Ngọc Nhi (VNTB) Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hy vọng sẽ “kết thúc sớm” (fast track) các cuộc đàm phán TPP với 12 nước, sau khi Quốc hội Hoa Kỳ trao cho Tổng thống Obama “quyền đàm phán nhanh.”.
Đại diện thương mại Mỹ Michael Froman và Bộ trưởng Bộ Kinh tế và chính sách tài chính Nhật Bản Akira Amari tại một cuộc họp báo về TPP. Ảnh: AFP |
Khi Quốc hội Mỹ cho Tổng thống Barack Obama quyền “fast track”, thì thời gian các cuộc đàm phán của 12 quốc gia đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ được đẩy nhanh, chỉ tính bằng tuần, thay vì tháng trước đó.
Bộ trưởng Kinh tế của Nhật Bản, Akio Amari, dự đoán rằng sự đồng thuận rộng rãi có thể đạt được vào cuối tháng 7.
TPP tưởng chừng như rơi vào thế bế tắc khi Hạ viện Mỹ từ chối trao quyền xúc tiến thương mại hay đàm phán nhanh (TPA) cho tổng thống.
TPA là một đạo luật thương mại cho phép hành pháp được rộng quyền đàm phán các hiệp định thương mại. Theo đó, chính quyền Tổng thống Obama và các đời tổng thống kế tiếp được toàn quyền tiến hành đàm phán và thỏa thuận các điều khoản của các hiệp định thương mại quốc tế. Sau khi đàm phán hoàn tất, Quốc hội Mỹ chỉ có quyền phê chuẩn hoặc phủ quyết, mà không có quyền điều chỉnh hay sửa đổi các điều khoản trong các hiệp định thương mại tự do, trong đó có TPP. Thể thức nhanh gọn này được gọi là “quyền đàm phán nhanh”, với đạo luật được tái tục 5 năm/lần.
Vào tháng 6, tình hình thay đổi nhanh chóng khi Hạ viện Mỹ cho phép Tổng thống Barack Obama đẩy nhanh tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với tỷ lệ 218 phiếu thuận và 208 phiếu chống (18/06). Tiếp đó, với 60 phiếu thuận và 38 phiếu chống (24/6), Thượng viện Mỹ cũng chính thức “gật đầu” về vấn đề này.
Trong đàm phán TPP, thì cuộc đàm phán giữa Nhật Bản và Mỹ được coi là chìa khóa. Vướng mắc giữa hai quốc gia này nằm ở vấn đề bảo hộ thương mại truyền thống, trong khi Mỹ tìm cách bảo hộ thị trường ôtô, thì Nhật quyết “đóng” 5 mặt hàng nông nghiệp.
Tuy nhiên, sau nhiều tháng đàm phán đã mang lại cho hai bên tiến sát đến thỏa thuận,Bộ trưởng Bộ kinh tế Nhật Bản Amari đã nói với hãng tin Kyodo rằng, “không có vấn đề thương mại nghiêm trọng nào tồn tại giữa Nhật Bản và Mỹ”
“Chúng tôi tin rằng có những khoảng trống đủ hẹp đủ để hai nhà lãnh đạo đi tới một thỏa hiệp cuối cùng,” Richard Katz, biên tập viên của tờ The Economist Oriental cho biết.
Thủ tướng Shinzo Abe lên tiếng ca ngợi hành động của Quốc hội Mỹ là “một bước tiến quan trọng” và cho biết ông hy vọng một ” kết thúc sớm” của các cuộc đàm phán TPP.
Bộ trưởng kinh tế các nước TPP từng lên kế hoạch nhóm họp vào ngày 26 – 28/5 trên đảo Guam với mục tiêu kết thúc quá trình đàm phán, tuy nhiên cuộc họp đã không diễn ra.
Nhưng đến hiện nay, mọi thứ đã thay đổi.
“Tôi nghĩ rằng cuộc họp bộ trưởng sẽ được tổ chức vào tháng 7 này,” Amari nói tiếp với hãng tin Kyodo.
“Chúng tôi cần phải đạt được một thỏa thuận rộng rãi trong tháng 7, và tôi nghĩ rằng đó là điều có thể.”
“Tôi nghĩ rằng cuộc họp bộ trưởng sẽ được tổ chức vào tháng 7 này,” Amari nói tiếp với hãng tin Kyodo.
“Chúng tôi cần phải đạt được một thỏa thuận rộng rãi trong tháng 7, và tôi nghĩ rằng đó là điều có thể.”
Mỹ, Australia, Brunei, Peru, Singapore và Việt Nam đã tiến hành cuộc đàm phán TPP trong năm 2010. Malaysia, Canada và Mexico tham gia hợp tác sau này. Trung Quốc thì đang cân nhắc.
Mặc dù không có Trung Quốc, nhưng TPP vẫn là một thỏa thuận thương mại không lồ, chiếm 40% nền kinh tế thế giới.