Vụ phong tỏa tài khoản cá nhân ở Vietcombank: Góc nhìn từ ‘sân chơi’ Hoa Kỳ
Nguyễn Đình Thắng
Thông tin bối cảnh về Vietcombank.
Vietcombank là một phần hậu thân của Việt Nam Thương Tín, công ty thương mại phụ thuộc Ngân hàng Quốc gia thời Việt Nam Cộng Hoà. Sau khi tiếp quản Việt Nam Thương Tín, chính quyền mới phân nó ra làm hai: bộ phận đối ngoại trở thành Vietcombank còn bộ phận đối nội được giao cho Ngân hàng Quốc gia của chính phủ lâm thời; tháng 7 năm 1976, nó được sáp nhập với Ngân Hàng Nhà Nước của Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Xem thêm: https://tuoitre.vn/chuyen-tiep-quan-ngan-hang-quoc-gia-viet…
Để khai thác lượng kiều hối từ Hoa Kỳ ngày càng tăng, tháng 5 năm 2011 Vietcombank đăng ký hoạt động chuyển tiền với tiểu bang California dưới tên VCB Money, Inc. Trụ sở chính của VCB Money, Inc. đặt ngay tại Quận Cam, tại địa chỉ: 12112 Brookhurst, Suite 11, Garden Grove, CA 92840. Xem: https://dbo.ca.gov/2018/03/19/vcb-money-inc/
Đến năm 2018 thì VCB Money đã đăng ký hoạt động ở 17 tiểu bang Hoa Kỳ với nhiều văn phòng đại lý hoạt động dưới thương hiệu “Tín Nghĩa Chuyển Tiền” (Tin Nghia TNMONEX). Xem: https://compacom.com/…/vcb-money-inc-dba-tin-nghia-tnmonex-…
Năm 2018, Vietcombank được Ngân Hàng Liêng Bang Hoa Kỳ (Federal Reserve) cấp phép mở văn phòng đại diện ở New York. Văn phòng này mới được khai trương và đi vào hoạt động cách đây 2 tháng. Xem quyết định cấp giấy phép của Hội Đồng Quản Trị của Federal Reserve: https://www.federalreserve.gov/…/pressreleases/files/orders…
Cuộc chơi trên sân chơi Hoa Kỳ
Khi đã hoạt động ở Hoa Kỳ thì một công ty ngoại quốc, kế cả công ty quốc doanh, phải chấp nhận sự chi phối của luật pháp Hoa Kỳ. Dưới đây là 3 kịch bản về khai thác luật Hoa Kỳ.
Trong kịch bản thứ nhất, những người Việt ở trong nước đã chuyển tiền đến tài khoản phúng điếu cụ Kình có thể làm đơn phản đối với Vietcombank. Nếu Vietcombank không giải quyết thoả đáng thì các khách hàng này có thể báo cáo với Hội Đồng Quản Trị của Federal Reserve.
Khi đăng ký hoạt động ở New York, văn phòng đại diện của Vietcombank phải cam kết rằng công ty mẹ ở Việt Nam có thể thức để giải quyết thoả đáng các khiếu nại của khách hàng. Nếu vi phạm cam kết này, văn phòng đại diện sẽ bị cảnh cáo và, nếu Vietcombank không giải quyết thoả đáng các khiếu nại, có thể đình chỉ hoạt động ở New York. Tham khảo tài liệu Examination Manual for U.S. Branches and Agencies of Foreign Banking Organizations, phần Review of Home Country Financial System: https://www.federalreserve.gov/…/s…/us_branches/usbranch.pdf
Trong kịch bản ở trên, Federal Reserve không can thiệp cho các khiếu nại của khách hàng Vietcombank ở Việt Nam.
Tuy nhiên, nếu trong số người chuyển tiền đến tài khoản phúng điếu cụ Kình có công dân Hoa Kỳ thì những người này còn có thể yêu cầu Federal Reserve chuyển hồ sơ đến cơ quan hữu trách để can thiệp vì Vietcombank đã vi phạm quy định của luật Hoa Kỳ “Expedited Funds Availability Act”. Theo đó, một định chế tài chính không được phép giữ tiền chuyển khoản của người khách hàng lâu hơn bình thường. Đây là kịch bản thứ hai. Tham khảo tài liệu ở trên, phần Regulation CC/Expedited Funds Availability Act, hoặc văn bản luật: https://www.fdic.gov/regulat…/compliance/manual/6/vi-1.1.pdf
Trong kịch bản thứ ba, nếu Vietcombank vẫn tiếp tục không hoàn trả tiền chuyển cộng với tiền phí và tiến lời cho suốt thời gian đóng băng, khách hàng ở Hoa Kỳ có quyền kiện Vietcombank ra toà án Hoa Kỳ. Vietcombank không thể tránh né ra toà ở Hoa Kỳ vì có hoạt động ở tại quốc gia này, thông qua chi nhánh của VCB Money, Inc. ở 17 tiểu bang và văn phòng đại diện mới mở ở New York.
Cuối cùng, tôi muốn lưu ý người đọc là ngoài Hoa Kỳ, Vietcombank còn làm ăn ở Hồng Kông và Singapore. Ở Hồng Kông, nó hoạt động dưới thương hiệu Vinafico, một công ty tài chính. Biết đâu có những người dân Hồng Kông yêu chuộng tự do và quan tâm nhân quyền sẽ giúp tạo áp lực dư luận hoặc pháp lý lên công ty này. Đọc thêm về Vinafico: https://e.theleader.vn/how-do-vietcombanks-two-overseas-sub…