Trần Dzạ Dzũng
(VNTB) – Họ là những người tù đang thụ án như Trương Duy Nhất, Trương Minh Đức, Nguyễn Bắc Truyển, Trần Huỳnh Duy Thức… Họ còn là người ở chốn lao lý vẫn chưa ‘kết án’ như Phạm Chí Dũng…
Những người kể tên ở trên, tôi đều quen biết với các mức độ thân, sơ…, và họ đều chung một loại án mà nhiều người gọi đó là ‘tù nhân lương tâm’.
Với tôi, không ai có thể cầm tù lương tâm. Với tôi, có thể việc phản đối thể chế chính trị với những cung bậc khác nhau của Trương Duy Nhất, Trương Minh Đức, Nguyễn Bắc Truyển, Trần Huỳnh Duy Thức, đến Phạm Chí Dũng…, đã khiến họ phải chịu tù đày; song phải trung thực nhìn nhận với nhau một điều thật sòng phẳng: nếu như là quốc gia tôn trọng tiếng nói phản biện, thì mỗi cá nhân kể tên ở trên, họ cùng luật sư của họ sẽ được quyền tranh tụng tại phiên tòa được mở công khai mà bất kỳ ai quan tâm đều có thể vào dự; và điều luật hình sự mà quan tòa tuyên cho họ phải thật sự ‘tâm phục khẩu phục’ cho cả những người dự khán.
(Vụ án Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông năm 1931 với vai trò của luật sư Loseby cùng cộng sự tại tòa của Anh, cho thấy hôm nay một Việt Nam luôn tự hào có nền pháp chế xã hội chủ nghĩa, lẽ nào lại thua kém ‘tòa thực dân’ gần 90 năm về trước?)
Giờ thì lo lắng nhất là thân phận của những người tù nhân đó đang ra sao ở mùa dịch từ con virus Vũ Hán Corona? Hầu hết các người tù kể tên ở trên đều mang trong mình ít nhiều ‘bệnh nền’ như huyết áp, tiểu đường… Nhân viên ngành y còn không có đủ khẩu trang y tế để dùng, thì nói chi tới những người tù hiện nay.
Dinh dưỡng qua những bữa ăn của người tù liệu có đảm bảo để họ chống đỡ với đại dịch cúm Vũ Hán?
Với những nỗ lực chống dịch hiện nay của nhà chức trách Việt Nam, tôi nghĩ rằng đã đến lúc đặt vấn đề liệu có nên thay đổi hình thức giam giữ đối với những ‘tù nhân lương tâm’?
“Lo dịch Covid-19 lây lan trong nhà tù, Iran thả 70.000 tù nhân” – bài báo trên tờ Tuổi Trẻ, đưa tin “Bộ trưởng Tư pháp Iran Ebrahim Raisi ngày 9-3 thông báo Tehran sẽ trả tự do cho khoảng 70.000 tù nhân tại nước này, trong bối cảnh dịch Covid-19 đang hoành hành tại Iran” – https://tuoitre.vn/lo-dich-covid-19-lay-lan-trong-nha-tu-iran-tha-70000-tu-nhan-20200309192014999.htm
“Ngày 17-3, Người phát ngôn cơ quan tư pháp Iran Gholamhossein Esmaili cho biết, nước này đã tạm thời phóng thích khoảng 85.000 tù nhân, trong đó có các tù nhân chính trị, nhằm đối phó với dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 do virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây ra”. Bài báo trên tờ Thế giới và Việt Nam thuộc Bộ Ngoại giao Việt Nam, đã cho hay như vậy (https://baoquocte.vn/dich-covid-19-iran-tam-thoi-tha-khoang-85000-tu-nhan-trung-quoc-xu-ly-gan-160000-tan-chat-thai-y-te-111689.html)
Sẽ có ý kiến, ở Việt Nam nhóm tội danh về xâm phạm an ninh quốc gia sẽ không được xét hoãn thi hành án kể cả khi người đó bị bệnh hiểm nghèo. Vậy thì cần trả lời sau đây về nhiều trường hợp như nhóm Hội Anh em dân chủ, vừa xong phiên phúc thẩm thì thời gian ngắn sau đó người đứng đầu tổ chức này được cho phép xuất cảnh cùng gia đình sang Đức? Đi cùng còn có một phụ nữ trong bản án với khung hình phạt cũng khá nặng.
Lác đác trước đó thì nhiều tù nhân lương tâm cũng được ‘phóng thích’, qua việc buộc phải ‘định cư’ tại nước ngoài như Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, Trần Thị Nga…
Lo cho người ở chốn lao lý vào mùa dịch đang chuyển sang giai đoạn mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đang kêu gọi, “Mỗi người dân là chiến sĩ, mỗi gia đình là pháo đài chống dịch Covid-19” – https://thanhnien.vn/thoi-su/thu-tuong-moi-nguoi-dan-la-chien-si-moi-gia-dinh-la-phao-dai-chong-dich-covid-19-1197089.html
Tôi tin rằng với trách nhiệm công dân mà những tù nhân lương tâm đã hết lòng lên tiếng về quyền dân chủ, thì nay nếu trả họ trở lại với đời thường ở đại dịch, họ sẽ là những chiến sĩ giỏi giúp củng cố thêm pháo đài và cả thế trận quốc gia trong chống dịch Covid-19.
Tin rằng ngài Bộ trưởng Tư pháp Iran Ebrahim Raisi và Người phát ngôn cơ quan tư pháp Iran Gholamhossein Esmaili, cũng có cách nghĩ tương tự qua việc tạm thời phóng thích khoảng 85.000 tù nhân, trong đó có các tù nhân chính trị, nhằm đối phó với dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19.