VNTB – Sắp đến cái tết thứ 5 phải ‘tha hương’ của bà con ‘vườn rau Lộc Hưng’
Thới Bình
(VNTB) – Tết Kỷ Hợi 2019, với người dân vườn rau Lộc Hưng, coi như không có Tết vì ai cũng phải tứ tán
Tháng Chạp, năm Mậu Tuất, lực lượng chức năng TP.HCM đưa máy ủi, máy cẩu vào cưỡng chế khu vực “Vườn rau Lộc Hưng”.
Tết Kỷ Hợi 2019, với người dân vườn rau Lộc Hưng, coi như không có Tết vì ai cũng phải tứ tán cho… ‘tỵ nạn’ vì nhà cửa, đất đai đã bị nhà chức trách san bằng như… Mậu Thân 1968. Từ 1954, vườn rau Lộc Hưng đã là nơi trú ngụ của bao nhiêu gia đình, bao nhiêu thế hệ từ Bắc vào Nam khai hoang sinh sống.
Chuỗi thời gian dài của khiếu nại – khiếu kiện đủ các cấp từ thành phố đến tận trung ương. Nhóm luật sư công giáo và cả ngoại đạo đã hỗ trợ người dân pháp lý ngay từ các thủ tục ban đầu. Báo chí thì phía truyền thông nhà nước ‘nói vo’ rằng chính quyền không sai. Báo chí nước ngoài và mạng xã hội thì phân tích đa chiều về đúng – sai ở các bên liên quan.
Giờ chỉ còn hơn tháng nữa là bước sang năm 2024. Tin tức mới nhất về vụ “vườn rau Lộc Hưng”, qua ghi nhận từ báo chí nhà nước, chỉ cần ‘phân tích ngược dòng’, sẽ không khó nhận ra cái sai ở đây thuộc về chính quyền, nhưng đó là một sự đã rồi…
Sáng 11-11-2023, UBND quận Tân Bình bắt đầu niêm yết dự thảo phương án hỗ trợ người dân canh tác trên khu đất công cộng ở phường 6 (quận Tân Bình) – khu vực ‘vườn rau Lộc Hưng’ tại 2 địa điểm: trụ sở UBND phường 6 (số 356A đường Bắc Hải) và điểm sinh hoạt khu phố phường 6 (số 771 Cách Mạng Tháng 8). Tổ công tác của hội đồng hỗ trợ dự án sẽ làm việc tại trụ sở UBND phường 6 để tiếp nhận kê khai của người dân, giải thích về chủ trương, chính sách, dự thảo phương án hỗ trợ và các vấn đề có liên quan đến dự án tại khu đất này.
Theo thông báo thì người dân có thể đến 2 địa điểm trên để được hướng dẫn kê khai hoặc kê khai bổ sung và cung cấp hồ sơ liên quan đến quá trình canh tác tại khu đất. Bên cạnh đó, tổ công tác cũng xuống từng hộ dân để trao dự thảo phương án hỗ trợ. Đại diện UBND quận Tân Bình cho biết dự thảo phương án hỗ trợ sẽ nêu rõ số tiền mà từng hộ dân sẽ nhận được, những hộ dân đã tạm ứng sẽ nhận thêm phần hỗ trợ bổ sung.
Phía chính quyền địa phương tiếp tục đưa ra lập luận: khu đất này trước đây do chính quyền Pháp sử dụng làm bãi an-ten. Sau khi đất nước thống nhất, nhà nước trực tiếp quản lý toàn bộ khu đất và ngành bưu điện tiếp quản, quản lý.
Đến năm 2008, UBND TP.HCM giao quận Tân Bình quản lý toàn bộ khu đất để đầu tư xây dựng công trình công cộng. Thực tế có một số hộ dân canh tác rau trên một phần diện tích của khu đất và trong quá trình canh tác, nhiều hộ dân đã tự ý xây dựng công trình trái pháp luật…
Giả dụ như tất cả lập luận của chính quyền là đúng hết, bởi đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, và ‘bên thắng cuộc’ luôn có quyền khi đi kèm là họng súng; song chỉ xét với mỗi yêu cầu mà chính quyền quận Tân Bình đang yêu cầu người dân trong “hướng dẫn kê khai hoặc kê khai bổ sung và cung cấp hồ sơ liên quan đến quá trình canh tác tại khu đất”, cho thấy “kiểm đếm” là một thủ tục phải thực hiện trước khi Nhà nước chính thức tiến hành việc thu hồi đất đã không được thực hiện khi cưỡng chế giải tỏa khu vườn rau Lộc Hưng hồi giáp Tết Kỷ Hợi 2019.
Kiểm đếm đất đai được hiểu là công việc do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành, nhằm mục đích xác định hiện trạng sử dụng đất, thống kê nhà ở, tài sản gắn liền với đất để lấy thông tin phục vụ cho hoạt động đền bù, giải tỏa.
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 67 Luật đất đai 2013 và điểm c khoản 1 Điều 17 Nghị định 43/2014/NĐ-CP thì trước khi có quyết định thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải thông báo kế hoạch kiểm đếm cho người dân được biết: Chậm nhất là 90 ngày đối với đất nông nghiệp; Chậm nhất là 180 ngày đối với đất phi nông nghiệp.
Điểm d khoản 1 Điều 69 Luật đất đai 2013 quy định, nếu người dân không đồng thuận thực hiện kiểm đếm thì UBND cấp xã và ban bồi thường, giải phóng mặt bằng phải tổ chức vận động, thuyết phục. Trong vòng 10 ngày kể từ khi được vận động, thuyết phục mà vẫn không được đồng ý thì Chủ tịch UBND cấp huyện ra quyết định kiểm đếm bắt buộc. Nếu người có đất vẫn không thực hiện thì tiến hành cưỡng chế kiểm đếm.
Tuy nhiên ở ‘vườn rau Lộc Hưng’ đã không theo lộ trình pháp luật về đất đai, mà chính quyền đã đưa lực lượng dân sự kết hợp vũ trang để đập phá toàn bộ nhà cửa, khiến tài sản của các gia đình đang sinh sống ở vườn rau Lộc Hưng chịu thiệt hại nặng nề.
