VNTB – Ngân sách đang lãng phí khi nuôi hai bộ máy quản trị quốc gia?

Trần Dzạ Dzũng

(VNTB) – Ngân sách quốc gia phải cùng lúc nuôi bộ máy hành chính nhà nước và bộ máy hành chính của đảng cộng sản Việt Nam

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho biết bên cạnh phòng, chống tham nhũng, việc phòng, chống lãng phí cũng cần quan tâm, vì đây là vấn nạn còn nghiêm trọng hơn cả tham nhũng.

Mới đây trong gặp gỡ cử tri TP.HCM, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng muốn công tác phòng, chống tham nhũng đạt kết quả cao, phải đẩy mạnh phòng ngừa trước khi chống. Theo Chủ tịch nước, công tác phòng, chống tham nhũng thời gian qua được Đảng, Nhà nước và các cấp, ngành, địa phương luôn quan tâm và làm rất tốt, đạt được những kết quả tốt.

Bên cạnh phòng, chống tham nhũng, theo Chủ tịch nước, đẩy mạnh công tác phòng, chống lãng phí cũng là vấn đề cần quan tâm. Vì đây là vấn nạn còn nghiêm trọng hơn cả tham nhũng.

Theo ông Nguyễn Xuân Phúc, từ năm 2023, phát động trong toàn quốc cuộc vận động về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Chính phủ tổ chức phong trào thi đua về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất, tiêu dùng ở mọi cấp, mọi ngành và trong nhân dân với chủ đề, nội dung, hình thức thiết thực, hiệu quả.

Từ năm 2023, thường xuyên đánh giá hiệu quả và chất lượng chính sách sau ban hành để kịp thời điều chỉnh các bất cập, mâu thuẫn nhằm hạn chế thất thoát, lãng phí các nguồn lực. Chú trọng xây dựng chính sách quốc gia về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong từng giai đoạn đối với một số lĩnh vực then chốt, như tiết kiệm năng lượng; quản lý, khai thác, sử dụng đất, tài nguyên, khoáng sản.

Bàn luận quanh vấn đề trên, ghi nhận trong một hội luận của nhóm nhân sĩ đang cộng tác với trang Việt Nam Thời Báo, thì nếu ông chủ tịch nước nhìn nhận “lãng phí là vấn nạn còn nghiêm trọng hơn cả tham nhũng”, xem ra rất cần thẳng thắn việc đã lãng phí đến mức độ nào về chuyện ngân sách quốc gia phải cùng lúc nuôi bộ máy hành chính nhà nước và bộ máy hành chính của đảng cộng sản Việt Nam.

Cách đặt vấn đề trên không phải là “phản động” vì đây chính là điều mà ông Phạm Minh Chính lúc còn là Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh đã “thí điểm thực hiện”.

Theo đó, trong quá trình xây dựng và phát triển, tỉnh Quảng Ninh nhận thấy những mâu thuẫn trong thực hiện các nhiệm vụ phát triển và thực tế tại địa phương, trong đó có mâu thuẫn giữa đổi mới hệ thống chính trị chưa tương xứng với đổi mới kinh tế.

Đặc biệt qua rà soát tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị và các đơn vị sự nghiệp công lập, tỉnh này nhận thấy, bộ máy cồng kềnh chức năng nhiệm vụ trùng chéo.

Giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị, có nhiều chức năng nhiệm vụ tương đồng có thể bổ sung, hỗ trợ nhau nhưng thiếu cơ chế bảo đảm tính thống nhất nên có thể làm nảy sinh tình trạng buông lỏng, bỏ sót hoặc phát sinh khâu trung gian như cơ quan tổ chức của cấp ủy với cơ quan nội vụ của chính quyền; cơ quan ủy ban kiểm tra của Đảng với thanh tra nhà nước.

Bộ máy phục vụ hình thành bên trong mỗi tổ chức chiếm tỷ lệ cao. Tổ chức hội nhiều nhưng hoạt động chưa mạnh, chưa thể hiện được rõ vị thế, vai trò, tính tự nguyện, tự quản, tự trang trải, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật còn thấp.

Vậy là Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh đi đến quyết định thực hiện thí điểm hợp nhất cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy với cơ quan chuyên môn khối chính quyền cấp huyện, trong đó giao cho Ban Thường vụ các huyện, thị, thành ủy phối hợp triển khai xây dựng, thực hiện đề án hợp nhất và dự thảo quy chế làm việc của cơ quan sau hợp nhất…

Tiếp đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định phê duyệt các Đề án hợp nhất Ban Tổ chức cấp ủy với Phòng Nội vụ, Uỷ ban Kiểm tra với Thanh tra cấp huyện. Trên cơ sở này, các huyện, thị, thành phố đồng bộ triển khai thực hiện mô hình Cơ quan Tổ chức – Nội vụ, Cơ quan Kiểm tra – Thanh tra theo đề án đã được phê duyệt.

Thực tế cho thấy, Nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội có hệ thống tổ chức riêng, hoạt động tương đối độc lập với hệ thống tổ chức của Đảng. Điều này dẫn tới hiện tượng song trùng tổ chức bộ máy có chức năng, nhiệm vụ gần giống nhau giữa một số cơ quan trong hệ thống tổ chức Đảng với cơ quan bên chính quyền như Tổ chức với Nội vụ, Thanh tra với Kiểm tra.

Từ thực tế đó, nếu không có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa công tác tổ chức với công tác nội vụ, công tác kiểm tra của Đảng với công tác thanh tra của chính quyền sẽ dẫn đến tình trạng thiếu thống nhất, chồng chéo, giải quyết vụ việc không kịp thời.

Xuất phát từ đó đòi hỏi thực tiễn cần phải hợp nhất Ủy ban kiểm tra và Thanh tra, Tổ chức và Nội vụ nhằm tăng cường sức mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả, thông qua việc phát huy thế mạnh ở mỗi cơ quan, tận dụng năng lực chuyên môn của cán rút ngắn quy trình công tác, tránh trùng lắp; khắc phục những hạn chế, tồn tại trước đây để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị hiện nay.

Tuy nhiên vào ngày 07-7-2022, Bộ Chính trị ban hành Thông báo Kết luận số 16-TB/TW với yêu cầu “tạm dừng thực hiện các thí điểm các mô hình sau: (1) Hợp nhất cơ quan tham mưu, giúp việc của cấp ủy với cơ quan chuyên môn thuộc chính quyền cùng cấp có chức năng, nhiệm vụ tương đồng. (2) Chủ nhiệm Uỷ ban kiểm tra cấp uỷ đồng thời là Chánh Thanh tra cấp tỉnh, cấp huyện. (3) Trưởng ban Tổ chức cấp uỷ cấp tỉnh đồng thời là Giám đốc Sở Nội vụ; Trưởng ban Tổ chức cấp uỷ cấp huyện đồng thời là Trưởng Phòng Nội vụ cấp huyện. (4) Chánh Văn phòng cấp uỷ cấp huyện đồng thời là Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân cấp huyện.

Các địa phương đã triển khai thực hiện thí điểm các mô hình trên thì Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc Trung ương chỉ đạo sắp xếp lại theo mô hình chung của hệ thống chính trị”.

Như vậy mọi việc quay trở lại mốc ban đầu, bất chấp bộ máy của hệ thống chính trị và các đơn vị sự nghiệp công lập, có chức năng nhiệm vụ trùng chéo.

Tên gọi ở đây chính là “lãng phí chất xám” lẫn “lãng phí tiền thuế” của dân chúng cho chuyện “nuôi” hai bộ máy “song trùng” mà chính đảng cộng sản cũng nhận ra nhưng lại không muốn xóa bỏ.