VNTB – Blinken tìm cách nâng cấcp quan hệ với Việt Nam khi Hà Nội thận trọng
(VNTB) – Washington sẽ hy vọng đạt được tiến bộ trong việc nâng cấp quan hệ “đối tác toàn diện” thành “đối tác chiến lược” .
HÀ NỘI, ngày 14 tháng 4 (Reuters) – Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đến Việt Nam trong tuần này với hy vọng đạt được tiến bộ trong việc nâng cấp quan hệ với một đối tác thương mại quan trọng có chung mối quan ngại với Mỹ về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc.
Đối với Hà Nội, đó sẽ là một phép thử tế nhị: làm thế nào để thể hiện sự cởi mở với Mỹ mà không chọc giận Trung Quốc, một nước láng giềng khổng lồ cung cấp các nguyên liệu đầu vào quan trọng cho thương mại xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, hoặc Nga – một đối tác truyền thống khác.
Đó là một nỗ lực ngoại giao cân bằng mà Việt Nam đã thực hiện xuất sắc nhưng đang trở nên phức tạp hơn trong một thế giới dường như đang chia thành các khối đối lập, với một bên là Mỹ và các đồng minh, còn bên kia là Trung Quốc và Nga.
Ông Blinken đến Hà Nội vào thứ Sáu 14/4 và sẽ gặp lãnh đạo Việt Nam vào ngày 15/4 trước khi đến Tokyo để tham dự cuộc họp của Nhóm G7.
Đây sẽ là chuyến thăm Hà Nội đầu tiên của ngoại trưởng chính quyền Biden dù Phó Tổng thống Kamala Harris đã đến thăm Việt Nam vào tháng 8 năm đó.
Washington sẽ hy vọng đạt được tiến bộ trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện từ mười năm qua thành đối tác “chiến lược” .
Quan chức Mỹ không cho biết mối quan hệ gần gũi hơn này có thể đòi hỏi những gì. Nhưng chuyên gia Đông Nam Á Murray Hiebert, đã đến thăm Việt Nam vào tháng 2 và nói chuyện với các quan chức chính phủ cấp cao, cho biết điều đó có thể bao gồm việc tăng cường hợp tác quân sự và cung cấp vũ khí của Mỹ.
Tuy nhiên, ông lưu ý rằng có những giới hạn do chính sách của Việt Nam không cho phép nước ngoài đặt căn cứ, quân đội nước ngoài hoặc liên minh chống lại các nước khác. Hà Nội cũng ngần ngại khi thấy giá vũ khí tương đối cao của Mỹ và lo ngại rằng nguồn cung vũ khí này có thể bị các nhà lập pháp Mỹ chặn lại vì lý do nhân quyền.
Ông Blinken cũng sẽ chính thức tham gia động thổ xây dựng đại sứ quán mới của Hoa Kỳ tại Hà Nội, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Đông Á, Daniel Kritenbrink, gọi đây là “một biểu tượng mới tuyệt vời” về cam kết của Mỹ đối với một “quan hệ đối tác và tình hữu nghị lâu dài”.
Khi ký ức về Chiến tranh Việt Nam ngày càng trở nên xa vời, Washington giờ đây coi Hà Nội, theo cách nói của ông Kritenbrink, là “một trong những đối tác quan trọng nhất của Mỹ trong khu vực”.
Cân bằng giữa Bắc Kinh và Washington
Các chuyên gia nói rằng Mỹ đã chính thức đề cập đến việc nâng cao quan hệ với Việt Nam dưới thời Trump, nhưng Hà Nội phản đối và dao động trong bối cảnh căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh leo thang, và có thể có phản ứng tiêu cực với động thái này.
Việt Nam, trong khi lo ngại trước sức mạnh quân sự ngày càng tăng và phản đối các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, vẫn có mối quan hệ kinh tế quan trọng với Bắc Kinh.
Hiebert và các nhà phân tích khác cho biết, mặc dù như vậy, Hà Nội hiện tại có vẻ đã sẵn sàng nâng cấp mối quan hệ với Mỹ, dù không có thông báo nào được mong đợi trong chuyến đi của ông Blinken và có thể sẽ được để dành cho một cuộc trao đổi cấp cao hơn.
Tháng trước Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng bí thư Đảng Cộng sản cầm quyền của Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã có một cuộc điện đàm, cùng với chuyến thăm của ông Blinken có thể dẫn đến cuộc gặp giữa hai lãnh đạo vào tháng 7, kỷ niệm 10 năm quan hệ đối tác song phương chính thức giữa hai nước, theo các nhà phân tích.
“Cơ hội để Mỹ và Việt Nam nâng cấp quan hệ đối tác toàn diện lên tầm chiến lược sẽ cao hơn với chuyến thăm của ông Blinken vì nó sẽ mở đường cho một cuộc gặp cấp cao hơn”, Bích Trần, nghiên cứu viên phụ trợ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Washington, cho biết.
Ông Kritenbrink cho biết Washington đang nỗ lực thuyết phục Việt Nam đa dạng hóa mua sắm quốc phòng thay vì chỉ mua từ Nga, một điều “rõ ràng là vì lợi ích của Việt Nam và cũng sẽ phù hợp với luật pháp Mỹ.”
Nhân quyền là một lĩnh vực nhạy cảm khác, và vài giờ trước khi ông Blinken đến, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên án việc Việt Nam bỏ tù một nhà hoạt động chính trị nổi tiếng và nói rằng quan hệ đối tác song phương chỉ có thể phát huy hết tiềm năng nếu Việt Nam cải thiện thành tích nhân quyền của mình.
Hôm 13/4, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền kêu gọi Blinken “công khai và riêng tư thúc giục giới lãnh đạo Việt Nam chấm dứt việc lạm dụng có hệ thống quyền tự do ngôn luận, lập hội và hội họp ôn hòa.”
Ông Kritenbrink cho biết ông “tin tưởng” ông Blinken sẽ nêu lên những quan ngại về nhân quyền khi tới Hà Nội.
Nguồn: Reuters – Blinken seeking to upgrade Vietnam ties as Hanoi treads narrow path