VNTB – Bánh ít đưa đi, bánh quy đưa lại…
Hiền Lương
(VNTB) – Chính doanh nghiệp tài trợ này sau đó lại trở thành nhà đầu tư của một số khu vực đắc địa trong đồ án thiết kế
Sau vụ việc Tân Hoàng Minh có ‘tâm thư’ từ chối không ‘nhận đất’ đã trúng thầu ở khu đô thị Thủ Thiêm, và Bộ Công an đang ‘để mắt’ tới 11 dự án bất động sản của Tân Hoàng Minh tại Hà Nội thì dường như cái sảy bắt đầu nảy cái ung.
Sở Xây dựng Lâm Đồng có văn bản số 2635 gửi UBND tỉnh về việc tài trợ lập quy hoạch tại xã Xuân Thọ, thành phố Đà Lạt của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ khách sạn Tân Hoàng Minh (thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh), với quy mô gần 4.320 ha.
Theo đó, ngày 28-8-2021, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ khách sạn Tân Hoàng Minh đã có văn bản gửi UBND tỉnh Lâm Đồng đề xuất việc nghiên cứu, khảo sát và thực hiện dự án Khu đô thị – du lịch – phim trường. Tiếp đó, theo công văn ngày 26-11-2021, công ty đề xuất ranh giới, phạm vi nghiên cứu tài trợ quy hoạch với diện tích khoảng 4.320ha tại xã Xuân Thọ, thành phố Đà Lạt.
Liên quan đến đề xuất trên của Tân Hoàng Minh, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lâm Đồng đã đề nghị UBND tỉnh giao UBND thành phố Đà Lạt nghiên cứu lập quy hoạch tại khu vực này để thu hút đầu tư theo quy định. Trong trường hợp ngân sách Nhà nước không đáp ứng nhu cầu của đồ án thì có thể xem xét nhận tài trợ bằng kinh phí theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng, Luật ngân sách Nhà nước và các quy định khác có liên quan.
Rất nhanh, đến ngày 17-12-2021, theo văn bản số 9229/UBND-QH của UBND tỉnh Lâm Đồng, thì Tân Hoàng Minh được phép nghiên cứu lập ý tưởng quy hoạch khu du lịch, phim trường, đô thị… trên quy mô diện tích khoảng 4.320 ha tại xã Xuân Thọ, thành phố Đà Lạt.
Theo đó, phạm vi nghiên cứu quy hoạch rộng khoảng 4.320 ha, phía bắc giáp xã Đạ Sar (huyện Lạc Dương, Lâm Đồng), phía đông giáp thị trấn D’ran (huyện Đơn Dương, Lâm Đồng), phía nam giáp xã Xuân Trường (thành phố Đà Lạt), phía tây giáp phường 12 (thành phố Đà Lạt) và quốc lộ 20.
Cũng theo văn bản trên, tỉnh Lâm Đồng yêu cầu Tân Hoàng Minh chịu mọi chi phí, rủi ro trong quá trình nghiên cứu, khảo sát lập ý tưởng thiết kế quy hoạch. Sau khi ý tưởng quy hoạch được cấp thẩm quyền xem xét sẽ bàn giao cho tỉnh Lâm Đồng mà không yêu cầu bồi hoàn kinh phí và không gắn với bất cứ điều kiện nào để quản lý và đưa vào trong nội dung đồ án quy hoạch của địa phương.
Thời gian hoàn thành hồ sơ ý tưởng thiết kế quy hoạch trong 6 tháng, tính từ ngày 31-12-2021.
Trên thực tế thì không có tiệc tùng nào là miễn phí.
Giới chuyên gia về quy hoạch cho rằng khi giao quy hoạch cho một tập đoàn họ sẽ “áp đặt” ý chí của họ vào để làm sao có lợi nhất trong tương lai khi dự án được triển khai.
Cũng theo luồng ý kiến này, dù tỉnh có yêu cầu sau khi ý tưởng quy hoạch được cấp thẩm quyền xem xét sẽ bàn giao cho tỉnh Lâm Đồng; việc thực hiện dự án đầu tư trong phạm vi đề xuất ý tưởng quy hoạch sẽ được tỉnh Lâm Đồng xem xét, kêu gọi đầu tư theo quy định của pháp luật hiện hành, tuy nhiên, việc này có cảm nhận Tân Hoàng Minh đang “xí phần” giữ đất tại Xuân Thọ bằng động thái tài trợ nghiên cứu quy hoạch nói trên.
Còn theo góc nhìn của Hội Bảo tồn di sản hiện đại Việt Nam, thì quy hoạch ở nhiều nơi bị thao túng bởi nhà tài trợ kinh phí lập quy hoạch, và mất đi vai trò “cân bằng, dung hoà” các lợi ích và mâu thuẫn. Theo đó, trên thế giới, xưa nay, quy hoạch là công tác thuộc về trách nhiệm của nhà nước.
Tại sao lại như vậy? Vì bản chất của quy hoạch là công cụ nhằm quản lý sự biến đổi của một khu vực lãnh thổ trong một khoảng thời gian (thời hạn hiệu lực của quy hoạch), nhằm đảm bảo một kết quả tốt đẹp chung cho tất cả.
Vì một trong những ý nghĩa cốt lõi của quy hoạch là điều tiết các mâu thuẫn và tranh chấp đa ngành, đa diện cho nên quy hoạch phải được thực hiện bởi Nhà nước, là “cơ quan đại diện cao nhất” cho toàn xã hội. Quá trình này cần được thiết kế (thông qua luật pháp) đảm bảo tính khách quan, minh bạch, chịu trách nhiệm giải trình và có sự giám sát của xã hội.
Kinh phí lập quy hoạch, do đó đương nhiên phải là kinh phí từ ngân sách nhà nước, không sử dụng các khoản tài trợ, hỗ trợ từ các bên khác vì khó đảm bảo tính khách quan, trung lập.
Vì vậy, việc một doanh nghiệp tài trợ kinh phí thiết kế đồ án quy hoạch như Tân Hoàng Minh ở vụ việc đã nêu ở phần đầu bài viết này chẳng hạn, cho thấy đã chắc chắn sẽ đưa đến kịch bản quen thuộc là chính doanh nghiệp tài trợ này sau đó lại trở thành nhà đầu tư của một số khu vực đắc địa trong đồ án thiết kế đó, và lâu nay các cấp chính quyền vẫn cho rằng đây là chuyện “bình thường” – chữ “bình thường” hiểu theo nghĩa để trong nháy nháy.
Bánh ít đi thì bánh quy lại, đơn giản vậy thôi cho ‘đồng tiền đi trước’.