Diễm Thi
(VNTB) – Ngày 25 tháng năm 2020, bà Saskia Bricmont, Dân biểu EU thuộc Đảng Xanh đã đứng tên cùng 63 vị Dân biểu EU khác đã viết thư kêu gọi EU phải có các biện pháp cụ thể nhằm buộc Việt Nam phải tôn trọng nhân quyền.
Trong thư bà Saskia Bricmont nêu rõ nhữngvi phạm nhân quyền điển hình của chính quyền Việt Nam trong thời gian qua.
Bà chỉ trích Ủy ban châu Âu không phân tích các tác động tiềm tàng đối với quyền tự do công đoàn, tự do báo chí, tôn trọng tín ngưỡng và tôn giáo (trong khi Nghị viện châu Âu đã thông qua một nghị quyết mạnh mẽ về vấn đề tù nhân chính trị và lương tâm!).
Bà nhắc lại việc ông Phạm Chí Dũng, chủ tịch Hội Nhà Báo Độc Lập Việt Nam bị bắt giữ vì đã liên hệ với EU trong giai đoạn đàm phán cuối cùng và những câu trả lời không thoả đáng của Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc về vụ việc này. Bên cạnh đó là việc các nhà hoạt động nhân quyền hay tù nhân chính trị không được phép gặp luật sư hay gia đình trong thời gian bị giam giữ, mối lo ngại về việc bức cũng, nhục hình, tra tấn, nhân tội trên truyền hình trong thời gian bị giam giữ.
Việc nhà cầm quyền Việt Nam đàn áp tự do tôn giáo, cưỡng chiếm đất đai và đặc biệt là vụ thảm sát Đồng Tâm cũng như vụ xử án chóng vánh, việc Facebook tuân thủ yêu cầu kiểm duyệt của Việt Nam … đều được liệt kê như những bước làm nghiêm trọng thêm tình hình nhân quyền vốn đã tồi tệ tại Việt Nam.
Trong thư nêu rõ, “bây giờ là lúc để khắc phục những sai lầm trong quá khứ” với lo ngại rầng “tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn trước thềm Đại hội Đảng Cộng sản toàn quốc lần thứ 13 vào tháng 1 năm 2021″.
Vì vậy EU cần phải sử dụng tất cả các công cụ hiện có nên “để kích hoạt những thay đổi có ý nghĩa và tích cực về nhân quyền ở Việt Nam”. Theo đó những kiến nghị được đưa ra cho EU như sau:
– Tăng cường đối thoại với các nhà chức trách Việt Nam ở cấp cao nhất để thúc giục họ thực hiện các bước cụ thể nhằm giải quyết tình trạng nhân quyền đang ngày càng xấu đi trong nước, bao gồm trả tự do ngay lập tức cho tất cả những ai bị bỏ tù chỉ vì thực hiện quyền tự do ngôn luận ôn hoà; và cam kết tiến hành cải cách cụ thể bộ luật hình sự và các đạo luật đàn áp khác, tuân thủ các cam kết song phương và quốc tế, đồng thời nêu rõ hậu quả nếu không thực hiện được;
– Khẩn trương thiết lập cơ chế giám sát độc lập về nhân quyền và một cơ chế khiếu nại độc lập, cung cấp cho người dân bị ảnh hưởng và các bên liên quan ở trong nước các biện pháp hữu hiệu để khắc phục và một công cụ để giải quyết các tác động tiêu cực tiềm ẩn đối với nhân quyền, đặc biệt là thông qua việc áp dụng cơ chế giải quyết tranh chấp cấp tnhà nước theo chương Thương mại và Phát triển bền vững;
– Thúc đẩy việc thành lập các Nhóm cố vấn trong nước và cảnh báo các cơ quan chức năng Việt Nam về bất kỳ sự can thiệp quá mức nào vào thành phần và hoạt động của các nhóm cố vấn cũng như mọi sự đe dọa hoặc trả đũa có thể xảy ra đối với các thành viên đã chọn;
– Báo cáo với Nghị viện về cam kết của Việt Nam trong việc đạt được tiến bộ trong một loạt các vấn đề nhân quyền;
– Nhắc nhở các đối tác Việt Nam của bạn về mối liên hệ ràng buộc pháp lý giữa PCA và EVFTA, và khả năng kích hoạt điều khoản nhân quyền để đình chỉ một phần hoặc toàn bộ các giao dịch trong trường hợp các cơ quan chức năng của Việt Nam tiếp tục thiếu tiến bộ.
Kính gửi:
Ông Valdis Dombrovskis – Ủy viên-Chỉ định Thương mại
Ông Josep Borrell Fontelles – Đại diện Cấp cao về Đối ngoại và Chính sách An ninh / Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu
Đồng kính gửi:
Ông David Sassoli – Chủ tịch Nghị viện Châu Âu,
Bà Madeleine Tuininga – Thương mại đa biên và Chính sách phát triển bền vững, Thỏa thuận xanh, Khoáng sản xung đột, Thương mại DG
Ông Gunnar Wiegand – Giám đốc điều hành khu vực Châu Á, EEAS
Bà Paola Pampaloni – Giám đốc, Phó Giám đốc điều hành khu vực Châu Á, EEAS
Ông David Daly – Trưởng bộ phận Đông Nam Á, EEAS
Ông Denis Redonnet – Giám đốc Thực thi Thương mại
Ông Giorgio Aliberti – Trưởng Phái đoàn EU tại Việt Nam
Ông Michael Clauss – Trưởng Cơ quan đại diện thường trực của Đức tại EU
Về việc: Nhân quyền ở Việt Nam
Brussels, ngày 25 tháng 9 năm 2020
Kính gửi Đại diện Cấp cao về Chính sách Đối ngoại và An ninh,
Kính gửi Ủy viên-Chỉ định,
Vào ngày 12 tháng 2 năm 2020, Nghị viện Châu Âu đã thông qua với Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư. Vào ngày 30 tháng 3 năm 2020, Hội đồng đã bật đèn xanh cuối cùng cho cả hai thỏa thuận. Ngày 8/6, Quốc hội Việt Nam đã phê chuẩn các văn bản, mở đường cho các hiệp định có hiệu lực vào ngày 1/8.
Dù có thoả thuận, các Thành viên của Nghị viện Châu Âu đã nêu rõ những cảnh báo liên quan đến tình hình Nhân quyền (1). Thật vậy, chúng tôi “nhắc lại yêu cầu của ngày 15 tháng 11 năm 2018 (2), đặc biệt là đối với cải cách luật hình sự, án tử hình, tù nhân chính trị và các quyền tự do cơ bản. [Chúng tôi]; thúc giục các Bên tuân thủ đầy đủ các thỏa thuận để cải thiện tình hình nhân quyền cấp bách ở Việt Nam, và nhấn mạnh tầm quan trọng của một cuộc đối thoại nhân quyền giữa EU và Việt Nam.”
Chúng tôi hy vọng rằng “việc hiệp định có hiệu lực [sẽ] tạo điều kiện cho sự hợp tác lớn và hiệu quả giữa hai bên nhằm thực hiện hiệu quả các quy định về phát triển bền vững, có thể mang lại sự cải thiện về chính trị và tình hình nhân quyền của Việt Nam ”.
Tuy nhiên, dù có cải cách Bộ luật Lao động và tiến tới việc phê chuẩn các Công ước của ILO, từ đó đến nay ngày càng có nhiều tin tức đáng báo động.(3).
Các vụ bắt giữ các blogger, nhà báo và những người chỉ trích chính phủ được cho là tiếp tục và thậm chí còn tăng lên trong năm 2020. Vụ bắt giữ ông Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Nhà báo Độc lập, với việc ông tiếp cận Nghị viện Châu Âu, Chủ tịch Nghị viện Châu Âu đã có gởi thư cho Thủ tướng Chính phủ Việt Nam. Phản hồi nhận được thật đáng thất vọng, không giải quyết được bản chất của vụ việc và so sánh những hạn chế đối với quyền tự do ngôn luận ở EU với những hạn chế tư do ngôn luận tại Việt Nam.
Ông Dũng chỉ là một trong số nhiều người phản biện thường xuyên bị quấy rối, bắt giữ, buộc tội và truy tố theo Điều 109, Điều 117 hoặc Điều 331 khét tiếng của Bộ luật Hình sự đã bị Nghị viện Châu Âu cũng như một số quốc gia thành viên EU liên tục tố cáo trong đợt giám sát mới nhất đối với Việt Nam tại Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Các nhà hoạt động bị cáo buộc có hành vi lật đổ, tuyên truyền chống phá nhà nước, “lợi dụng các quyền dân chủ, tự do xâm phạm lợi ích của nhà nước” và «”hoạt động nhằm lật đổ chính quyền của nhân dân”.
Những người muốn có được tự do tôn giáo và tín ngưỡng độc lập vẫn bị nhà cầm quyền và công an đàn áp vì cho rằng họ đang phá hoại sự đoàn kết dân tộc.
Việc cưỡng chiếm đất liên tục thường là nguyên nhân sâu xa của bạo lực. Việc cưỡng chiếm đât đai đã gây ra sự kiện bi thảm ở Đồng Tâm vào tháng 1 năm ngoái. Công an đã tấn công bằng vũ lực quá mức vào nơi dân làng đang khiếu nại về việc tịch thu đất bất hợp pháp. Một số bị cáo khai rằng họ đã bị buộc phải thú nhận vì bị tra tấn. Hai người đã bị kết án tử hình, và hàng chục người khác bị kết án.
Một khi bị tạm giữ, những người dân bị buộc tội chính trị hoặc các vấn đề nhạy cảm như vụ đụng độ Đồng Tâm không có hoặc không có liên hệ đúng nghĩa với luật sư và gia đình họ. Họ thường phải chịu bạo lực, tra tấn hoặc đối xử tệ bạc và các phiên tòa xét xử chóng vánh không đáp ứng các tiêu chuẩn cơ bản về tính khách quan, công bằng và độc lập của tòa án. Chuyện cưỡng bức trước ống kính TV cũng thường xuyên xảy ra.
Nhiều blogger nhân quyền, nhà hoạt động, nhà vận động chính trị chống cộng và đôi khi là thân nhân của những người này đã phải trốn ra nước ngoài và vẫn đang bị theo dõi, sách nhiễu, đe dọa hoặc cấm đi lại.
Chúng ta cũng không thể bỏ qua áp lực của các mạng xã hội như Facebook hạn chế quyền truy cập vào nội dung mà Chính phủ Việt Nam cho là bất hợp pháp và sự tuân thủ của Facebook.(4)
Những hoạt động như thế này hay thế khác ở Việt Nam là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về tầm quan trọng của việc tiến hành các đánh giá tác động nhân quyền, việc thiếu các đánh giá này được thanh tra EU coi là một trường hợp vi phạm pháp luật (5). Một phân tích như vậy có thể đã thúc đẩy các nhà đàm phán EU yêu cầu các cải cách cụ thể có lợi cho tất cả người dân Việt Nam trước khi kết thúc cuộc đàm phán. Bây giờ là lúc để khắc phục những sai lầm trong quá khứ.
Trong bối cảnh đáng lo ngại này và vì chúng tôi lo ngại tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn trước thềm Đại hội Đảng Cộng sản toàn quốc lần thứ 13 vào tháng 1 năm 2021, tất cả các công cụ hiện có nên được sử dụng để kích hoạt những thay đổi có ý nghĩa và tích cực về nhân quyền ở Việt Nam. Đặc biệt, phù hợp với giải pháp kèm theo nói trên, chúng tôi mong quý vị:
– Tăng cường đối thoại với các nhà chức trách Việt Nam ở cấp cao nhất để thúc giục họ thực hiện các bước cụ thể nhằm giải quyết tình trạng nhân quyền đang ngày càng xấu đi trong nước, bao gồm bằng cách khẩn cấp thả tất cả những người bị bỏ tù chỉ vì thực hiện quyền tự do ngôn luận ôn hoà và cam kết tiến hành cải cách cụ thể bộ luật hình sự và các đạo luật đàn áp khác, tuân thủ các cam kết song phương và quốc tế, đồng thời nêu rõ hậu quả nếu không thực hiện được;
– Khẩn trương theo đuổi việc thiết lập một cơ chế giám sát độc lập về nhân quyền và một cơ chế khiếu nại độc lập, cung cấp cho người dân bị ảnh hưởng và các bên liên quan ở trong nước các biện pháp hữu hiệu để khắc phục và một công cụ để giải quyết các tác động tiêu cực tiềm ẩn đối với nhân quyền, đặc biệt là thông qua việc áp dụng cơ chế giải quyết tranh chấp cấp tnhà nước theo chương Thương mại và Phát triển bền vững;
– Thúc đẩy việc thành lập các Nhóm cố vấn trong nước và cảnh báo các cơ quan chức năng Việt Nam về bất kỳ sự can thiệp quá mức nào vào thành phần và hoạt động của các nhóm cố vấn cũng như mọi sự đe dọa hoặc trả đũa có thể xảy ra đối với các thành viên đã chọn;
– Báo cáo với Nghị viện về cam kết của Việt Nam trong việc đạt được tiến bộ trong một loạt các vấn đề nhân quyền;
– Nhắc nhở các đối tác Việt Nam của bạn về mối liên hệ ràng buộc pháp lý giữa PCA và EVFTA, và khả năng kích hoạt điều khoản nhân quyền để đình chỉ một phần hoặc toàn bộ các giao dịch trong trường hợp các cơ quan chức năng của Việt Nam tiếp tục thiếu tiến bộ.
Mong nhận được phản hồi từ quý vị,
__________________
