(VNTB) – Chìa khóa không phải là “đánh bại” CSVN, mà là khiến chính họ trở thành một phần của quá trình thay đổi.
I. Thực trạng hiện nay: Vì sao con đường cũ không hiệu quả?
Sau gần 50 năm đấu tranh, phong trào tự do, dân chủ hóa Việt Nam vẫn chưa đạt được bước ngoặt quyết định.
Nguyên nhân chính không chỉ do sự kiểm soát chặt chẽ của Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) mà còn bởi những hạn chế nội tại của phong trào:
1. Lực lượng rời rạc và lão hóa:
– Thành phần đấu tranh chủ yếu là trí thức cao tuổi, thế hệ có liên hệ phần nào đến thể chế Việt Nam Cộng hòa trước đây và thiếu thế hệ kế thừa.
– Giới trẻ thờ ơ với chính trị do ưu tiên kinh tế và lối sống thực dụng.
2. Thiếu nguồn lực và chiến lược thực tế:
– Không có tài chính đủ mạnh để duy trì hoạt động quy mô lớn và dài hơi.
– Chiến lược cũ dựa trên hy vọng về áp lực quốc tế hoặc tự phát từ nội bộ chế độ đã chứng tỏ không hiệu quả.
3. Mặt trận truyền thông đơn độc:
– Truyền thông là vũ khí quan trọng nhưng đơn độc không thể thay đổi được hệ thống.
– Thiếu các tổ chức thực sự vận động trong nước để chuyển hóa nhận thức thành hành động.
4. Không có đối trọng chính trị bên trong:
– CSVN kiểm soát toàn bộ đời sống chính trị, không có phe đối lập chính thức.
– Bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào manh nha thành lập lực lượng đối lập đều bị đàn áp ngay từ trứng nước.
Những điểm trên cho thấy rằng tiếp tục đi theo cách cũ sẽ không mang lại kết quả.
II. Liệu có thể thay đổi CSVN một cách hòa bình không?
Câu trả lời là: “có thể”, nhưng cần một chiến lược mới, thực tế hơn, và thông minh hơn.
Ba điều kiện cốt lõi để chuyển đổi hòa bình là:
1. Nội bộ CSVN phải xuất hiện lực lượng cải cách thực sự.
2. Xã hội phải có một động lực mạnh mẽ để đòi thay đổi.
3. Phải có một lực lượng đủ sức dẫn dắt quá trình chuyển đổi.
Hiện nay, điều kiện (1) và (2) đang dần hình thành nhưng điều kiện (3) chưa có.
Vậy cần làm gì để tạo ra lực lượng chuyển đổi này?
III. Cần phải làm gì để đạt được thay đổi hòa bình?
1. Tạo ra một “lực hấp dẫn” thay vì đối đầu trực diện
Không thể “đánh bại” CSVN bằng đối đầu trực diện, nhưng có thể biến chính họ thành một phần của giải pháp.
Thay vì “chỉ trích” chế độ, cần đưa ra một lộ trình chuyển đổi mà họ có thể chấp nhận, ví dụ:
– Mô hình “cải cách có kiểm soát” như Singapore hoặc Đài Loan thay vì lật đổ hoàn toàn.
– Đảm bảo một quy trình an toàn cho những người trong hệ thống, tránh tâm lý “sống còn” khiến họ phải bám giữ quyền lực bằng mọi giá.
2. Xây dựng lực lượng trí thức và doanh nhân trẻ
Phải tạo ra một hệ sinh thái tư tưởng mới, nơi giới trẻ thấy rằng dân chủ hóa không chỉ là lý tưởng mà còn mang lại lợi ích thực tế cho họ (công việc, tài chính, cơ hội phát triển, v.v…).
Sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội, diễn đàn, tổ chức sự kiện kín để thu hút và giáo dục lớp trẻ về mô hình tương lai của một Việt Nam dân chủ.
3. Nhắm vào mâu thuẫn nội bộ của CSVN
CSVN không phải một khối thống nhất. Họ có các nhóm lợi ích khác nhau:
– Bảo thủ (muốn duy trì hệ thống cũ)
– Thực dụng (ưu tiên lợi ích kinh tế hơn hệ tư tưởng)
– Cải cách (muốn thay đổi nhưng chưa có cơ hội)
Vì thế cần phải tận dụng các mâu thuẫn này để mở đường cho cải cách từ bên trong.
4. Hợp tác với các cường quốc nhưng không phụ thuộc
Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và cả Ấn Độ đều muốn Việt Nam giảm ảnh hưởng Trung Quốc nhưng họ không muốn gây “bất ổn chính trị” ở Việt Nam.
Do đó, phải đưa ra thông điệp rằng dân chủ hóa không đồng nghĩa với hỗn loạn, mà sẽ giúp Việt Nam trở thành một đối tác đáng tin cậy hơn trên trường quốc tế.
5. Hướng đến một liên minh hành động thay vì một tổ chức cứng nhắc
Một tổ chức chính trị đối lập chính thức cứng nhắc là điều chưa thể vào lúc này.
Nhưng một liên minh mềm dẻo giữa trí thức, doanh nhân, và các thành phần cải cách trong hệ thống hiện nay có thể tạo ra một phong trào thực tế hơn.
Cần tạo ra một mạng lưới kết nối giữa trong và ngoài nước, giúp thông tin và chiến lược được chia sẻ một cách công khai và hiệu quả.
IV. Không phải lật đổ, mà là chuyển hóa
Thay đổi chế độ CSVN một cách hòa bình không phải là điều không tưởng, nhưng không thể thực hiện theo cách cũ.
Phải thay đổi cách tư duy, từ “đấu tranh đối kháng” sang “chuyển hóa có kiểm soát.”
Bước đi chiến lược:
1. Tạo ra một lộ trình cải cách mà nội bộ CSVN có thể chấp nhận.
2. Thu hút giới trẻ, trí thức, doanh nhân tham gia vào một hệ sinh thái tư tưởng mới.
3. Lợi dụng mâu thuẫn nội bộ để thúc đẩy những cải cách từ bên trong.
4. Đưa ra thông điệp với quốc tế rằng dân chủ hóa Việt Nam sẽ ổn định, không hỗn loạn.
5. Xây dựng một liên minh hành động linh hoạt thay vì một tổ chức chính trị đối lập chính thức.
Chỉ khi có một lực lượng chuyển hóa thực sự bên ngoài lẫn bên trong chế độ, thì con đường thay đổi hòa bình mới khả thi.
Chìa khóa không phải là “đánh bại” CSVN, mà là khiến chính họ trở thành một phần của quá trình thay đổi.