Hoài Nguyễn
(VNTB) – “Phí bôi trơn” gần như là một “thủ tục truyền thống”
Chuyện “phí bôi trơn” gần như là một “thủ tục truyền thống”, khi mà thỏa thuận làm ăn nào ở xứ Việt cũng phải thêm khoản trích “hoa hồng”, và “tiền trà nước” cho các yêu cầu hành chính khác.
Vụ án Huỳnh Ngọc Sĩ, một cựu quan chức trong lực lượng Thanh niên xung phong TP.HCM thời kinh tế mở cửa là đơn cử.
Bài viết này được ghi nhận từ hồ sơ của Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Kỳ 2: Những lần mặc cả đưa và nhận hối lộ
Sau lần thỏa thuận để giành được gói thầu tư vấn thiết kế, PCI muốn tiếp tục nhận hợp đồng tư vấn giám sát, vì vậy muốn nhận được hợp đồng tư vấn giám sát, PCI phải loại bỏ được đối thủ lớn, đáng lo ngại nhất đó là Công ty Nippon Koei. Sakano Tsuneo tiếp tục được PCI giao nhiệm vụ thỏa thuận với Huỳnh Ngọc Sĩ.
Lời khai của Sakano Tsuneo ngày 31-7-2008:
“Khoảng tháng 9-2001 tại phòng riêng trong khách sạn Newworld nơi tôi đang ở, tôi và ông Sakashita đã mời ông Sĩ đến và ba người chúng tôi cùng bàn bạc, chúng tôi nói bằng tiếng Anh với ông Sĩ về việc nhờ ông ấy ký kết hợp đồng kỳ hai với PCI như sau:
“Chúng tôi hy vọng được ký tiếp hợp đồng tư vấn kỳ hai cho Dự án xây dựng Đại lộ Đông – Tây”;
“Bao nhiêu ?” Ông Sakashita hỏi ông Sĩ;
Ông Sĩ cười nhẹ nhàng và nói: “Không đối thủ cạnh tranh, không danh sách ngắn, quá dễ dàng, để nhận được hợp đồng này 15%”.
Với 15% số tiền của hợp đồng là cao quá mức tưởng tượng, vì vậy ông Sakashita nói với ông Sĩ: “Quá cao, mong ông hạ thấp xuống 10%”.
Ông Sĩ nói: “12%”.
Sau đó, ông Sakano và Sakashita nhiều lần thỏa thuận hạ số tiền hối lộ nhưng ông Sĩ vẫn không đồng ý. Đến giữa tháng 01/2003, hai ông Sakano và Sakashita đến phòng làm việc của ông Sĩ, Sakashita nói với ông Sĩ: “ông nói 12%, tôi nói 10%, vậy trung bình là 11%, mong ông giảm xuống còn 11%”.
“Ok” ông Sĩ đã đồng ý và mỉm cười rồi bắt tay Sakashita.
Tổng số tiền của hợp đồng này là 15.468.888 USD, như vậy 11% của hợp đồng sẽ là 1.701.578 USD”.
Sau khi đã thống nhất được số tiền đưa hối lộ, PCI thực hiện bảy lần đưa hối lộ cho Huỳnh Ngọc Sĩ như sau:
Lần thứ nhất
Ông Sakano Tsuneo và Sakashita Haruo khai: giữa tháng 1 năm 2002, Sakano gặp Sĩ tại Ban quản lý Dự án (để thống nhất thời gian, địa điểm đưa tiền hối lộ là ngày hôm sau sẽ gặp tại quán Karaoke quen của Sĩ để đưa tiền.
Đúng hẹn Sakano Tsuneo và Sakashita Haruo mang số tiền 300.000 USD (gồm cả USD và VNĐ, số tiền do ông Kondo – phụ trách kế toán PCI tại TP.HCM chuẩn bị) đến quán Karaoke gặp Sĩ tại một phòng riêng và đưa túi tiền cho Sĩ.
Ông Sĩ nhận tiền và cảm ơn. Ngay sau đó Sakano nói: cảm ơn ông Sĩ đã tạo điều kiện thuận lợi cho PCI ký hợp đồng tư vấn thiết kế, mong ông thanh toán cho PCI tiền tạm ứng trong thời gian sớm nhất; PCI muốn được chỉ định gói thầu tư vấn giám sát Đại lộ Đông – Tây.
Lần thứ hai
Các ông Sakano Tsuneo, Sakashita, Kono Tatsuhiko – nhân viên kế toán của PCI tại TP HCM khai: khoảng tháng 5-2002, ông Sĩ yêu cầu Sakano Tsuneo đưa tiếp tiền hối lộ như đã thỏa thuận là 350.000 USD.
Thời điểm này PCI chuẩn bị chuyển hồ sơ yêu cầu thanh toán tiền hợp đồng nên PCI muốn được ông Sĩ nhanh chóng ký thanh toán để rút tiền từ ngân hàng JBIC. Sakano trao đổi để PCI chuẩn bị tiền đưa cho Sĩ vào tháng 7 năm 2002.
Ngày 01 tháng 7 năm 2002, PCI nộp hồ sơ yêu cầu thanh toán tiền hợp đồng cho Ban quản lý Dự án. Đầu tháng 7-2002, Sakano mang 350.000 USD đưa cho Sĩ tại phòng làm việc của Sĩ, đồng thời đề nghị ông Sĩ nhanh chóng thanh toán tiền hợp đồng, sớm ký phụ lục của hợp đồng tư vấn thiết kế và tiếp tục giúp đỡ cho PCI.
Cơ quan điều tra Bộ Công an đã xác định: Giữa tháng 7 năm 2002 Huỳnh Ngọc Sĩ ký bốn bộ hồ sơ yêu cầu thanh toán của PCI khi chưa có biên bản nghiệm thu khối lượng công việc tư vấn hoàn thành, nhờ đó PCI đã được ngân hàng JBIC thanh toán tiền.
Việc Huỳnh Ngọc Sĩ ký bốn bộ hồ sơ khi chưa có biên bản nghiệm thu là sai quy định tại Thông tư số 96/2000/TT-BTC ngày 28-9-2000 và Quyết định số 96/2000/QĐ-BTC ngày 12/6/2000 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.
Lần thứ ba
Các ông Sakano Tsuneo, Sakashita, Takasu Kumio – Giám đốc Công ty BIC (là Công ty “ma” do PCI lập ra tại Hồng Kông, chuyên nhận tiền từ tài khoản Công ty PCI chuyển sang, trên danh nghĩa phí cung cấp thông tin, để tập hợp thành tiền đưa hối lộ cho các quan chức nước ngoài) đều khai: ngày 28 tháng 5 năm 2003, Sakano Tsuneo, Sakashita, Takasu Kumio tới Ngân hàng Mitsubishi chi nhánh tại TP.HCM rút tiền Việt Nam đồng đem đến cửa hàng vàng để đổi sang USD và rút USD từ tài khoản của PCI cùng với số tiền 80.000 USD mà ông Takashita chuẩn bị mang từ Nhật sang, tổng cộng là 262.000 USD.
Sau đó ông Sakano và Takasu đem 262.000 USD đến phòng làm việc của ông Sĩ, mặc dù đã được Sakano giải thích trước về ông Takasu, nhưng khi Sakano Tsuneo mở cửa phòng thấy cùng đi có người lạ nên ông Sĩ lập tức đóng cửa.
Khi được Sakano Tsuneo giải thích và giới thiệu Takasu là bạn và lần sau sẽ mang tiền hối lộ tới, nên ông Sĩ đồng ý để Takasu cùng vào phòng làm việc. Sakano Tsuneo và Takasu đã đưa cho Sĩ 262.000 USD.
Theo báo cáo của Bộ Công an thể hiện: trong tài liệu của Bộ Tư pháp Nhật Bản cung cấp có ba giấy rút tiền tại Ngân hàng Mitsubishi chi nhánh TP.HCM ngày 28-5-2003 do ông Sakashita Haruo đứng tên rút tiền từ tài khoản của Văn phòng PCI tại thành phố Hồ Chí Minh và hai hóa đơn xuất nhập tiền gồm: Giấy rút 650.600.000 VNĐ (tương đương 42.000 USD); Giấy rút 84.000 USD; Giấy rút 56.000 USD; Hóa đơn xuất nhập tiền số 457799 ngày 23-5-2003 số tiền 70.000USD; Hóa đơn xuất nhập tiền số 457880 ngày 26-5-2003 số tiền 10.000USD.
Tổng cộng là 262.000 USD. Phù hợp với số tiền đưa hối lộ.
Tài liệu Cục A18 xác nhận Takasu Kumio nhập cảnh ngày 27-5-2003, xuất cảnh ngày 28-5-2003. Phù hợp với thời gian đưa hối lộ.
Lần thứ tư
Các ông Sakano Tsuneo, Sakashita, Kono, Takasu đều khai:
Ngày 23-12-2003 Takasu từ Nhật Bản bay sang sân bay Tân Sơn Nhất và được Kono đón về khách sạn Norfolk, chiều cùng ngày, Sakano Tsuneo từ Hà Nội vào TP.HCM.
Sáng ngày 24-12-2003, Sakano Tsuneo và Takasu đến Văn phòng Công ty PCI tại TP.HCM gặp Kono (kế toán) nhận 600.000 USD và bản phụ lục cho năm dịch vụ tư vấn bổ sung ghi ngày 24-12-2003 của Hợp đồng tư vấn thiết kế mà Sakano Tsuneo đã ký.
Đến 13g00 ngày 24-12-2003, Sakano Tsuneo và Takasu đến Ban quản lý Dự án, Takasu mang túi đựng 600.000 USD vào phòng làm việc và đưa túi tiền cho ông Sĩ.
Ngay sau khi ông Sĩ nhận tiền thì Takasu ra ngoài, Sakano Tsuneo vào phòng và đưa ông Sĩ ký bản phụ lục ghi ngày 24-12-2003. (Tài liệu phía Nhật Bản cung cấp: có bản phụ lục cho 05 dịch vụ tư vấn bổ sung ghi ngày 24-12-2003 có chữ ký của ông Sĩ. Phiếu xuất nhập tiền số 177702 ngày 10-12-2003 của PCI với số tiền 600.000 USD).
Tài liệu A18 Bộ Công An xác định Takasu nhập cảnh ngày 23-12-2003, xuất cảnh ngày 25-12-2003.
Lần thứ năm
Các ông Sakano Tsuneo, Sakashita, Kono đều khai: đầu tháng 8-2004, ông Sĩ đã yêu cầu Sakano Tsuneo đưa số tiền 600.000 USD như thỏa thuận. Sakano Tsuneo gọi điện cho Sakashita nói: ông Sĩ tiếp tục đòi 600.000 USD tiền hối lộ.
Đầu tháng 9-2004, Sakashita điện thoại cho Sakano Tsuneo nói: đã chuẩn bị xong tiền và yêu cầu Sakano vào TP HCM để đưa tiền cho ông Sĩ. Vì từ sau tháng 9-2003 tiền tạm ứng cho hợp đồng giám sát vẫn chưa có nên Sakano Tsuneo đã thương lượng giảm bớt số tiền hối lộ và được Sỹ giảm 10% của 600.000 USD, còn 540.000 USD.
Khoảng giữa tháng 9-2004, Sakano Tsuneo cầm 540.000 USD do Kono đưa, đến gặp và đưa cho Sĩ tại phòng làm việc của ông Sĩ. Sakano Tsuneo nói: đây là tiền mà chúng tôi đã hứa và mong ông sẽ tiếp tục giúp chúng tôi nhiều việc có lợi hơn.
Lần thứ sáu
Ông Sakano Tsuneo, Takasu, Sakashita, Kono đều khai: tháng 11-2004, ông Sĩ yêu cầu Sakano Tsuneo đưa tiền hối lộ 160.000 USD như đã thỏa thuận.
Cuối tháng 01-2005, ông Sakano Tsuneo và Takasu đem 160.000 USD đến trụ sở Ban quản lý Dự án, Takasu cầm túi tiền vào phòng làm việc để đưa cho Sĩ, Sakano đứng ngoài cửa. Vài phút sau, Sakano Tsuneo thấy Takasu từ phòng ông Sĩ đi ra tay không nên biết ông Takasu đã đưa tiền cho ông Sĩ rồi, sau đó Sakano Tsuneo đi vào phòng làm việc đề nghị ông Sĩ ký giúp trả tiền hợp đồng theo đúng kế hoạch và tạo điều kiện có lợi cho PCI.
Tài liệu A18 xác định Takasu nhập cảnh vào ngày 28-01-2005, xuất cảnh ngày 30-01-2005.
Lần thứ bảy
Các ông Sakano Tsuneo, Sakashita, Kono, Takasu, Fukushima – Giám đốc dự án Đại lộ Đông Tây của PCI tại TP.HCM đều khai: cuối tháng 01-2006 ông Sĩ yêu cầu đưa hối lộ tiếp 220.000 USD, Sakano Tsuneo đề nghị chậm lại một thời gian và được ông Sĩ đồng ý. Đầu tháng 3-2006, ông Sĩ gọi Sakano Tsuneo để đòi tiền tiếp, Sakano Tsuneo đề nghị ông Sĩ tiếp tục chờ.
Tháng 8-2006, ông Sĩ điện cho Sakashita tiếp tục đòi đưa tiền 220.000 USD như đã thỏa thuận. Đến 14g00 ngày 29-8-2006, ông Kono và Takasu đến Ban quản lý Dự án, Kono chờ tại tầng 1, còn Takasu vào phòng làm việc của ông Sĩ tại tầng 2 và đưa 220.000 USD cho ông Sĩ.
Tài liệu A18 xác định Takasu nhập cảnh ngày 29-8-2006, xuất cảnh ngày 30-8-2006.
Như vậy, PCI đã bảy lần đưa hối lộ cho Huỳnh Ngọc Sĩ, tổng cộng số tiền là 2.432.000 USD.