Anh Khoa dịch
(VNTB) – Vinfast không sinh lợi khiến cho Vingroup gặp sẽ nguy cơ về tài chính.
Khi quyết tâm đẩy mạnh kinh doanh xe điện với các kế hoạch mở rộng toàn cầu đầy tham vọng, tập đoàn lớn nhất Việt Nam VinGroup (VIC.HM) phải đối mặt với rủi ro tài chính ngày càng tăng do công ty con VinFast Auto thua lỗ.
Theo phân tích của Reuters về hồ sơ chứng khoán gần đây và thông tin do công ty cung cấp, sự tăng trưởng nhanh chóng của VinFast phụ thuộc vào doanh số bán hàng cho các công ty liên kết sẽ tiếp tục trong năm nay khi Vinfast phải khó khăn lôi kéo những khách hàng lẻ và đối mặt với nhu cầu xe điện đang suy yếu trên toàn cầu.
Những phát hiện này cũng cho thấy những rủi ro đối với công ty mẹ VinGroup khi VinFast đã thua lỗ tổng cộng 5,7 tỷ USD trong ba năm qua. Giá cổ phiếu của VinFast đã giảm 38% kể từ khi VinFast niêm yết tại Mỹ vào tháng 8 năm ngoái và chi phí đi vay cũng tăng lên.
Theo hồ sơ của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ vào cuối tháng 3, VinFast đã nhận được 11,4 tỷ USD vốn đầu tư từ VinGroup, các công ty liên kết và nhà sáng lập tập đoàn tỷ phú Phạm Nhật Vượng từ khi thành lập vào năm 2017 đến ngày 31 tháng 12 năm 2023.
Tháng trước, VinGroup đã công bố bán cổ phần và tài sản trị giá 1,6 tỷ USD của công ty bán lẻ Vincom Retail (VRE.HM), công ty vẫn có lãi nhưng phải đối mặt với thị trường bất động sản đầy thách thức. VinFast nói với Reuters rằng một phần số tiền thu được sẽ được chuyển cho VinFast là nơi được cho sẽ có tiềm năng tăng trưởng cao hơn.
Nhưng Vinfast cũng đang gặp khó khăn trong việc thâm nhập ngay cả thị trường trong nước. 82% trong tổng doanh số 1,1 tỷ USD của Vinfast là thu được từ việc bán xe cho các công ty thuộc Tập đoàn VinFast hoặc thuộc sở hữu của Phạm Nhật Vượng. Phạm Nhật Vượng hiện là Giám đốc điều hành của VinFast và sở hữu gần 98% cổ phiếu niêm yết trên Nasdaq.
Reuters cho biết, gần như toàn bộ doanh số bán lẻ của VinFast tại Việt Nam cũng có được nhờ chương trình giảm giá lớn trong chiến dịch tiếp thị chung với Vinhomes.
Mức độ phụ thuộc của VinFast vào các công ty của VinGroup về doanh thu và tài chính chưa được báo cáo trước đây.
Cho đến nay, công ty cho biết khoảng 70% lượng xe giao trong năm ngoái thuộc về Green SM (GSM), hãng xe taxi và dịch vụ xe cho thuê do Phạm Nhật Vượng sở hữu 95%.
Ngoài doanh số 839 triệu USD nhờ bán xe điện và xe tay ga điện cho GSM, VinFast còn có hợp đồng bán xe điện trị giá 57 triệu USD với Vinhome, hợp đồng bán xe điện trị giá 1 triệu USD với VinGroup và doanh số bán xe buýt điện trị giá 7 triệu USD cho VinBus vào năm ngoái.
VinFast cũng tặng voucher trị giá lên tới 350 triệu đồng (14.000 USD) mỗi chiếc cho người mua nhà mới của Vincity vào năm ngoái. Hồ sơ cho thấy doanh số bán xe điện từ chương trình giảm giá đã tạo ra khoảng 14% doanh thu xe điện, có thể chiếm gần như toàn bộ doanh số bán lẻ của hãng tại Việt Nam.
Việc giảm giá sâu cho thấy rõ áp lực bán hàng mà VinFast đang phải đối mặt khi các dòng sản phẩm từ xe thể thao đa dụng VF8 đến VF5 vẫn chưa thu hút được sự quan tâm đáng kể từ người mua lẻ, khiến tỷ lệ sản xuất ở mức không có lãi.
Số lượng 35.000 chiếc xe điện được bán ra vào năm ngoái thấp hơn mục tiêu 50.000 chiếc, chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng công suất sản xuất 300.000 xe tại nhà máy ở Hải Phòng. Năm nay hãng đặt mục tiêu đạt doanh số 100.000 khi mở rộng trên toàn cầu.
“Không bền vững”
Công ty GSM đã giúp Vinfast tăng doanh số bán hàng kể từ khi thành lập hồi năm ngoái, GSM đã ký một thỏa thuận trị giá 419 triệu USD chưa được báo cáo trước đó với VinFast vào cuối năm ngoái để nhận thêm 14.600 xe điện.
VinGroup nói với Reuters rằng hãng taxi đặt mục tiêu tăng gấp đôi số lượng tài xế lên tới 50.000 trong năm nay.
Không giống như các đối thủ Đông Nam Á như Grab (GRAB.O) và Gojek của GoTo (GOTO.JK), GSM sở hữu xe taxi và trả lương thuê tài xế trực tiếp, một chiến lược giúp công ty tăng trưởng nhanh chóng nhưng cũng làm tăng chi phí. Dữ liệu ngành cho thấy GSM chiếm 18% thị trường dịch vụ gọi xe tại Việt Nam trong quý 4, xếp sau Grab.
Kengo Kurokawa, Giám đốc công ty nghiên cứu Asia Plus, cho biết ông không nghĩ mô hình kinh doanh gọi xe của GSM bền vững do cơ cấu chi phí cao và khả năng sinh lời thấp. Ông cho biết mô hình này chỉ có ý nghĩa khi được coi là một công cụ quảng cáo cho VinFast.
VinFast cho biết GSM sẽ không có khả năng sinh lời ngay lập tức mà sẽ có lời “trước năm 2030” và các tài xế xe cũng có thể trở thành đối tác thay vì nhân viên nếu họ sở hữu xe VinFast. Hãng từ chối đưa ra dự báo về doanh số bán xe dự kiến của VinFast cho GSM trong năm nay nhưng cho biết GSM đang đàm phán với VinFast “để tăng thêm quy mô đội xe của mình”.
Nhà đầu tư e ngại
Mục tiêu tăng gần gấp ba doanh số bán xe trong năm nay của VinFast giờ đây có vẻ khó khăn hơn do nhu cầu xe điện toàn cầu suy giảm mạnh. Do dó hãng này có thể buộc phải tìm kiếm hỗ trợ tài chính từ Vingroup để trấn an các nhà đầu tư chiến lược ban đầu.
Cổ phiếu của Vinfast đã giảm 97% từ mức đỉnh ngay sau khi ra mắt khi vốn hóa thị trường của họ vượt qua nhà sản xuất ô tô truyền thống của Hoa Kỳ Ford (F.N). VinFast hiện có giá trị 9,2 tỷ USD.
Khi VinFast thua lỗ, tỷ suất lợi nhuận ròng của VinFast giảm gần một nửa trong năm ngoái xuống còn 1,2%.
Vingroup cho biết:“Chúng tôi hy vọng rằng giảm dần mối lo ngại của các nhà đầu tư” và “sẽ thực hiện các cam kết còn lại với VinFast”, từ đó Vinfast sẽ “độc lập về tài chính nhiều hơn”.
Theo hồ sơ, VinFast có kế hoạch chi tiêu vốn lên tới 1,5 tỷ USD trong năm nay và Phạm Nhật Vượng đã cam kết đầu tư 400 triệu USD để xây dựng các trạm sạc tại Việt Nam.
VinFast cho biết Phạm Nhật Vượng cam kết đầu tư nhiều hơn vào VinFast nếu cần thiết, một chiến lược mà ông Vượng thừa nhận hồi năm ngoái là sẽ không có ý nghĩa gì về mặt kinh tế.
“Nếu chỉ vì kinh doanh và kiếm tiền, ban lãnh đạo VinGroup sẽ không ngu ngốc mà lao vào lĩnh vực khó khăn như sản xuất ô tô”, ông Vượng nói tại đại hội cổ đông hồi tháng 5.
Vingroup quyết định tạo ra VinFast xuất phát từ trách nhiệm xã hội và lòng yêu nước.”
_____________
Nguồn:
Reuters – Vietnam EV maker VinFast’s challenges escalate risk for parent Vingroup