Tù nhân chính trị Nguyễn Đoàn Quang Viên, người đang thụ án tù 14 năm tại Trại giam Gia Trung (tỉnh Gia Lai), kêu cứu vì nhiễm bệnh nặng có thể dẫn đến tử vong.
Ông Viên, 41 tuổi, bị bắt giam vào giữa tháng 10/2021 với cáo buộc “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo Điều 109 của Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015 vì có tham gia tổ chức “Chính phủ Quốc gia Việt Nam Lâm thời.” Giữa tháng 1/2023, ông bị Tòa án tỉnh Lâm Đồng kết án 14 năm tù giam và năm năm quản chế.
Vợ ông, bà Nguyễn Thị Đào, cho biết chồng mình đã nhiễm bệnh lao phổi một năm trước khi bị bắt. Tuy nhiên, bệnh trầm trọng hơn trong thời gian gần đây. Bà nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) trong ngày 27/7:
“Lúc anh ở nhà anh đó bị lao phổi, ho và ói ra máu. Có đang điều trị ở bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, lúc đó tình hình sức khỏe cũng lạc quan lắm giống như mới chớm thôi.
Nhưng mà khi anh đi lên trên đó bị trong phòng lạnh với lại cái phổi của anh nó yếu mà không biết có cái gì xảy ra không nhưng thấy anh bây giờ nói chuyện rất là yếu.”
Ông Viên, người làm bảo vệ và xe ôm công nghệ trước khi bị bắt, và vợ có hai con nhỏ dưới năm tuổi. Do kinh tế khó khăn nên vợ ông không có điều kiện lên trại giam thăm ông. Do vậy, hai vợ chồng chỉ có thể liên lạc bằng thư và 10 phút điện thoại mỗi tháng. Bà Đào cũng nói thi thoảng mới có tiền để gửi thức ăn cho ông theo đường bưu điện.
Bà Đào nói gần đây ông gọi điện cho bà và cho biết sức khoẻ rất yếu vì không được chữa trị bệnh lao phổi.
“Anh chỉ nói là bây giờ tình hình sức khỏe của anh yếu lắm và không có nói thêm bệnh gì hết.
Anh nói là anh làm cái đơn kiến nghị lên là để anh được tại ngoại để chữa bệnh sau khi hết thì anh sẽ quay lại nhưng mà chưa có được sự đồng ý.”
“Anh viết thư về anh nói có lẽ lá thư cuối cùng anh mệt mỏi lắm rồi sức khỏe của anh yếu có thể anh không có sức khỏe đi chịu đựng cho tới ngày anh về,” bà thuật lại về lá thư ông gửi cho vợ đề ngày 07/7.
Hiện ông đang bị giam riêng một phòng. Nhiều bạn tù có bệnh nặng bị giam gần đó đã viết đơn xin hoãn thi hành án tù để chữa trị bệnh nhưng không được trại giam đồng ý, bà bổ sung.
Để hỏi về tình trạng sức khoẻ của ông Viên, phóng viên có gọi điện nhiều lần cho Trại giam Gia Trung nhưng không có ai nghe máy.
Bà Đào làm nghề may và bán vé số để nuôi hai con nhỏ. Hiện ba mẹ con đang ở nhờ ở nhà một người quen ở thành phố Hồ Chí Minh.
Bà không biết gì về hoạt động của chồng và chỉ nghe nói đến “Chính phủ Quốc gia Việt Nam Lâm thời” khi ông bị bắt. Không có ai từ tổ chức này liên lạc với gia đình sau khi ông bị bắt và gia đình không nhận được thăm hỏi hay trợ giúp từ bất cứ cá nhân hay tổ chức nào, bà chia sẻ.
Bà mong muốn cộng đồng trong nước và quốc tế lên tiếng cho chồng mình để ông có thể tại ngoại chữa bệnh.
Theo Điều 67 của Bộ luật Hình sự năm 2015 và Nghị quyết số 01/2007/NĐ-HĐTP ngày 02/10/2007 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự, người bị xử phạt tù bị bệnh nặng có thể được hoãn chấp hành hình phạt tù cho đến khi sức khỏe được hồi phục.
Người bị xử phạt tù có nơi làm việc ổn định hoặc có nơi thường trú cụ thể, rõ ràng, đồng thời sau khi bị xử phạt tù không có hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không có căn cứ cho rằng họ bỏ trốn và thuộc trường hợp bị bệnh nặng, tức là bị bệnh đến mức không thể đi chấp hành án phạt tù được và nếu bắt đi chấp hành hình phạt tù sẽ nguy hiểm đến tính mạng, thì được hoãn chấp hành hình phạt tù.
Người bị xử phạt tù bị bệnh nặng được hoãn chấp hành hình phạt tù một hoặc nhiều lần cho đến khi sức khỏe hồi phục.
Ông Viên là một trong hàng chục người bị bắt và kết án vì liên quan đến “Chính phủ Quốc gia Việt Nam Lâm thời” có trụ sở ở Hoa Kỳ trong nhiều năm gần đây.
Theo cáo trạng, ông có các hành vi tuyên truyền, lôi kéo người tham gia tổ chức này. Ông bị cho là đã in ấn hàng ngàn trang tài liệu tuyên truyền, dán tại các nơi công cộng và đã móc nối được nhiều đối tượng cùng tham gia.
Việt Nam coi “Chính phủ Quốc gia Việt Nam Lâm thời” là khủng bố. RFA nhiều lần liên lạc đề nghị tổ chức này bình luận về cáo buộc khủng bố mà Hà Nội gán cho cũng như những trường hợp ở Việt Nam bị kết tội tham gia tổ chức này.
Tổ chức này có phản hồi vài lần, trong đó bác bỏ những cáo buộc “hoạt động khủng bố” hay vận động người trong nước tham gia vào các hoạt động khủng bố, chống chế độ.