(VNTB) – Chỉ khi bị mưa to gió lớn làm bật bộ rễ lưa thưa mới phát triển và thế là bật ra theo những lời than phiền về thói gian dối …
Qua trận bão Yagi người ta ước tính ở Hà Nội có hàng chục ngàn cây bị bật rễ, nhiều cây cổ thụ có chùm rễ rất lớn, nhưng có nhiều cây bị bật rễ lưa thưa cho thấy người ta cắt một cành, ngâm vào dung dịch kích thích ra rễ. Mới ra được ít rễ, người ta bọc đất, đem trồng, cành cây vẫn sống, chỉ khi bị mưa to gió lớn làm bật bộ rễ lưa thưa mới phát triển và thế là kèm theo, bật ra những lời than phiền về thói gian dối của người ta..
Cách trồng cây từ cành lớn theo phương pháp này có thể thực hiện được, không phải gian dối, nhưng cây dễ gặp phải vấn đề liên quan đến rễ, đặc biệt là khả năng phát triển và sức bám của cây. Dưới đây là phân tích chi tiết về quy trình và các rủi ro:
Phương pháp trồng cành lớn:
1. Cắt cành lớn và ngâm vào dung dịch kích thích ra rễ:
Đây là một kỹ thuật có tên là giâm cành. Việc sử dụng dung dịch kích thích ra rễ (thường là các hormone như auxin) có thể giúp cành cây ra rễ, nhưng rễ này thường là rễ non và yếu, chưa đủ mạnh mẽ để bám chặt vào đất trong thời gian ngắn.
2. Bọc đất sau khi rễ ra được một ít:
Bọc đất (có thể kèm theo rễ đã ra ít) để trồng lại trong môi trường mới giúp cành phát triển tiếp. Tuy nhiên, nếu rễ ra không đủ mạnh và đủ sâu, khả năng cây bị bật rễ khi gặp gió to hoặc tác động vật lý là rất cao.
Rủi ro và nguyên nhân cây dễ chết hoặc bật rễ:
- Hệ rễ không đủ mạnh: Khi cành ra rễ từ phương pháp giâm cành, ban đầu rễ non rất yếu và chưa thể bám sâu vào đất như cây trưởng thành. Điều này làm cho cây dễ bị bật gốc khi gặp mưa to gió lớn hoặc không đủ khả năng hấp thụ đủ nước và dinh dưỡng từ đất.
- Gió to có thể làm bật rễ: Do cành lớn có khối lượng cản gió lớn, khi gió thổi mạnh, sức kéo của gió tác động mạnh hơn lên cây non có hệ rễ yếu, dễ dẫn đến việc bật rễ và cây bị ngã đổ.
- Chưa đủ dinh dưỡng: Rễ mới ra cần thời gian để phát triển và mở rộng. Nếu đất trồng không cung cấp đủ dinh dưỡng hoặc không đủ thoáng khí, cây có thể chết do thiếu chất dinh dưỡng hoặc ngộ độc đất (thiếu oxy ở rễ).
- Không có cọc chống đỡ: Đối với cành cây lớn, cần sử dụng cọc chống trong thời gian đầu sau khi trồng để giúp cây đứng vững. Nếu không có cọc chống, cây dễ bị gió lớn làm nghiêng ngả và ảnh hưởng đến hệ rễ.
Cách giảm rủi ro:
- Tăng cường chăm sóc ban đầu: Cây cần được tưới nước đều đặn, bảo vệ rễ khỏi nắng nóng quá mức và đảm bảo đất có độ thông thoáng tốt.
- Sử dụng cọc chống: Gắn cọc chống để giữ cho cây vững trong vài tháng đầu khi hệ rễ đang phát triển mạnh.
- Chờ cho rễ ra nhiều hơn: Thay vì trồng khi rễ chỉ mới ra ít, nên đợi cho hệ rễ phát triển mạnh và đủ sức bám vào đất trước khi tiến hành trồng xuống.
Việc giâm cành lớn không phải lúc nào cũng thành công và cây có thể chết nếu không được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu làm đúng, cây vẫn có khả năng sống và phát triển.
Khi trồng bằng phương pháp giâm cành trong dung dịch kích thích rễ, cần đợi đến khi rễ đã phát triển đủ mạnh để có thể bọc đất và đem trồng. Dưới đây là các dấu hiệu cần chú ý:
- Chiều dài rễ: Rễ cần đạt chiều dài tối thiểu khoảng 2-3 cm. Đây là giai đoạn rễ đủ khỏe để hấp thu dinh dưỡng và nước từ đất sau khi được trồng.
- Số lượng rễ: Nên có ít nhất 3-5 rễ phát triển từ vị trí cắt của cành. Điều này giúp cây có đủ bề mặt tiếp xúc để hấp thụ dinh dưỡng và nước trong giai đoạn đầu trồng.
- Màu sắc và trạng thái rễ: Rễ cần có màu trắng hoặc hơi ngà, tươi mới, không bị thối hay chuyển sang màu nâu đen. Điều này cho thấy rễ đang phát triển khỏe mạnh.
- Độ cứng cáp: Rễ cần có độ chắc chắn, không dễ bị gãy khi bạn thao tác bọc đất.
Khi cành đã đạt các điều kiện trên, bạn có thể bọc đất xung quanh rễ và trồng cây vào chậu hoặc ngoài vườn.
Với một cành có đường kính khoảng 20cm và cao khoảng 4 mét, như chúng ta thấy bật rễ trong trận bão, việc giâm cành sẽ đòi hỏi một quá trình khác so với những cành nhỏ thông thường, vì đây là một cành lớn và nặng. Những điều cần lưu ý để đảm bảo rễ phát triển đủ mạnh trước khi đem trồng:
Yêu cầu về rễ:
- Rễ phải phát triển mạnh mẽ và dày đặc: Đối với cành lớn như vậy, rễ cần phát triển với số lượng và độ dày cao. Nên có nhiều rễ, dày và dài hơn so với cành nhỏ, để có thể cung cấp đủ dưỡng chất và nước cho toàn bộ cây.
- Chiều dài rễ: Rễ nên đạt chiều dài tối thiểu từ 15-20 cm. Cành lớn đòi hỏi một hệ thống rễ phát triển mạnh mẽ để có thể bám sâu và giữ chắc trong đất, giúp cây đứng vững và không bị ngã đổ.
- Sức mạnh của rễ: Rễ cần rất chắc và khỏe. Nếu rễ còn quá yếu hoặc mỏng, cành cây có thể không đủ khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nước, dẫn đến cây bị héo úa sau khi trồng.
- Mạng lưới rễ phân bố tốt: Rễ cần phân bố đều quanh phần cành tiếp xúc với môi trường dâm, giúp tăng cường sự ổn định và khả năng hấp thụ của cây.
- Kích thích rễ bằng cách bổ sung dưỡng chất: Đối với cành lớn, nên sử dụng các loại dung dịch kích thích rễ mạnh hơn, có chứa các dưỡng chất giúp rễ phát triển nhanh và khỏe.
Lưu ý khi trồng:
- Chuẩn bị hố trồng: Hố trồng cần phải sâu và rộng đủ để hệ thống rễ phát triển. Đối với một cành lớn, bạn cần một hố rộng khoảng 1,5 – 2 mét đường kính và sâu ít nhất 1 mét để đảm bảo rễ có không gian phát triển.
- Hỗ trợ ban đầu: Sau khi trồng, cành lớn thường cần được cố định bằng cọc để giữ cho nó không bị đổ trong giai đoạn đầu.
Cành lớn cần thời gian lâu hơn để rễ phát triển đủ mạnh, có thể kéo dài vài tháng đến cả năm trước khi có thể đem trồng.
Khi bọc rễ cây trước khi trồng, ngoài đất, người ta thường thêm các thành phần khác để giúp rễ phát triển tốt hơn và giữ ẩm. Bọc rễ này thường được gọi là bầu cây, và trong bầu rễ thường có những thành phần sau:
Thành phần trong bọc rễ bầu cây:
- Đất: Đất thường được chọn là loại đất tơi xốp, dễ thoát nước và có khả năng giữ ẩm tốt, giúp rễ dễ phát triển mà không bị ngập úng.
- Chất hữu cơ: Các loại phân hữu cơ như phân trùn quế, phân bò, hoặc xơ dừa thường được trộn vào đất để cung cấp dinh dưỡng cho cây và giữ độ ẩm.
- Rêu than bùn hoặc mùn cưa: Một số người còn sử dụng rêu than bùn hoặc mùn cưa để giúp giữ ẩm cho đất và tăng độ thoáng cho hệ thống rễ.
- Cát hoặc sỏi nhỏ: Để cải thiện độ thoát nước, người ta có thể thêm cát hoặc sỏi nhỏ vào bầu đất. Điều này giúp tránh tình trạng ngập úng, ngăn rễ bị thối.
Cách xử lý bọc rễ trước khi trồng:
- Nếu bọc bằng chất liệu phân hủy tự nhiên: Nếu bầu rễ được bọc bằng vải bố, rơm rạ, hoặc các chất liệu tự nhiên phân hủy, bạn không cần tháo bỏ bọc. Các chất liệu này sẽ tự phân hủy trong đất theo thời gian và không gây hại cho cây.
- Nếu bọc bằng túi nhựa hoặc màng không phân hủy: Nếu bọc rễ bằng túi nylon hoặc nhựa, bạn cần tháo bỏ bọc trước khi trồng. Những chất liệu này không phân hủy và có thể làm cản trở sự phát triển của rễ, gây hại cho cây.
Khi trồng cây, cần đảm bảo rằng phần bầu rễ được đặt trong hố trồng với đất tơi xốp và giàu dinh dưỡng để giúp cây sớm phát triển ổn định.
Thời gian để rễ của cành giâm phát triển đầy đủ và đủ mạnh để trồng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại cây, điều kiện chăm sóc, môi trường và loại dung dịch kích thích rễ. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến thời gian ra rễ và khoảng thời gian thông thường:
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian ra rễ:
- Loại cây: Một số loài cây dễ ra rễ hơn so với các loài khác. Ví dụ, các loài cây thân mềm hoặc cây hoa thường ra rễ nhanh hơn (từ 2-4 tuần), trong khi cây thân gỗ có thể mất nhiều tháng.
- Điều kiện môi trường:
– Nhiệt độ: Nhiệt độ ấm áp từ 20-25°C thường là lý tưởng cho việc kích thích rễ phát triển.
– Độ ẩm: Độ ẩm cao giúp giữ cho cành không bị khô và thúc đẩy rễ phát triển nhanh hơn.
– Ánh sáng: Ánh sáng gián tiếp và không quá mạnh là tốt nhất để khuyến khích ra rễ.
- Dung dịch kích thích rễ: Sử dụng các dung dịch kích thích rễ (chẳng hạn như hormone ra rễ IBA hay NAA) sẽ giúp rễ mọc nhanh hơn và khỏe mạnh hơn. Loại cây và nồng độ dung dịch sẽ ảnh hưởng đến thời gian phát triển rễ.
- Phương pháp chăm sóc: Cành giâm được chăm sóc tốt, với độ ẩm và nhiệt độ ổn định, có khả năng ra rễ nhanh hơn so với cành bị bỏ bê hoặc không được chăm sóc đúng cách.
Thời gian ra rễ theo loại cây:
– Cây thân mềm (như cây rau, cây thảo mộc, hoặc một số loài hoa): Thường ra rễ sau khoảng 2-4 tuần.
– Cây bụi và cây cảnh: Thời gian ra rễ có thể từ 4-8 tuần, tùy thuộc vào loại cây.
– Cây thân gỗ lớn (như các loại cây ăn quả, cây gỗ quý): Rễ có thể mất từ 3-6 tháng hoặc thậm chí lâu hơn để phát triển đủ mạnh cho việc trồng.
Lưu ý: Rễ cây cần đủ dày và chắc chắn để cây có thể hấp thụ đủ dinh dưỡng và nước sau khi trồng. Việc kiên nhẫn chờ đợi cho đến khi rễ phát triển đủ mạnh là rất quan trọng để đảm bảo sự sống còn và phát triển của cây sau khi trồng.
Quý vị có thể đọc các hướng dẫn dưới đây để biết thêm chi tiết, tìm hiểu thêm về kỹ thuật giâm cành và phát triển rễ:
1. University of Minnesota Extension: Trang cung cấp thông tin chi tiết về cách nhân giống cây bằng phương pháp giâm cành, bao gồm các loại cành giâm và kỹ thuật chăm sóc.
Link: Propagating plants from cuttings
2. Clemson University Extension: Bài viết này hướng dẫn về cách sử dụng cành giâm để nhân giống cây, với thông tin về các bước cơ bản và cách sử dụng hormone kích thích ra rễ.
Link: Propagating plants by cuttings
3. North Carolina State University Extension: Trang cung cấp thông tin chi tiết về phương pháp giâm cành và các yếu tố môi trường cần thiết cho quá trình này.
Link: Plant propagation by stem cuttings
4. Penn State Extension: Thông tin về việc sử dụng cành giâm để nhân giống cây, với những lưu ý về các loại cây phù hợp và phương pháp cắt cành.
Link: Plant propagation by cuttings
5. University of Florida IFAS Extension: Trang cung cấp thông tin về kỹ thuật giâm cành, với các bước cụ thể và lưu ý cho quá trình ra rễ.
Link: Propagation by cuttings
Những trang này thuộc các tổ chức nghiên cứu và đại học nông nghiệp ở Mỹ, rất đáng tin cậy để bạn tham khảo thêm.