Phương Thảo
(VNTB) – Sự kiện này có chút tương đồng với thảm họa cá biển chết hàng loạt ở miền Trung Việt nam, nhưng cách xử lý hoàn toàn khác biệt.
Trai xanh (mussels) là một món ăn được yêu thích ở Hòa lan và Bỉ (vùng tiếp giáp với phía nam Hòa lan). Thứ Tư tới đây, ngày cuối cùng của tháng 6, là lúc vụ mùa trai xanh bắt đầu. Người ta thích ăn món trai xanh hấp, nhấp nháp cùng với bia lạnh hay rượu vang trắng ở những hàng quán lộ thiên dọc theo các đường phố hay các quảng trường đông đúc khách du lịch.
Trai xanh chỉ được phép khai thác và bán cho người tiêu dùng khi đạt kích thước tiêu chuẩn từ 6 đến 7 cm. Mỗi năm người Hòa lan tiêu thụ khoảng chừng 70-80 tấn trai xanh. Trai xanh và hào biển có nhiều ở vùng biển gần từ Rotterdam cho đến vùng Zeeland tiếp giáp với Bỉ.
Theo luật thì mỗi người được phép bắt 10 kg các loại hào trai để tiêu dùng cho cá nhân. Trước đây còn có các tour du lịch tổ chức cho khách du lịch Á Đông đi bắt hào/trai ở vùng này nhưng do mối đe dọa đến môi sinh mà chương trình dành cho khách du lịch đã bị hoãn lại.
Người Việt phần lớn lại mặn mà với nón hào hơn là món trai xanh nên cứ mỗi dịp mùa hè hay khi trời nắng đẹp lại hô hào nhau đi bắt trai và bắt hào. Đi bắt hào cũng là dịp đi biển để thư giãn và bắt càng nhiều càng tốt để mang về, lớp nướng ăn tại chỗ, lớp cho bạn bè, lớp mang về đông lạnh để trữ ăn dần. Và chắc chắn không ai chịu ngưng lại ở mức quy định.
Chỉ một tuần nữa thôi, mùa khai thác trai xanh và hào biển bắt đầu thì đài truyền hình Hòa lan NOS đã có bản tin khuyến cáo người dân không nên tiêu thụ hào và trai xanh tự khai thác. Đài NOS cho biết trai xanh và hào xuất xứ từ vùng phía Đông và phía Bắc của Oosterschelde ( vùng biển ở Zeeland ) hiện không được phép bán vì có thể có chứa độc tố/ bị nhiễm độc tetrodotoxin (TXX, một chất độc có tác hại cho thần kinh) do vi trùng hay vi khuẩn ký sinh gây ra. Cơ quan an toàn thực phẩm và sản phẩm tiêu dùng Hòa lan – NVWA xác nhận trai xanh và hào ở các siêu thị và nhà hàng vẫn an toàn vì đã được kiểm nghiệm.
Cơ quan an toàn thực phẩm đã tiến hành đo đạc và xác nhận hào cũng như trai xanh ở hai vùng biển trên có nhiễm chất độc. Họ cũng cho biết rằng nếu ăn khoảng 400 gr hòa/trai bị nhiễm độc thì có thể sẽ bị ngộ độc khá nguy kịch. Tuy nhiên các sản phẩm tương tự được bày bán ở siêu thị và nhà hàng thì an toàn vì đã qua kiểm dịch. Một điều thú vị là họ đã lưu ý đến người dân tự khai thác hào trai rất khó tiếp xúc vì họ không nói tiếng Hòa lan.
Thái độ của dân chúng ra sao? Người dân bản xứ hiếm khi tự đi khai thác trai xanh và hào biển, nếu có họ rất tôn trọng quy định nghiêm ngặt của chính quyền. Người gốc Việt sẽ dè dặt hơn trong việc tự khai thác và tự tiêu thụ, tuy nhiên vẫn có một bộ phận nhỏ nào đó cho rằng ăn vô cũng không sao hay tệ hơn là việc khuyến cáo chỉ nhằm mục đích giới hạn việc khai thác tự do mà không tin vào tác hại có thể gây ra đối với cơ thể của người tiêu thụ.
Sự kiện này có chút tương đồng với thảm họa cá biển chết hàng loạt ở miền Trung Việt nam, nhưng cách xử lý hoàn toàn khác biệt. Ở Hòa lan, bản tin được đăng tải trên đài truyền hình quốc gia và các báo để cảnh tỉnh cho người dân mà không che giấu dù rằng họ thừa nhận việc nhiễm độc này xuất hiện vào một thời điểm không may mắn cho mùa trai xanh ở Hòa lan. Trong khi đó thảm họa cá chết và biển nhiễm độc nghiêm trọng ở Việt nam vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân ngoài việc cơ quan chức năng tuyên bốnguyên nhân cá chết còn liên quan đến thủ phạm gây ra nguyên nhân đó,những quan chức đã dám xăm mình tự ăn hải sản, tắm biển và hô hào dân chúng cứ ăn vì mọi thứ vẫn an toàn.
Hơn hai tháng đã trôi qua, dù cho các tổ chức quốc tế trong đó có Hoa kỳ, EU muốn giúp đỡ truy tìm nguyên nhân cá chết, chính quyền cộng sản Việt nam đã từ chối sự giúp đỡ và đẩy sự việc dần đến mức hóa bùn. Đài loan cũng đã vào cuộc với chương trình phóng sự về Formosa, chính phủ Hoa kỳ cũng đã có thư trả lời kiến nghị của người Việt yêu cầu chính phủ Hoa kỳ điều tra vụ cá chết. Sự việc liên quan đến sinh mạng, sức khỏe và môi sinh của thế hệ con cháu mai sau nhưng chính quyền Việt nam vẫn thờ ơ như chuyện không phải của họ. Đến khi nào thì sinh mạng của người dân Việt mới được chính phủ cầm quyền đặt lên trên những con cá chết và lợi ích “quốc gia”?