Ghi chép của Nguyễn Huỳnh
(VNTB) – Hạc vừa bay vừa kêu thảng thốt. Chén ứa men lành, lạnh ngón tay
Khi một người nói, nhiều người có thể cùng nghe, bất kể người nói là ai, làm gì, ở đâu thì vai trò, vị trí của cá nhân trong tương tác với xã hội đã khác trước và chắc chắn sẽ càng ngày càng khác.
“Thiên hạ luận” trên trang Việt Nam Thời Báo có thể trở thành nơi mà độc giả đóng góp mọi thứ thông tin, ý kiến, hình ảnh… về những sự kiện, vấn đề mà theo quý bạn đọc là mọi người cần biết, cần bàn hay không,… hoàn toàn sẽ do quý bạn đọc tín nhiệm để trao tin cậy qua trang Việt Nam Thời Báo.
“Mở hàng” cho “Thiên hạ luận” tuần cuối tháng 3-2021, xin cùng luận một vài câu chuyện thời sự.
Một. Nhà thơ Nguyễn Quốc Chánh thắc mắc đầy cắc cớ cho chuyện ‘thời thế luận anh hùng’:
“Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp vừa qua đời, trên mạng xã hội đồng loạt gọi ông là nhà văn quan trọng nhất của văn chương Việt Nam dưới chế độ cộng sản.
Tôi thấy sự đồng loạt này đặt ra một số câu hỏi chí mạng, rằng lâu nay nhiều người luôn miệng đổ thừa, vì chế độ cộng sản thiếu tự do nên không có tác phẩm hay và lớn. Vậy sự hay và lớn của văn chương Nguyễn Huy Thiệp có bác bỏ được lý do vì không có tự do mà văn chương dưới chế độ cộng sản bèo nhèo? Hay vì tài năng cá nhân mà vượt qua trở ngại đó?
Nếu người viết có tài năng, tình thế thiếu tự do vẫn không làm cho văn chương của họ trở nên tầm thường trước giáo quyền của tuyên giáo? Hay trong điều kiện thiếu tự do, người viết có tài năng, sự thiếu đó trở thành điều kiện kích thích tài năng thay vì kiềm hãm?
Sự thành công trong văn chương của Nguyễn Huy Thiệp, có phải là sự thất bại của ban tuyên giáo? Nếu ban tuyên giáo thất bại trước tài năng của người viết, văn chương vì sự nghiệp của nó nên cám ơn ban tuyên giáo thay vì đổ lỗi?
Vì sự khắc nghiệt của chính trị là một điều kiện giải phóng tài năng. Nếu người viết tin Nguyễn Huy Thiệp là một tài năng, từ nay không còn lý do biện minh cho sự bất tài của bản thân nữa rồi”.
Hai. Bác sĩ Phạm Đăng Quỳnh dường như có ý móc méo gì đó khi luận về cả hai nhân vật đang cùng là anh hùng thời thế:
“Hai ‘nhà vua’ Mỹ và Việt Nam có nhiều điểm giống nhau, nhất là về tuổi tác và sức khỏe. Nhưng cái khác nhau giữa họ là: Ông Biden khẳng định cấp dưới của mình, cụ thể là bà phó tổng thống, thông minh hơn mình: Trang web của Nhà Trắng đưa tin, trong chuyến đi đến Georgia, ông Biden kết thúc bài phát biểu của mình bằng một giai thoại dài về cuộc gặp của ông với Chủ tịch Trung Quốc, và sau đó nói rằng: “Tôi đáng lẽ không nên làm điều này, vì vậy tôi muốn nhường sân khấu cho phó tổng thống của tôi, người thông minh hơn tôi”. (1)
Còn ông Nguyễn Phú Trọng thì ngược lại, không nghĩ cấp dưới đã…. bắt kịp ông về trình độ và “đẳng cấp”. Ông nói “đừng thấy đỏ tưởng là chín, đừng chỉ thấy cái mã bên ngoài, nó che đậy cái sơ sài bên trong” (2).
Ba. Người vừa rời ghế Tổng biên tập báo Phụ nữ TP.HCM đã luận thời thế qua chuyện nhắc lại lời cụ Phan Kế Bính đã viết trong Phong tục Việt Nam, mục Quan dân: “Quan không được phép làm quan tại bản quán, và không được phép lấy vợ trong bản hạt, vì sợ có thân thuộc nhà quan ở lẫn với dân trong hạt, thì có khi dùng phép không được công minh”.
Còn thời nay, ở nhiều nơi, ta hình như làm ngược lại: lãnh đạo cao cao trong tỉnh/ thành thì ưu tiên bố trí người địa phương, còn đại biểu Quốc hội lại dành khá nhiều suất cho người nơi khác. Rốt cuộc, hệ quả là “danh sách dòng họ lãnh đạo” xuất hiện dày đặc, còn lắm vụ việc sai phạm tày đình tại mỗi địa phương lại không hề thấy tiếng nói của nghị viên.
Có khi tại – bởi – vì cử tri không lên tiếng, nhợ!
___________
Chú thích: