TS Phạm Đình Bá
(VNTB) – Tô Lâm đã quảng cáo không công cho một tiệm ăn ở London, Anh Quốc bằng một video có tới hơn 11 triệu view.
Tháng 11/2021, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam, Đại tướng Tô Lâm, được “Thánh rắc muối” Salt Bae chế biến và đút cho ăn món bò dát vàng, gây xôn xao mạng xã hội trong và ngoài nước. Đoạn video về vụ này có hơn 11 triệu người xem. Tô Lâm mặc dù rất bận rộn trong việc bắt giam dân vô tội cũng giành thời gian để làm quảng cáo không công cho một tiệm ăn ở London, Anh Quốc. [1]
Trái với việc Tô Lâm giúp đỡ nhà hàng của Salt Bae ở Anh Quốc, y lại gây nhiều khó khăn cho một quầy thức ăn trong nước và bắt giam ông “Thánh rắc hành”, người được nhiều người dân quí mến. Ông “Thánh rắc hành” bị Tô Lâm bắt giam chỉ vì ông ấy làm điệu như ông “Thánh rắc muối” khi bán bún, phần nào nhắc nhở người dân nghĩ sâu về việc Tô Lâm ăn bò dát vàng. Tháng 5/2023, Tô Lâm áp lực tòa án “nhân dân” tuyên án ông ‘Thánh rắc hành’ hơn 5 năm tù, 4 năm quản chế. [2]
Trong khi Tô Lâm làm càn, chúng ta hãy thử nhìn vào cách các nước trong vùng hỗ trợ việc phát triển, nâng tầm và tiếp thị cho món ăn nước họ.
“Nước tôi có trái dâu, nhân sâm, thích kim chi đó” Wonder Girls, một nhóm nhạc K-pop hiện đã tan rã, nửa hát, nửa cổ vũ trong bài “K-Food Party” năm 2011. Đây hầu như không phải là lời ca ngợi tự phát về nguyên liệu và món ăn của Hàn Quốc. [3]
Thực ra, Bộ Thực phẩm, Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Hàn Quốc đã tuyển dụng những nhạc nữ trẻ này làm đại sứ toàn cầu, một phần của chiến dịch do chính phủ tài trợ đã công bố ba năm trước với sứ mệnh nâng tầm món ăn Hàn Quốc lên hàng cao nhất trong các món ăn được yêu thích trên thế giới.
Bài hát của Wonder Girls không thành công. Tuy nhiên, số lượng tiệm ăn Hàn Quốc ở nước ngoài đã tăng theo cấp số nhân, từ 9.253 năm 2009 lên 33.499 – chỉ hơi kém mục tiêu một chút – vào năm 2017, với hơn 3/4 lượng khách hàng không phải là người Hàn Quốc, theo báo cáo của Viện Xúc tiến Thực phẩm Hàn Quốc. [3]
Chỉ riêng ở Mỹ, hiện có khoảng 2.000 đến 7.000 tiệm ăn Hàn Quốc. Số tiệm ăn Hàn Quốc xứng đáng được đưa vào Sách hướng dẫn Michelin đến New York vào năm 2022 tăng gấp bốn lần so với năm 2006, với giá bữa ăn trung bình là 63 đô la Mỹ, chỉ thấp hơn một đô so với các tiệm ăn Pháp. Điều này đặt các nhà hàng Hàn Quốc lên hàng đầu trong thang bậc hương vị, mặc dù vẫn thấp hơn nhiều so với sushi Nhật Bản (giá bữa ăn trung bình: 235 đô Mỹ). [3]
Nhưng mục đích của việc chính phủ Hàn Quốc tích cực quảng bá thực phẩm Hàn Quốc tới các nước khác là gì? Ngoài những điều hiển nhiên như thúc đẩy xuất khẩu nông sản và lôi kéo khách du lịch đến nếm thử các món ăn ở nơi xuất xứ của chúng, đất nước Hàn Quốc sẽ được lợi như thế nào – về mặt vật chất, tâm lý, tinh thần – nếu ngày càng nhiều người không phải người Hàn Quốc học cách yêu thích kim chi?
Hàn Quốc không phải là quốc gia đầu tiên triển khai cái được gọi là ngoại giao ẩm thực. Vào những năm 1990 và đầu những năm 2000, Thái Lan bắt đầu khuyến khích các đầu bếp bản địa mở doanh nghiệp ở nước ngoài với sự hỗ trợ từ các khoản vay từ Ngân hàng Xuất Nhập khẩu Thái. Từ năm 2006, Bộ Thương mại đã cấp giấy chứng nhận “Thái Chọn Lọc” cho các tiệm ăn Thái trên khắp thế giới, “để đảm bảo hương vị Thái chính gốc”. Quá trình kiểm tra bao gồm chuyến thăm bất ngờ của đại diện chính phủ Thái để kiểm tra món ăn của các tiệm.
Tất cả điều này nhằm phục vụ cho việc nâng cao “thương hiệu quốc gia”. Chỉ số Thương hiệu Quốc gia Anholt-Ipsos hàng năm, đo lường danh tiếng, được đánh giá một phần bằng cách hỏi một nhóm người trên khắp thế giới về việc họ nhìn nhận giá trị di sản và văn hóa của mỗi quốc gia cũng như mức độ họ sẵn sàng mua sản phẩm của nước đó.
Năm 2023, Nhật Bản, Đức và Canada dẫn đầu danh sách 60 quốc gia trong đánh giá của Anholt-Ipsos. Hàn Quốc đứng thứ 24, Singapore 26, Trung Quốc 31, Đài Loan 32, Indonesia 44, VN 47 và Philippines 48. Vì một số lý do không nêu rõ, Thái Lan và Malaysia không được đưa vào khảo sát. [4]
Khi nói đến việc bảo vệ di sản, văn hóa, nghệ thuật và ẩm thực, có nên bầu Tô Lâm làm đại sứ toàn cầu cho ngoại giao ẩm thực của xứ Đông Lào? Tôi đã ráng điện thoại hỏi ý kiến ông “Thánh rắc hành”, nhưng bộ hạ của ông Tô Lâm không chịu bắt điện thoại.
____________
Nguồn:
- BBC. VN: Hình ảnh Bộ trưởng Tô Lâm ăn bò dát vàng gây bão dư luận. 05/11/2021; Available from: https://www.bbc.com/vietnamese/world-59146429.
- BBC. ‘Thánh rắc hành’ – Bùi Tuấn Lâm bị tuyên 5 năm 6 tháng tù, 4 năm quản chế. 24/05/2023; Available from: https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c80y32d1r47o.
- Ligaya Mishan. When a Country’s Cuisine Becomes a Cultural Export. 04/01/2024; Available from: https://www.nytimes.com/2022/10/12/t-magazine/korean-food-national-royal-cuisine.html.
- Ipsos. Nation Brands Index 2023: Japan takes the lead for the first time in NBI history. 01/11/2023; Available from: https://www.ipsos.com/en-ca/nation-brands-index-2023.