Qua 6 tháng đầu năm 2016, một tờ báo chuyên về kinh tế của nhà nước là Thời báo Kinh tế Sài Gòn đã phải đặt câu hỏi “VAMC đang làm gì?”.
Ảnh: songmoi.vn
Câu trả lời được tờ báo này tung ra: Từ đầu năm 2016 đến nay, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) gần như không mua nợ xấu, mặc dù theo kế hoạch được Ngân hàng Nhà nước phê duyệt, trong năm 2016, VAMC sẽ mua khoảng 45,000 tỉ đồng nợ xấu bằng trái phiếu đặc biệt.
Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng thành viên VAMC là ông Nguyễn Quốc Hùng cũng thừa nhận: “Tính từ đầu năm đến 20-6-2016, chúng tôi chỉ mua khoảng 4,000 tỉ đồng nợ xấu trên sổ sách từ một vài tổ chức tín dụng…”.
Sự thể đã rõ ràng: sau khi phải “ôm” gần 250,000 tỷ đồng nợ xấu từ các ngân hàng thương mại, VAMC vẫn gần như bế tắc trong việc tìm kênh tiêu thụ (bán lại) nợ xấu.
Cũng cho tới nay, toàn bộ 500 hồ sơ chào bán nợ xấu mà VAMC gửi cho các tổ chức tài chính nước ngoài từ năm 2014 vẫn vô vọng hồi âm chính thức. Chuyến thăm Việt Nam vào tháng 6/2016 mà chẳng hề hứa hẹn gì về “sẽ mua nợ xấu” của gáim đốc Ngân hàng phát triển Á châu (ADB) là một minh chứng về tâm thế hầu như thờ ơ và cả cảnh giác của giới kinh doanh quốc tế.
Nếu cả VAMC mà còn không thuyết mị nổi những doanh nghiệp cá mập trong nước “ôm” lại nợ xấu, sẽ chẳng một tập đoàn nước ngoài nào dại dột rước lấy “của nợ Việt Nam”.
Nếu trong vài năm trước, bế tắc của VAMC còn được giữ kín thì sau khi “triều đại Nguyễn Tấn Dũng”, chấm dứt cùng Thống đốc Nguyễn Văn Bình được điều chuyển về Ban Kinh tế trung ương để “định hướng kinh tế”, những sự thật về “xử lý nợ xấu” của VAMC dần lộ diện.
Ngay trước khi khai mạc kỳ họp thứ 11 vào tháng 3/2016, Ủy ban giám sát và tài chính quốc gia đã đột ngột tung ra một phát hiện: trong năm 2015, nợ xấu là 119,660 tỷ đồng, giá trị tuyệt đối khoảng 120,000 tỷ đồng; tuy nhiên, con số này chưa tính đến 243,000 tỷ đồng nợ xấu đang “mắc kẹt” tại VAMC, gấp đôi số nợ xấu trên sổ sách được thống kê.
Tâm thế gà mắc tóc của VAMC còn được biểu hiện qua những tuyên bố tự mâu thuẫn của lãnh đạo doanh nghiệp này. Mới đây, cũng là ông Nguyễn Quốc Hùng, đã bật lên báo chí một ý tưởng chưa hề có tiền lệ: “Trong năm 2016 VAMC sẽ lần đầu tiên mua nợ xấu bằng tiền mặt”.
Dù mang tính trấn an, nhưng phát ngôn của ông Nguyễn Quốc Hùng lại vô tình thú nhận một sự thật được che giấu lâu ngày. Hiểu một cách đơn giản nhất, chưa bao giờ VAMC mua nợ xấu bằng tiền mặt!
Mặt trái lập tức hiện hình: vậy trong suốt ba năm hoạt động kể từ ngày thành lập cho đến nay, VAMC đã “xử lý” nợ xấu bằng gì?
Giờ đây, người ta đã rõ là có thể đã chẳng có “tiền tươi thóc thật” nào được tung ra để mua nợ xấu của các ngân hàng thương mại vào những năm trước. Thay vì tiền mặt, rất có thể VAMC đã phát hành “trái phiếu đặc biệt”- một thứ giấy tờ rất gần với khái niệm vô giá trị trong tình hình thâm thủng ngân sách hiện nay – để ép các ngân hàng thương mại phải miễn cưỡng nhét vào ngăn kéo.
Rất nhiều khả năng là cho tới giờ phút này, VAMC đã bó tay trước núi nợ xấu khổng lồ chỉ chực chờ sụp đổ.
Lê Dung / SBTN