Insikt Group, một đơn vị nghiên cứu của công ty an ninh mạng Recorded Future có trụ sở ở Hoa Kỳ, hôm 8 tháng 12 công bố một báo cáo về hoạt động gián điệp mạng của Trung Quốc, nhắm vào các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á đặc biệt là có cả Việt Nam nhằm “xem ai chống đối hay ủng hộ Bắc Kinh”. 

Ba cơ quan Đảng/Chính phủ được nêu tên trong báo cáo bị TAG-16 – nhóm hacker bị nghi là được hậu thuẫn bởi chính phủ Trung Quốc do thám mạng gồm: Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường thuộc Bộ Tài nguyên môi trường, Quốc hội và Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Điểm đáng chú ý được báo cáo này nêu ra là hoạt động gián điệp mạng chủ yếu nhắm vào những nước đang có tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, hoặc những nước có những dự án quan trọng thuộc Sáng kiến Vành đai-Con đường như Campuchia hoặc Lào. 

Mục đích được cho là để thu thập thông tin tình báo ở nhiều lĩnh vực khác nhau như an ninh, kinh tế, chính trị nhằm giúp chính phủ Trung Quốc tạo ảnh hưởng sâu rộng hơn ở khu vực. 

Trả lời phỏng vấn của Đài Á châu Tự do, giáo sư Carlyle Thayer, từ trường đại học New South Wales thuộc Học viên Quốc phòng Úc, cho biết nhận đình về vấn đề này:

“Điều mà Trung Quốc muốn, thông qua hoạt động [gián điệp mạng] của họ ở những quốc gia này, bao gồm cả Văn phòng Trung ương của Đảng Cộng Sản Việt Nam, đó là thu thập thông tin tình báo về những cuộc thảo luận nội bộ, xem xem ai ủng hộ Trung Quốc, ai chống lại Trung Quốc, những lằn ranh đỏ là gì, những vị thế mặc cả ra sao, thông tin về thương mại lẫn chính trị. Và sử dụng những thông tin đó để đối phó với những quốc gia này.”

Về riêng trường hợp của Việt Nam – nước đứng thứ ba trong khu vực với hơn 100 mục tiêu bị nhắm đến bởi nhóm hacker Trung Quốc, Giáo sư Thayer bình luận:

“Chúng ta biết rằng từ trước khi Internet xuất hiện, thì đã có những cán bộ Việt Nam bị buộc tội làm gián điệp cho Trung Quốc. Trung Quốc vẫn luôn sử dụng hình thức gián điệp này để phá hoại sự nghiệp chính trị của những chính trị gia ở Việt Nam mà họ cho là thù địch, ví dụ như những chính trị gia có thiên hướng dân tộc chủ nghĩa với những thái độ không được lòng Trung Quốc, ngoài ra thì những thông tin thu thập được cũng sẽ được sử dụng trong các cuộc đàm phán song phương. 

Văn phòng trung ương Đảng là một mỏ vàng, đó là nơi mà tất cả những quyết sách tối quan trọng về mọi vấn đề được lưu trữ. Nếu Việt Nam không bảo vệ những thông tin này thì Trung Quốc chắc chắn sẽ lấy được.”

Vào năm 2015, một cựu phóng viên báo Thế giới và Việt Nam thuộc Bộ Ngoại giao đã bị kết án sáu năm tù về tội làm gián điệp cho Trung Quốc. Hồi năm 2018, một cựu cán bộ ngành công an của Việt Nam là Nguyễn Hoàng Dương cũng bị tuyên án bảy năm tù về tội làm gián điệp cho Trung Quốc.

Trong cuộc họp báo hôm 9 tháng 12, trả lời câu hỏi của tờ báo Bloomberg về cáo buộc thực hiện gián điệp mạng nhắm đến các quốc gia Đông Nam Á, ông Uông Văn Bân, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng nước này phản đối và kiểm soát mọi hình thức tấn công mạng theo quy định của pháp luật. 

Ông Uông cũng khẳng định cáo buộc trên là hành vi “phát tán thông tin giả” nhằm “đánh lừa cộng đồng quốc tế” và chia rẽ các quốc gia với nhau. 

Cùng ngày, trả lời câu hỏi của phóng viên hãng tin AP về thông tin vừa được công bố, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng, tuyên bố phản đối các hành vi tấn công mạng dưới mọi hình thức, và sẵn sàng hợp tác với cộng đồng quốc tế trong vấn đề này, nhưng không nhắc gì đến Bắc Kinh.