Khánh An dịch
(VNTB) – Công nhân công ty dược phẩm, quan chức chính phủ và nhiều người khác đã được tiêm vắc xin ngoài quy trình thử nghiệm thông thường gây lo ngại.
Đầu tiên, người lao động tại các công ty quốc doanh đã nhận thuốc. Sau đó là các quan chức chính phủ và nhân viên công ty vắc xin. Tiếp theo là giáo viên, nhân viên siêu thị và những người đi đến các khu vực rủi ro ở nước ngoài.
Thế giới vẫn thiếu một loại vắc-xin coronavirus đã được kiểm nghiệm, nhưng điều đó không ngăn được các quan chức Trung Quốc tiêm chủng thử nghiệm cho hàng chục nghìn người, nếu không muốn nói là hàng trăm nghìn người ngoài quy trình thử nghiệm truyền thống. Ba loại vắc xin đang được tiêm cho công nhân được coi là cần thiết, cùng với nhiều người khác, bao gồm cả nhân viên của chính các công ty dược phẩm.
Đưa ra lý do sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, Quan chức Trung Quốc đang lên kế hoạch tiêm chủng cho nhiều người hơn nữa nhằm chứng tỏ rằng vắc xin sẽ an toàn và hiệu quả.
Sự nóng vội của Trung Quốc đã khiến các chuyên gia toàn cầu hoang mang. Không có quốc gia nào khác tiêm chủng cho người dân những loại vắc-xin chưa được kiểm chứng ngoài quy trình thử nghiệm thuốc thông thường với quy mô lớn như vậy.
Các loại vắc xin đang trong giai đoạn thử nghiệm 3, hoặc giai đoạn cuối của thử nghiệm, hầu hết được tiến hành bên ngoài Trung Quốc. Những người tham gia thử nghiệm được theo dõi và giám sát chặt chẽ. Không rõ là Trung Quốc có đang thực hiện những bước đó cho tất cả những người dân được tiêm chủng.
Các loại vắc xin chưa được chứng minh có thể có tác dụng phụ có hại. Vắc xin không hiệu quả có thể dẫn đến cảm giác an toàn giả tạo và khiến có thể dẫn đến lây nhiễm nhiều hơn.
Việc sử dụng rộng rãi vắc-xin cũng đặt ra vấn đề về sự đồng ý, đặc biệt là đối với nhân viên của các nhà sản xuất vắc-xin Trung Quốc và các công ty quốc doanh, những người có thể cảm thấy áp lực phải chấp nhận tiêm chủng. Các công ty đã yêu cầu những người sử dụng vắc-xin ký một thỏa thuận không tiết lộ cấm họ tiết lộ với các phương tiện truyền thông.
Tiến sĩ Kim Mulholland, bác sĩ nhi khoa tại Viện nghiên cứu trẻ em Murdoch ở Melbourne, Australia, cho biết: “Tôi lo lắng cho nhân viên của các công ty là họ có thể khó từ chối. Tiến sĩ Kim Mulholland là người tham gia quan sát nhiều cuộc thử nghiệm vắc xin kể cả vắc-xin Covid-19.
Trong khi Trung Quốc đang chạy đua với Hoa Kỳ và các nước khác để chế tạo vắc-xin, các đối thủ của Trung Quốc đang thận trọng hơn. Các công ty Mỹ đã cam kết kiểm tra kỹ lưỡng một loại vắc-xin trước khi sử dụng rộng rãi, bất chấp sức ép từ Tổng thống Trump về việc phải đi nhanh hơn. Theo các quan chức và chuyên gia y tế, tại Nga, quốc gia đầu tiên sản xuất vắc-xin ngay cả trước khi các thử nghiệm hoàn tất, các nhà chức trách vẫn chưa cho tiêm chủng trên diện rộng.
Không rõ có bao nhiêu người ở Trung Quốc đã được tiêm vắc-xin corona. Sinopharm, một công ty nhà nước của Trung Quốc có vắc xin đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối, cho biết hàng trăm nghìn người đã được tiêm vắc xin này. Sinovac, một công ty có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết hơn 10.000 người ở Bắc Kinh đã được tiêm vắc-xin của họ. Đặc biệt, Sinovac cho biết gần như tất cả nhân viên tổng cộng khoảng 3.000 người và gia đình của họ đã được tiêm chủng.
Đài truyền hình Phượng Hoàng Hồng Kông cho biết trong tháng này rằng các nhà báo Trung Quốc của họ đã được tiêm vắc-xin Sinopharm.
Tao Lina, một chuyên gia về vắc-xin ở Thượng Hải, cho biết một phần động lực của chính phủ là để “kiểm tra” mức độ sẵn sàng sử dụng vắc-xin của công chúng, tạo cơ sở cho sự chấp nhận rộng rãi hơn.
Ông Tao, một cựu nghiên cứu viên về miễn dịch học tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Thượng Hải cho biết: “Tôi nghĩ rằng nhà nước đang thăm dò ý kiến. Điều đó có nghĩa là, ngay cả khi không có dịch bệnh, mọi người nên xem xét khả năng dịch bùng phát trở lại và cân nhắc xem họ có muốn tiêm phòng hay không.”
Vào thứ Sáu, Zheng Zhongwei, một quan chức của Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, cho biết chính phủ đã “có được sự hiểu biết và hỗ trợ” của Tổ chức Y tế Thế giới sau khi nội các Trung Quốc phê duyệt chương trình sử dụng khẩn cấp. Người phát ngôn của WHO cho biết hôm thứ Bảy rằng Trung Quốc đã ban hành “giấy phép sử dụng khẩn cấp trong nước”, giấy phép này được cấp theo quyết định quốc gia và không phải tuân theo sự chấp thuận của WHO.
Các loại vắc xin trong các thử nghiệm Giai đoạn 3 đã được thử nghiệm trước đây trên các nhóm nhỏ hơn. Giai đoạn 3 bao gồm việc quản lý một loại vắc xin và giả dược cho hàng trăm người, để xem liệu chúng có an toàn và hiệu quả trong việc ngăn chặn corona hay không. Theo tiết lộ của công ty Trung Quốc, khoảng 100.000 người đã tham gia thử nghiệm. Tuy nhiên, hầu như tất cả đều ở nước ngoài, vì virus corona phần lớn đã được chế ngự ở Trung Quốc.
Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc đã phê duyệt ba loại vắc xin để sử dụng khẩn cấp cho những người khác tại nhà. Vào tháng 7, họ cho biết họ sẽ ưu tiên nhân viên y tế, nhân viên phòng chống dịch, cán bộ kiểm tra biên giới và những người “tham gia các hoạt động cơ bản của thành phố” được tiêm vắc xin.
Bây giờ, có vẻ như những nhóm được tiêm chủng có thể đang mở rộng.
Trong tháng này, chính quyền Thiệu Dương, một thành phố ở tỉnh Chiết Giang, đã yêu cầu các quan chức địa phương xác định thêm những người có thể đủ tiêu chuẩn là “người dùng khẩn cấp”. Những người làm việc trong các trường học, nhà trẻ và viện dưỡng lão được khuyến khích để đưa vào danh sách, cũng như những khách du lịch đi đến “các khu vực có nguy cơ trung bình đến cao”.
Các thông báo khác của chính phủ đã yêu cầu các quan chức địa phương xác định những ứng cử viên tiêm chủng, mặc dù không rõ liệu họ sẽ được tiêm trước hay sau khi vắc xin đã hoàn thành thử nghiệm Giai đoạn 3.
Những biện phám ngăn chặn mạnh mẽ dường như đã chế ngự được virus ở hầu hết các vùng của Trung Quốc. Tuy nhiên, các đợt bùng phát dịch bệnh ở Bắc Kinh và vùng viễn tây trong những tháng gần đây đã khiến các nhà lãnh đạo Trung Quốc lo sợ, họ lo lắng rằng việc đóng cửa có thể làm gián đoạn sự phục hồi kinh tế. Các chuyên gia y tế công Trung Quốc cũng lo ngại rằng mùa đông đến và việc buộc mọi người ở trong nhà có thể dẫn đến một đợt bùng phát dịch bệnh khác.
Trong tháng này, một quan chức cấp cao của Trung Quốc cho biết rằng vắc-xin có thể được cung cấp cho công chúng sớm nhất là vào tháng 11. Cùng ngày hôm đó, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cho biết trên Twitter rằng chính phủ đã cho phép tiêm vắc-xin Sinopharm cho các nhân viên tuyến đầu của mình sau khi thử nghiệm thành công giai đoạn 3 trong nước.
Raina MacIntyre, người đứng đầu chương trình an toàn sinh học tại Viện Kirby thuộc Đại học New South Wales ở Sydney, Australia, cho biết bà sẽ không khuyến nghị sử dụng vắc xin khẩn cấp trước khi kết thúc thử nghiệm Giai đoạn 3. AstraZeneca, công ty Anh-Thụy Điển, đã ngừng thử nghiệm giai đoạn cuối ở Hoa Kỳ một vắc-xin trong tháng này sau khi một tình nguyện viên bị ốm nặng không rõ lý do.
Các loại vắc xin bị lỗi có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vào năm 2017, trẻ em được tiêm vắc xin sốt xuất huyết của Sanofi trở bệnh nặng hơn. Trẻ em được chủng ngừa virus hợp bào hô hấp, hay còn gọi là RSV., vào những năm 1960 cũng bị các phản ứng phụ, khiến phải huỷ bỏ thử nghiệm.
Các chiến dịch tiêm chủng rộng rãi cũng làm tăng nguy cơ tiêm nhiều loại vắc xin, điều này có thể có tác động xấu đến phản ứng miễn dịch của một người.
Tiến sĩ MacIntyre cho biết: “Có thể mất từ ba đến sáu tháng trước khi nhận được kết quả thử nghiệm Giai đoạn 3 – không phải chờ lâu đến vậy”. “Mọi thứ có khả năng bị xáo trộn trong thời điểm chúng tôi có dữ liệu thử nghiệm Giai đoạn 3 cho loại vắc xin tốt nhất có thể.”
Tuy nhiên, Trung Quốc có thể không muốn chờ đợi.
Trong một cuộc phỏng vấn với Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc, ông Zheng, quan chức y tế, nói rằng khi thời tiết trở lạnh, chính phủ có thể xem xét mở rộng phạm vi những người đủ điều kiện sử dụng khẩn cấp, bổ sung thêm những người làm việc ở chợ, giao thông vận tải và ngành dịch vụ.
Ông Zheng nói: “Mục tiêu đầu tiên là thiết lập một hàng rào miễn dịch giữa các nhóm dân cư đặc biệt, để các hoạt động của toàn bộ các thành phố sẽ được đảm bảo ổn định.
Các nhà sản xuất vắc xin và chính quyền địa phương nhấn mạnh rằng việc tham gia tiêm chủng là tự nguyện và nhiều người sử dụng vắc xin phải trả khá nhiều tiền đáng được tiêm chủng. Theo thông báo của chính phủ, các loại vắc xin này sẽ có giá khoảng 148 đô la, mức giá như vậy là ngoài tầm với của nhiều người dân ở một quốc gia có 600 triệu chỉ có thu nhập bấy nhiêu trong một tháng.
Không rõ liệu những người được tiêm chủng đã được cảnh báo đầy đủ về những rủi ro khi dùng vắc xin chưa được phê duyệt hay chưa.
Tiến sĩ Mulholland, thuộc viện Murdoch, cho biết ông sẽ chỉ tiêm vắc-xin thử nghiệm cho các nhân viên y tế, đặc biệt là ở những nơi như Brazil, nơi có số ca mắc bệnh cao nhất thế giới và tiếp tục theo dõi họ. Ông nói: “Họ có thể được biết về những rủi ro tiềm ẩn.”
Jerome Kim, viện trưởng Viện vắc xin quốc tế, cho biết ông muốn biết liệu các nhà chức trách Trung Quốc có theo dõi những người được tiêm vắc xin hay không. Ông lo lắng rằng họ có thể có các hành vi rủi ro nếu họ tin rằng họ được một loại vắc-xin không rõ hiệu quả bảo vệ.
Tiến sĩ Kim nói: “Điều đó gây ra đủ loại hậu quả tiêu cực. Họ có thể bị nhiễm bệnh mà không biết, hoặc có thể gieo rắc bệnh vì không có triệu chứng nếu vắc-xin có tác dụng một phần.”
Nhưng dường như khả năng đó không làm cho nhiều người ở Trung Quốc lo lắng.
Vào ngày thứ Ba gần đây, Chen Deming, một cựu bộ trưởng thương mại, đã khoe với một diễn đàn thương mại và đầu tư ở Bắc Kinh rằng ông không cần đeo khẩu trang vì ông đã uống vắc xin thuộc giai đoạn thử nghiệm 3. “Mọi người hãy thoải mái,” ông nói và lôi kéo tiếng cười và tràng pháo tay từ khán giả.
Sau đó, trong một cuộc phỏng vấn bên lề sự kiện, ông Chen, năm nay 71 tuổi, nói rằng vắc xin của ông là của Sinopharm và ông đã có được kháng thể để chống lại virus corona. Ông cho biết một phần ba nhân viên của Bộ Thương mại đã cùng ông đăng ký tiêm chủng.
Ông Chen nói với một phóng viên của New York Times: “Vì đôi khi tôi đi ra nước ngoài, nên tôi đã đăng ký tiêm chủng. Sau đó, ông ấy nói thêm: “Anh có muốn được tiêm luôn không?”
*Tác giả bài viết Keith Bradsher, tác giả nghiên cứu: Amber Wang, Claire Fu và Liu Yi.
_______________
Nguồn: https://www.nytimes.com/2020/09/26/business/china-coronavirus-vaccine.html