(VNTB) – Từ sau khi đưa quân sang tấn công Khơ-me Đỏ, nhà nước cộng sản Việt Nam đã coi Campuchia như một nước chư hầu, nhưng bây giờ mọi chuyện đã khác…
Quyết định của Campuchia vào giữa tháng 9/2024 khi tuyên bố rút khỏi Tam giác phát triển Campuchia – Lào – Việt Nam giống như gáo nước lạnh tạt vào mặt nhà nước Việt Nam. Thế nhưng, điều đáng thất vọng hơn là phản ứng chậm và thụ động từ phía lãnh đạo cộng sản Việt Nam.
Sau một tháng im lặng, đến ngày 17/10, Bộ Ngoại giao Việt Nam mới lần đầu chính thức lên tiếng. Điều đáng chú ý là thay vì thể hiện sự kiên định, Việt Nam lại tỏ ra “níu kéo” bằng cách tiếp tục tham vấn với Campuchia, và nhấn mạnh vai trò quan trọng của cơ chế hợp tác ba bên trong việc phát triển và củng cố quan hệ giữa các nước.(1)
Việc Campuchia rút khỏi Tam giác phát triển không phải là quyết định bất ngờ nếu xem xét trong bối cảnh địa chính trị hiện tại. Campuchia đã ngày càng dựa vào sự hậu thuẫn từ Trung Quốc, đặc biệt trong các vấn đề kinh tế và quân sự. Trung Quốc đã đổ không ít tiền bạc và đầu tư vào Campuchia, biến quốc gia này thành một đồng minh chiến lược. Chính vì vậy, mối quan hệ hợp tác truyền thống giữa ba nước Đông Dương có vẻ như đã mất dần giá trị đối với Campuchia, khi họ chuyển trọng tâm sang việc thắt chặt quan hệ với Trung Quốc.
Động thái này đã làm suy yếu vai trò của Tam giác phát triển, và việc Việt Nam cố gắng “níu kéo” dường như chỉ là hành động mang tính tượng trưng hơn là thực tế. Điều này làm dấy lên câu hỏi: Tại sao Việt Nam lại không mạnh dạn hơn trong việc tự quyết định số phận của mình, thay vì phụ thuộc vào một cơ chế đã không còn được Campuchia coi trọng?
Việt Nam luôn tự hào khẳng định rằng mình là một quốc gia độc lập, tự lực tự cường và không phụ thuộc vào bất kỳ thế lực nào. Tuy nhiên, động thái có phần “níu kéo” này lại đặt ra câu hỏi liệu những tuyên bố đó có thực sự phản ánh tinh thần tự chủ của đất nước. Trước sự “trở mặt” của Campuchia, đáng lý ra, một quốc gia tự cường sẽ phải thể hiện lập trường vững vàng, khẳng định chủ quyền và lợi ích quốc gia. Thế nhưng, việc Việt Nam không chỉ im lặng một thời gian dài mà còn tiếp tục níu kéo với một quốc gia đã công khai quay lưng. Điều này đặt ra nhiều hoài nghi về năng lực lãnh đạo và sự tự tin của chính quyền trong việc đối phó với thách thức quốc tế.
Phải chăng chính quyền Việt Nam đang sợ mất đi một cơ chế hợp tác, mà thực chất không còn mang lại nhiều giá trị? Hay họ đang lo ngại trước sức ép từ phía Campuchia và Trung Quốc, nên không đủ dũng cảm để đối mặt với thực tế rằng mối quan hệ ba nước Đông Dương đã không còn như xưa?
Không thể phủ nhận rằng, trong những năm gần đây, Campuchia đã có những bước đi chiến lược nhằm củng cố vị thế của mình trên trường quốc tế, đặc biệt là thông qua mối quan hệ sâu sắc với Trung Quốc. Việc khởi công kênh đào Phù Nam gần đây không chỉ là một minh chứng rõ ràng cho tham vọng của Campuchia trong việc phát triển kinh tế, mà còn cho thấy nước này không còn coi trọng mối quan hệ với Việt Nam. Đối với Campuchia, Trung Quốc là một đối tác quan trọng và đủ mạnh để giúp họ đạt được các mục tiêu phát triển, khiến mối quan hệ truyền thống với các nước Đông Dương trở nên ít giá trị hơn.
Câu chuyện của Campuchia có thể xem là một ví dụ điển hình cho thấy cái giá của việc phụ thuộc vào một cường quốc như Trung Quốc. Campuchia đã nhận được sự hỗ trợ tài chính và đầu tư từ Trung Quốc, nhưng đổi lại, họ cũng phải tuân theo nhiều yêu cầu chính trị và chiến lược của Bắc Kinh. Điều này đồng nghĩa với việc Campuchia mất dần đi sự độc lập trong các quyết định đối ngoại, đặc biệt là trong mối quan hệ với các nước láng giềng.
Còn Việt Nam, với lịch sử đấu tranh giành độc lập và sự phát triển tự chủ, không nên để mình rơi vào tình cảnh tương tự. Việc cố gắng “níu kéo” một cơ chế hợp tác với Campuchia, khi mà họ đã rời bỏ và chuyển sang phía Trung Quốc, chỉ làm giảm uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Thay vì cố gắng duy trì một cơ chế hợp tác đã không còn giá trị, Việt Nam nên xem xét lại chiến lược đối ngoại của mình, đặc biệt là trong bối cảnh khu vực và thế giới đang thay đổi nhanh chóng.
Giờ đây Campuchia đã lựa chọn con đường phát triển mới dưới sự hỗ trợ của Trung Quốc, Việt Nam cần phải thức tỉnh và nhận ra rằng việc níu kéo một quốc gia đã quay lưng chỉ là sự tự làm yếu mình. Nhà cầm quyền cần phải thể hiện sự mạnh mẽ và quyết đoán hơn trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia, tìm kiếm những hướng đi mới và không phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào. Đã đến lúc Việt Nam thể hiện tinh thần tự lực, tự cường thực sự, không chỉ trong lời nói mà còn qua những hành động cụ thể trên trường quốc tế.
______________________
Tham Khảo: