn mạnh rằng họ không có kế hoạch gây áp lực có ý nghĩa đối với Việt Nam, chẳng hạn như đình chỉ các ưu đãi thương mại hoặc sử dụ luật như luật Magnitsky đã được thông qua gần đây nhằm trừng phạt vi phạm nhân quyền toàn cầu, cho phép EU nhắm mục tiêu đến các cá nhân, tổ chức và cơ quan chịu trách nhiệm về vi phạm nhân quyền trên toàn thế giới.
“Chúng tôi đã đối thoại chính thức với Việt Nam và chúng tôi sẽ cố gắng tìm ra giải pháp cho vấn đề này trong khuôn khổ cuộc đối thoại đó. Đây là phương án ưu tiên của chúng tôi. Các biện pháp trừng phạt chỉ là một công cụ, chúng không phải là mục tiêu của chính họ, ”phát ngôn viên Ủy ban châu Âu Peter Stano nói trong một thông cáo báo chí vào ngày 6 tháng Giêng.
“Nếu có sự vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và có hệ thống thì trong trường hợp của Việt Nam cũng như các nước khác, chúng tôi có thể tạm dừng các ưu đãi thương mại, nhưng đây là cơ chế cuối cùng ”. thêm Miriam Garcia Ferrer, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu về thương mại và nông nghiệp nói thêm.
Stano có lẽ đang đề cập đến cuộc đối thoại nhân quyền của EU với Việt Nam, một cuộc đối thoại đã diễn ra trong nhiều năm, nhưng dường như không đạt được gì hơn ngoài việc cung cấp cho các hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam một giá trị hợp pháp. “Tám cuộc đối thoại nhân quyền giữa EU và Việt Nam trong những năm gần đây [đã] không có kết quả,” Dũng nói vào tháng 11 năm 2019. “Tôi ước tính khoảng 95% các khuyến nghị của EU về nhân quyền bị phớt lờ hoặc đưa ra những lời hứa cuội.”
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố một tương tự tuyên bố, trong đó tuyên bố rằng họ “quan tâm sâu sắc” đến việc Việt Nam kết án và tuyên án ba nhà báo và kêu gọi nhà chức trách Việt Nam “trả tự do cho tất cả những người bị giam giữ vô cớ và cho phép tất cả các cá nhân ở Việt Nam bày tỏ quan điểm của mình một cách tự do, không sợ bị trả thù ”. Mỹ cảnh giác với Việt Nam, một đối tác quan trọng trong việc chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực. Tuy nhiên, mặt khác, Hoa Kỳ chỉ dán nhãn Việt Nam trở thành quốc gia “thao túng tiền tệ” sau khi điều tra các thông lệ tiền tệ của Việt Nam. Một cuộc điều tra về các hoạt động nhân quyền Việt Nam dường như cần có kết quả là hành động quan trọng, thay vì lời nói đơn thuần.
“Liên minh Châu Âu vẫn cam kết tôn trọng, bảo vệ và thực hiện các quyền con người cho tất cả mọi người, ” nói Đại diện cấp cao của EU Josep Borrell trong một tuyên bố được công bố vào Ngày Nhân quyền vào ngày 10 tháng 12. “Giá trị sáng lập này sẽ tiếp tục hướng dẫn mọi hành động của chúng tôi. Không ai bị bỏ lại phía sau, không có quyền con người nào bị bỏ qua ”.
Ít nhất 238 tù nhân lương tâm báo cáo vẫn bị chính quyền Việt Nam giam giữ ở điều kiện khắc nghiệt, bị tra tấn và bị đối xử tệ hại, và thường xuyên bị từ chối chăm sóc y tế, không có nước sạch và không khí trong lành. Họ không cần khai báo. Họ cần hành động.
*Judith Bergman là một nhà văn, luật sư và nhà phân tích chính trị. Twitter @judithbergman
Nguồn: The Diplomat