Huyền Tính
(VNTB) – Tiền phúng điếu mà hơn 700 người gửi vào tài khoản VCB của bà Nguyễn Thuý Hạnh đã bị phong toả theo yêu cầu của Bộ Công An.
Phong toả ‘tài trợ khủng bố’?
Trong thông báo mới nhất, 17/1, Bộ Công An cho biết, việc phong toả là nhằm ‘phục vụ yêu cầu điều tra, mở rộng vụ án, trong đó có hành vi tài trợ khủng bố’.
Thông báo không có đề cập đến cơ sở pháp lý. Do đó, làm sao để chứng minh đây là tiền tài trợ khủng bố là cả một vấn đề mà Bộ Công An phải nghĩ ra. Bởi, từ người huy động đến mục đích người gửi tiền đều nhằm mục đích ‘phúng viếng’.
Trường hợp phía cơ quan công an cố gắng khép tội danh ‘tài trợ khủng bố’ thì điều này đồng nghĩa sẽ có một phiên toà với số bị can lên đến 700 người, con số kỷ lục trong tố tụng pháp đình từ trước đến nay.
Trong lúc cơ sở pháp lý còn chưa được định hình rõ thì việc ‘phong toả tiền phúng viếng’ lan truyền trên mạng xã hội, tiếp tục đặt ra câu hỏi về tính đạo đức trong việc làm này.
Facebooker Nguyễn Thiện bày tỏ: ‘Ngân hàng mà khóa tài khoản phúng điếu, giúp đỡ gia đình cụ Kình là hèn hạ về đạo đức, không thể tin cậy về uy tín, và chà đạp luật pháp.’
Quan điểm này trở thành xu hướng chung của cộng đồng mạng trong ngày 17/1.
Biện pháp nghiệp vụ trong lần này tiếp tục cắt sâu hơn quan điểm giữa người dân và chính quyền, sau cái chết của cụ Lê Đình Kình. ‘Nghĩa tử là nghĩa tận’ tiếp tục là câu hỏi gây nhói lòng và phẫn nộ không ít người trước việc làm của cơ quan công an.
Không ít người đặt ra câu hỏi vì sao lại phải làm theo hướng triệt để khép tội gây bất hoà trong người dân như thế? Trong khi bản thân chính quyền có thể lựa chọn một phương pháp khôn ngoan và hợp lòng dân hơn.
‘Phải chăng chính quyền đang phóng lao theo lao, chứng minh chính quyền luôn đúng đắn?’, Facebooker Nguyễn Long đặt câu hỏi trong một một phản hồi về sự kiện này.
Như vậy, trong khi các giải pháp chấm dứt xung đột lòng người trong sự kiện Đồng Tâm ngày 9/1 còn chưa được đưa ra. Thì biện pháp đóng băng tài khoản của Bộ Công an tiếp tục khiến câu trả lời đó đi xa hơn và mù mịt hơn.
Quýt làm cam chịu?
Khi cơ quan công an chỉ đạo thực hiện phong toả tài khoản thì ‘quýt làm cam chịu’ đang xảy ra với VCB, khi ngân hàng này đang hứng chịu sự phẫn nộ của người dùng. Hàng loạt người đã rút tiền, huỷ thẻ, huỷ tài khoản VCB.
Facebooker Băng Tâm: ‘VCB ơi chỉ là tiền phúng điếu của cộng đồng chia sẻ với cái chết thảm khốc cuả cụ già thôi mà , sao phải cạn tàu ráo máng vô nhân tính thế chứ…’
VCB bị người dùng phản ứng, mặc dù về mặt cơ chế chính trị, ngân hàng này buộc phải chấp hành mọi mệnh lệnh từ Bộ Công an.
Ngân hàng nhà nước, cơ quan chủ quản của VCB trực thuộc bộ máy Chính phủ. Do đó, sự kiện lần này tiếp tục được điều hướng bởi Chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc.
Nhà hoạt động xã hội Nguyễn Anh Tuấn trên Facebook cá nhân đã nhận định, ‘rủi ro bị tẩy chay là không cao.’ Tuy nhiên, ông Tuấn cũng đề cập đến cổ đông chiến lược Mizuho (chiếm 15% cổ phần). Ông Tuấn đặt ra giả thuyết, ‘Sẽ ra sao nếu có một phong trào bêu tên (shaming) do các tổ chức nhân quyền quốc tế khởi xướng nhắm vào Mizuho với hành vi tiếp tay cùng Vietcombank ăn chặn tiền của khách hàng như vậy.’
Tuy nhiên, theo quan sát, rủi ro lẫn khả năng ‘shaming’ này tương tự như ‘rủi ro tẩy chay’. Bởi bản thân Nhật Bản (bao gồm các doanh nghiệp Nhật Bản, Chính phủ Nhật Bản) bấy lâu nay đứng hoàn toàn bên ngoài vòng tròn nhân quyền Việt Nam. Nói cách khác, Tokyo hầu như không chịu bất kỳ một áp lực nào liên quan đến nhân quyền Việt Nam.
Do đó, hệ quả sự kiện phong toả tài khoản lần này chỉ nằm trong diện tiếp tục gây thêm rạn nứt niềm tin và phẫn nộ giữa người dân và chính quyền. Đồng thời qua đây cũng cho thấy, khái niệm ‘an ninh quốc gia’ mơ hồ và dễ dàng bị áp đặt như thế nào. Và càng cho thấy, Bộ Công an đang lúng túng, rủi ro hoá cao trong xử lý vấn đề của Đồng Tâm về cả mặt luật pháp và đạo đức xã hội.