VNTB – Tập trung dân chủ trong Đảng vẫn còn là lý luận kém khả thi?

Nguyễn Huyền

(VNTB) – Đại án “chuyến bay giải cứu” là minh chứng cho sự thất bại nặng nề của yêu cầu “tập trung dân chủ trong Đảng”.

Ở buổi làm việc với ngành y tế tỉnh Thừa Thiên – Huế hồi trung tuần tháng 7-2023, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nói rằng có nhiều đơn vị, bệnh viện xảy ra tình trạng thiếu thuốc chữa bệnh vì… thiếu đoàn kết, người này làm thì bị người kia soi.

Bà Đào Hồng Lan còn là Bí thư Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế, với nhận xét về chuyện “thiếu đoàn kết” như trên đã cho thấy một thực trạng là “tập trung dân chủ trong Đảng” cho đến nay vẫn còn loay hoay cho tìm kiếm của lý luận thực thi.

Nếu Bộ Chính trị thực hiện tốt như những gì lâu nay vẫn tuyên truyền về “tập trung dân chủ trong Đảng” thì chắc chắn sẽ không tạo nên “làn sóng ngược” khi nhiều quan chức ở các bộ, ngành đã “liên kết” nhau mang tính “tập trung tham nhũng” nhân danh quyền lực Đảng như những gì mà người ta có thể thấy được từ đại án “chuyến bay giải cứu”.

Ở đây có một cái vòng luẩn quẩn mà người ta hay gọi đó là công tác “cơ cấu” cán bộ lãnh đạo.

Ghi nhận từ những lần sinh hoạt chi bộ Đảng, cá nhân tôi thấy rất rõ rằng trong việc thực thi nguyên tắc tập trung dân chủ lâu nay vẫn có hai mặt khó khăn cần giải quyết. Thứ nhất, người được hỏi về vấn đề cần thảo luận có trình độ khác nhau, nên đòi hỏi khi lấy ý kiến phải định hướng nội dung thuộc chuyên môn, sở trường… của từng nhóm đối tượng.

Thứ hai, sẽ có những người hiểu biết vấn đề nhưng không nói hoặc không muốn nói vì ngại bị chụp mũ “tự diễn biến – tự chuyển hóa”.

Đơn cử, báo chí vẫn hay đăng phát biểu của đồng chí Tổng bí thư rằng “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế, và uy tín quốc tế như ngày nay. Có thêm nhiều điều kiện tiên đề thuận lợi để vững bước trên con đường mà Đảng ta, nhân dân ta và Bác Hồ kính yêu đã giải phóng”.

Một khi tự ru ngủ nhau như nhấn nhá đầy tự mãn của người đứng đầu Đảng, thử hỏi ai sẽ nhân danh “tập trung dân chủ” để đủ dũng cảm lên tiếng cảnh tỉnh về các phát biểu “giàu cảm tính” của đồng chí Tổng bí thư?

Khi hỏi ý kiến mà người ta không muốn hoặc không thèm nói là rất nguy hiểm. Một lãnh đạo ra quyết định mà không thu nạp được tất cả những ý kiến tốt nhất của các cộng sự thì rất khó khăn, bất cập.

Từ lý luận lâu nay về “tập trung dân chủ trong Đảng”, qua các bản án tham nhũng quyền lực đã được tuyên với các cựu bộ trưởng như Đinh La Thăng, Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn, Vũ Huy Hoàng…, cho thấy tính khả thi của lý luận này cần “phúc tra” lại.

Bởi ở đây cần biện giải vì sao một số tổ chức đảng, cấp ủy, người đứng đầu không phát huy dân chủ, bảo đảm quyền của đảng viên trong thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ như quyền được thông tin, thảo luận, quyền được phê bình, chất vấn…, thế nhưng trên thực tế lại không được bất kỳ tờ báo nào ở Việt Nam lên tiếng ghi nhận kịp thời, thay cho hầu hết là “đá gà chết” từ tin tức được “định hướng” từ cơ quan Tuyên giáo Đảng?

Tổng bí thư Đảng cần giải quyết được vấn nạn sau đây ở Việt Nam: Mặc dù Đảng đã ban hành nhiều quy chế, quy định, quy trình về từng khâu cả công tác cán bộ, tuy nhiên vẫn còn khoảng trống dẫn đến tình trạng cán bộ lãnh đạo, quản lý lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thao túng tập thể, chi phối cá nhân, hoặc còn tình trạng đảng viên thờ ơ, không quan tâm đến việc thực hiện quyền dân chủ trong đánh giá, giới thiệu, lựa chọn cán bộ…

Tuyên truyền vẫn hay hô hào cổ động chính trị là ở đâu có quyền lực, ở đó phải có kiểm soát. Quyền lực càng cao càng phải kiểm soát chặt chẽ, hiệu quả. Nếu không được tổ chức tốt, quyền lực nhà nước sẽ bị lợi dụng, lạm quyền, lộng quyền.

Thế thì làm sao đảng viên biết họ có những quyền cụ thể nào trong chuyện kiểm soát quyền lực của Bộ Chính trị, đặc biệt là chuyện lạm quyền và lộng quyền ở cấp “ủy viên trung ương”?