TS Phạm Đình Bá
(VNTB) – Tờ Tuổi Trẻ hay Thanh Niên chỉ có chưa tới 30 bài nói về đa đảng. Hơn nữa, chủ yếu là về chống đa đảng.
Tôi ở xa quê nên khi rảnh thường hay lướt qua hai báo Tuổi trẻ và Thanh Niên để biết tin bên nhà. Thỉnh thoảng vẫn tự hỏi là giữa hai tờ báo nầy tờ nào “dám nói” nhiều hơn.
Hôm nay là ngày đầu năm có thời gian suy nghĩ bèn tìm hiểu về câu hỏi nầy một cách thô thiển. Tôi tìm thử hai báo nầy tường thuật gì về “đa đảng” trong 10 năm qua. Chủ đề nầy có vẻ theo tôi hiểu là nhạy cảm với độc đảng bên nhà.
Cách tìm kiếm như thế ở Google là: 1) site:https://tuoitre.vn/ “đa đảng” after:2014-01-01 và 2) site:https://thanhnien.vn/ “đa đảng” after:2014-01-01. Tôi chọn khoảng thời gian 10 năm từ 2014 đến nay bởi tôi nghĩ như vậy là đủ dài và bao gồm những sự kiện lớn về biểu tình chống Trung Quốc, nhiều blogger bị bắt, và đại dịch. Tôi dùng Google để tìm kiếm vào ngày 01/01/2024.
Tờ Tuổi trẻ đã đăng 15 bài về đa đảng và tờ Thanh niên 13 bài trong 10 năm qua. Tở Tuổi trẻ đăng 2 bài về bắt giam người nói về đa đảng, 3 bài về quan điểm của Đảng về chống đa đảng, 1 bài nhắc tới từ “đa đảng” trong một chủ đề không liên hệ, và 9 bài đưa tin về đa đảng ở nước ngoài, ví dụ như bầu cử ở Campuchia và Myanmar. Các con số tương ứng ở tờ Thanh niên là 0 bài về bắt giam người nói về đa đảng, 4 bài về quan điểm của Đảng về chống đa đảng, 1 bài nhắc tới từ “đa đảng” trong một chủ đề không liên hệ, và 8 bài đưa tin về đa đảng ở nước ngoài.
Để kiểm tra thử cách tìm kiếm như thế có thể hiện việc làm của hai tờ nầy không, tôi lập lại cách tìm kiếm 1) và 2) ở trên với cụm từ “tham nhũng” thay vào cụm từ “đa đảng”. Tờ Tuổi trẻ trong 10 năm qua đã đăng 6.670 bài có nhắc tới từ “tham nhũng” và tờ Thanh niên đăng 3.980 bài.
Kết quả của cách làm thô thiển nầy dường như chỉ ra rằng tờ Tuổi trẻ “dám nói” hơn là tờ Thanh niên, mặc dù cả hai tờ rõ ràng là “tự kiểm duyệt” để không bị phạt bởi các cơ quan kiểm duyệt. Cả hai tờ báo nầy đưa tin nhiều về tham nhũng, góp phần vào việc đưa tin cho bà con mình hiểu tại sao đời sống là bất công dưới chế độ độc đảng.
Để kiểm tra thử cách tìm kiếm ở Google có thể hiện việc “dám nói” với báo chí nước ngoài, tôi lập lại cách tìm kiếm 1) ở tờ New York Times bên Mỹ với một cụm từ “nhạy cảm” là “communist” (nghĩa là “cộng sản”) và một cụm từ thông thường là “election” (nghĩa là “bầu cử”). Tờ NYT trong 10 năm qua đăng 17.800 bài có nhắc về từ “cộng sản” và 96.000 bài có nhắc về từ “bầu cử”. Kết quả từ cách làm thô thiển nầy dường như chỉ ra rằng mức độ làm việc của tờ NYT là phong phú hơn rất nhiều so với tờ Tuổi trẻ và Thanh niên.
Kết quả dường như và có thể không có gì đáng ngạc nhiên đối với bạn đọc bên nhà. Tự kiểm soát và nghèo nàn là đặc trưng của các báo “chính thống” mà Đảng cho hoạt động.
Nhưng kết quả cũng khẳng định rằng việc làm của những blogger và các trang thông tin phản biện tuyên truyền của đảng và giữ vững niềm tin trong cách “nói thẳng, nói thật” là rất quan trọng để đưa tin cho bà con tỏ tường.
Nhân dịp đầu năm, xin thành thật cảm ơn các Anh Chị và gia đình Việt Nam Thời Báo đã làm việc không ngừng để đưa tin trung thực cho bà con. Ở xa, nghĩ đến các Anh vẫn còn trong tù đày. Xin mọi người cẩn trọng!