Kim Jong Un tới dự Hội nghị các sĩ quan huấn luyện quân đội Bắc Triều Tiên. Ảnh do KCNA phát hành ngày 1/5/2015.Chế độ Bình Nhưỡng vừa gián tiếp khẳng định việc thanh trừng Bộ trưởng Quốc phòng hồi tháng 04/2015 khi cho công bố tên người thay thế, tướng Pak Yong-sik. Theo chính phủ Hàn Quốc, các vụ thanh trừng đang gia tăng tại Bắc Triều Tiên. Kể từ khi lên cầm quyền năm 2011, lãnh đạo Kim Jong-un có lẽ đã tiến hành khoảng 70 vụ hành quyết các quan chức. Sự ngự trị của nỗi khiếp sợ làm dấy lên nhiều nghi vấn về sự ổn định của chế độ.
Theo nhận định của thông tín viên Frédéric Ojardas tại Seoul, trong số các nạn nhân của Kim Jong-un có cả các quan chức cao cấp của quân đội, của Đảng lẫn các lãnh đạo phụ trách an ninh chính phủ. Khoảng 40% sĩ quan cao cấp trong quân đội dường như đã bị thay thế, theo như nguồn tin tình báo Hàn Quốc. Các thông tin này đương nhiên cần phải được kiểm chứng do bởi Hàn Quốc có lợi ích khi bôi nhọ đối thủ. Dù vậy, Bộ trưởng Hợp nhất Hàn Quốc cũng đưa ra con số 70 quan chức đã bị Kim Jong-un hành quyết. Quả thật là nhiều hơn cả số quan chức bị thanh trừng dưới triều đại của người cha, Kim Jong-il, trong những năm đầu tiên cầm quyền.
Chuyên gia Nga, Andrei Lankov, còn nhấn mạnh đến một điểm khác biệt nữa so với quá khứ : Ngày xưa, nạn nhân của một vụ thanh trừng có thể bị đi đày ở các tỉnh xa xôi, hoặc đi cải tạo lao động tại các hầm mỏ. Nhưng sau nhiều năm, họ có thể được tha thứ và trở về lại với vị trí cũ. Hiện nay, tại Bắc Triều Tiên, bị thất sủng thường đồng nghĩa với việc bị hành hình. Đó cũng là trường hợp năm 2013, khi Kim Jong-un đã « hô biến » ngay chính người dượng của mình, ông Jang Song-thaek, lúc đó được xem như là nhân vật số 2 của chế độ.
Đào ngũ hàng loạt
Theo Seoul, hậu quả của các cuộc thanh trừng này là các vụ đào ngũ hàng loạt ở mức cao nhất. Báo chí bảo thủ ở Hàn Quốc khẳng định rằng sự ngự trị của nỗi khiếp sợ gây ra tình trạng bất ổn. Hậu quả là một loạt các quan chức Bắc Triều Tiên tìm cách đào thoát cùng với gia đình. Kênh thông tin YTN còn thông báo vụ đào ngũ của 3 cán bộ thuộc « Ban 39 » nổi tiếng. Đây là một cơ quan bí mật có nhiệm vụ thu ngoại tệ phục vụ gia đình họ Kim.
Bộ trưởng Bộ Thống nhất Hàn Quốc đã xác nhận một phần các vụ đào ngũ, thậm chí còn thừa nhận một số người đào thoát đó hiện đang sinh sống tại Hàn Quốc. Bắc Triều Tiên đã giận dữ lên tiếng bác bỏ. Đài truyền hình của Bắc Triều Tiên đã phát đi hình ảnh của một vị tướng được cho là nằm trong số những kẻ đào ngũ. Bình Nhưỡng coi những khẳng định của Hàn Quốc là hành động « tuyên truyền theo kiểu Đức Quốc Xã » và « trò hề mưu phản » với mục tiêu chính là làm cho tầng lớp tinh hoa Bắc Triều Tiên sợ hãi.
Bất ổn tại Bắc Triều Tiên
Vậy có nên xem một chuỗi các vụ thanh trừng là dấu hiệu của tình trạng bất ổn trên thượng tầng lãnh đạo tại Bình Nhưỡng ? Đây là vấn đề gây nhiều tranh cãi trong giới quan sát. Kim Jong-un chỉ vừa mới có 30 tuổi và muốn chứng tỏ rằng chính ông mới là chủ nhân, bằng cách hành quyết tất cả những quan chức nào bị cáo buộc nghi ngờ uy quyền của ông ta. Dường như là Kim Jong-un cũng đang tìm cách giành lại quyền kiểm soát bộ máy quân sự đầy quyền lực.
Một số nhà phân tích diễn giải các vụ thanh trừng này như là dấu hiệu củng cố quyền lực của Kim Jong-un : Lãnh đạo tối cao đang loại trừ thế hệ quân sự già nua trong bộ máy chính quyền và thay thế bằng những sĩ quan trẻ hơn, và nhất là trung thành hơn với Kim Jong-un. Nhưng một số chuyên gia khác, nhất là tại Hàn Quốc, lại coi đó là dấu hiệu của sự bất ổn gia tăng. Theo nhận định của các chuyên gia này, nếu các vụ thanh trừng tiếp tục, tầng lớp tinh hoa của Bắc Triều Tiên, lúc nào cũng như « cá nằm trên thớt » và có thể sẽ nổi dậy chống lại lãnh đạo tối cao và tổ chức một cuộc đảo chính.
Dù vậy, cũng cần phải thận trọng với nhận định bởi vì chế độ nhà họ Kim vẫn luôn đứng vững, bất chấp các dự đoán của những chuyên gia nói trên, những người từ 20 năm qua đã tiên đoán là chế độ họ Kim sẽ sớm sụp đổ.
RFI