Đoàn H. Quốc
(VNTB) – Woke bên Mỹ tương đương Giác Ngộ XHCN ở Việt Nam.
Trong tiếng Anh có tĩnh từ Woke (danh từ Wokeness) rất khó định nghĩa cho người dù sống ở bên Mỹ, nên càng khó dịch để người Việt trong nước dễ dàng theo dõi sách báo tiếng Anh. Dịch chữ không được thì dịch ý nên người viết mượn hai hoàn cảnh xã hội để giải thích Woke (bên Mỹ) tương đương Giác Ngộ XHCN (ở Việt Nam). Cả hai chữ dùng đều khiến hai phe tả và hữu mắng chửi lẫn nhau (chử “mắng chửi” dùng nơi đây nặng nề hơn “tranh luận” rất nhiều vì bao gồm cả lý lẻ lẫn cảm xúc.)
Riêng ở Mỹ chữ woke sẽ định đoạt kết quả cuộc bầu cử Tổng Thống và Quốc Hội năm 2024 với đảng Cộng Hoà lên án Woke phá hoại nước Mỹ còn đảng Dân Chủ xem Woke như lời hiệu triệu cho bình đẳng màu da, giới tính (LGBTQIA+), chống phân biệt giàu nghèo, chống biến đổi khí hậu, chống cảnh sát (defund the police), chống lung tung mà lại cổ vỏ phá thai, chuyển giới và di dân bất hợp pháp.
Woke mang vào bàn ăn khiến cha con, chồng vợ, anh chị em, bạn bè…không gặp mặt nhau, cũng giống như các gia đình ở miền Nam từng chia ra thành hai phe quốc cọng.
Trường Việt dạy Đạo Đức XHCN thì trường Mỹ bị lên án Woke vì nhồi sọ sinh viên học sinh để cổ vỏ cho đồng tính và chuyển giới, cùng kích động hận thù màu da (CRT hay Critical Race Theory) và “tính sổ” (BLM hay Black Lives Matter.)
Trường Việt tuyển sinh theo Lý Lịch Gia Đình còn trường Mỹ ưu đãi nhà nghèo, da đen và Mễ mà kỳ thị sinh viên Mỹ và Á Đông (affirmative action).
Ở Việt Nam có Hội Trí Thức Yêu Nước thì bên Mỹ có thành phần Thượng Lưu Trí Thức (Elites) được nuôi ăn học đầy bằng cấp mà ngu ngốc bị quyến rũ bởi lập trường XHCN nên xa rời quần chúng và nền tảng đạo đức luân lý của quốc gia, cho nên dịch tục tĩu là trí thức cục phân (mới diễn tả sự khinh bỉ của cánh hữu đối với thành phần Elites.)
Nhà văn, nhà giáo, nhà khoa học mà không bồi bút như trường hợp bà J.K. Rowling (tác giả sách Harry Potter) sẽ bị thanh trừng (cancel) chỉ vì không theo lề đảng (politically correct – đảng nơi đây là thành phần cấp tiến.)
Ở Việt Nam có Tư Bản Yêu Nước (trái với Tư Bản Mại Sản) thì bên Mỹ có Woke Corporation (Disney, Blackrock, hội bóng rổ NBA) vốn bị cánh tả hù dọa hay chạy hùa theo lập trường cấp tiến mà không đầu tư vào biến đổi khí hậu, đàn áp chủng tộc – cho dù các công ty này vẫn hăng hái làm ăn với Tàu vốn dẫn đầu ô nhiễm và diệt chủng người Duy Môn Nhĩ.)
Đối với cánh hữu thì Woke là cơn bệnh ung thư gặm nhấm xã hội Hoa Kỳ nên phải bị loại bỏ từ trong trường học ra ngoài xã hội, trên báo chí, trong hãng xưởng và Hành Pháp, Lập Pháp và Tư Pháp. Ngay đến Trí Tuệ Nhân Tạo như ChatGPT cũng bị nhồi sọ thành woke. Cho nên người Mỹ anti-woke cũng giống như người Việt chống cộng.
(*) Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả